Vandaag zitten de Rode Duivels bij Europese topclubs, 25 jaar geleden moest Belgiës beste speler tevreden zijn met een Engelse middenmoter. Op bezoek bij Marc Degryse in Sheffield.
Eind augustus 1995. Terwijl de Belgische competitie 1995/96 twee speeldagen ver is, speelt Marc Degryse, die Anderlecht heeft verlaten, een eerste oefenmatch met zijn nieuwe club, Sheffield Wednesday. Degryse voetbalt goed, laat de bal snel circuleren, bevoorraadt de youngsters met knappe passes én scoort. Toch is de man die hem haalde, manager David Pleat, not amused. ‘Hij moet begrijpen dat ik hem niet haalde om mooie passes aan anderen te geven. Hij moet verdomme zelf zijn kans gaan en zelf willen scoren. Als hij zo voort doet, zal hij moeten knokken voor een basisplaats. Marc is intelligent, welopgevoed, een goeie voetballer, maar als international mag je niet in de eerste plaats anderen een assist geven, je moet voor jezelf opkomen.’ In het verleden haalde Pleat nog een Belg naar Engeland: Nico Claesen, toen hij manager was bij Tottenham. ‘Een goudhaantje, enorm talent, maar ongelukkig voor hem ook een goeie jongen die bereid was zich op te offeren voor een ander. Ik had nog een spits, Allen. Die was lui, wou niet werken, dus liet ik Claesen werken voor Allen. Daar heb ik nog altijd spijt van. Maar hij had wat meer moeten opkomen voor zichzelf.’
Degryse trok niet naar Parma of AS Roma, die tevoren naar hem informeerden vanuit de Serie A, het voormalige Walhalla van het topvoetbal, maar naar het nieuwe beloofde land, Engeland. Na de oprichting van de Premier League in 1991 zit het geld daar, in de competitie waar, naast Manchester United en Liverpool, Blackburn Rovers, Nottingham Forest en Leeds United de top vijf vervolledigen.
Het aantal Belgische topspelers in de grote competities is anno 1995 op één hand te tellen: Philippe Albert bij Newcastle, Luis Oliveira bij Cagliari, Enzo Scifo bij AS Monaco en Luc Nilis bij PSV.
Dat komt ook omdat het Bosmanarrest, met vrij verkeer van voetballers binnen de EU, er nog niet is. Die uitspraak valt vier maanden na Degryses vertrek en zal de grenzen voor voetballers helemaal opengooien. In afwachting verlaten naast Degryse in de zomer van 1995 slechts twee Belgen onze eerste klasse: Didier Frenay ruilt Charleroi voor het Oostenrijkse Linz en Antwerpmiddenvelder Garry de Graef trekt naar de Nederlandse tweedeklasser Helmond Sport.
Amper twee miljoen euro heeft David Pleat voor Degryse betaald, zegt de manager. ‘Ik trok naar België omdat Degryse naar Britse normen een koopje is en wij voorzichtig willen zijn met ons geld.’
Degryse weet dat ook, vertelt hij in zijn appartement aan de rand van de stad, waar hij het bezoek uit België ontvangt om daarna uitgebreid te poseren voor de fotograaf. ‘Wat ze voor mij betaalden, wordt in Engeland elke dag aan een transfer uitgegeven. Daarmee haal je nauwelijks nog de krant. Niemand kent hier Degryse, op een paar kenners na. Ik moet hier vanaf nul beginnen. Op straat kijkt niemand naar je, supporters moeten vragen wie die nieuwe speler is. Vorige week had ik een journalist aan de lijn die me vroeg of ik al eens voor de nationale ploeg had gespeeld. Al een paar keer, antwoordde ik.’
Degryse, die dan al twee WK-eindrondes meemaakte met de Rode Duivels, moet erom lachen. Hij koos voor het geld, meer dan voor het sportieve project. ‘Natuurlijk zal ik Europees voetbal missen, natuurlijk merk ik dat je hier minder goeie restaurants vindt dan in België, maar ik ben niet naar Sheffield gekomen om elke dag smakelijk uit te gaan eten.’
Na een jaar Engeland heeft hij zijn conclusies getrokken: de verdedigers zijn een ramp, kunnen niet uitvoetballen en trappen de bal blind naar voren. Van Pleats voornemen om met Degryse meer continentaal te voetballen, komt niets in huis. Degryse krijgt een stijve nek van al die hoge ballen en weet vaak niet wat hij ziet. Zoals wanneer de manager de ploeg midden in het seizoen een week naar Marbella stuurt, om zich te amuseren, en hij verbijsterd vaststelt hoe om half zeven ’s ochtends zijn ploegmaats in de pub pinten drinken.
Dus verlaat hij Sheffield, dat inderdaad niet meer blijkt te zijn dan een middenmoter, en kiest met PSV weer voor een sportief project. Een paar jaar eerder was er al eens contact met Ajax, maar dat ging toen niet door. ‘Enkel als Jari Litmanen zou vertrekken, heeft Louis van Gaal me persoonlijk gezegd.’
