Een rechter heeft sancties geannuleerd die het Belgisch Arbitragehof voor de Sport (BAS) uitsprak in het Propere Handendossier. Het gaat om 6 schorsingen voor het trachten te vervalsen van de match KV Mechelen – Waasland-Beveren in maart 2018.
De schorsingen waren gericht tegen de makelaars Dejan Veljkovic en Walter Mortelmans, en tegen ex-KV-bestuurders Johan Timmermans, Thierry Steemans, Olivier Somers en Stefaan Vanroy. Over de grond van de zaak spreekt de rechter zich niet uit. Wel oordeelt ze dat de arbitrageprocedure niet is verlopen zoals het hoort.
Al bij de start van de tuchtprocedure, in april 2019, ontstak professor Hugo Vandenberghe in woede toen hij merkte hoe de Koninklijke Belgische Voetbalbond (KBVB) deze zaak koste wat kost wilde afgerond zien vóór de start van het seizoen 2019/2020. De oud-senator is een van de advocaten van Mortelmans. ‘Ik aanvaard niet dat de rechten van de verdediging subsidiair zijn aan de termijnen’, schreeuwde hij. De rechter volgt hem nu: ‘De rechten van de verdediging waren ondergeschikt aan de noden van de voetbalwereld.’ Naast ‘voortvarendheid’ onder druk van de KBVB ziet de rechter bij sommige sancties ‘een gebrek aan motivering’, ‘categorieke vastbeslotenheid, van bij aanvang, om het bewijsmateriaal als overduidelijk te beschouwen’ en ‘vooringenomenheid van de onderzoekscoördinator’ van de KBVB, Ebe Verhaegen, de huidige bondsprocureur.
Dit dossier ontrolt zich als een waar horrorscenario voor de KBVB.
Voorts bespreekt de rechter de overdracht van 35 stukken uit het gerechtelijk onderzoek. Het federaal parket maakte die selectie unilateraal en bezorgde ze aan het bondsparket. Dat vormde de basis voor de tuchtprocedure. Dat ‘klemt’, aldus de rechter. Ook haalt ze acties aan van Kris Wagner, de bondsprocureur tijdens de procedure. Die stuurde – dixit de rechter – ‘vreemde’ e-mails naar de federaal procureur waarin hij ‘op luchtige wijze’ vroeg om ‘verkregen bewijsmateriaal in een formeel kleedje te stoppen’. Wagner vroeg ‘een pdf-versie van het Worddocument van transcripties’. Concreet formuleerde Wagner het zo: ‘Mocht ik van Uw Ambt zo’n gescande versie met hier en daar een stempel en/of paragraaf kunnen ontvangen (…)’. De rechter schrijft: ‘De federale procureur deed blijkbaar wat hem werd gevraagd. Die demarche en de gehanteerde toon zijn opmerkelijk (…). Het wekt haast de indruk dat de bondsprocureur een bevoorrechte toegang had tot het federaal parket.’
Stilaan zijn er in dit verhaal enkel nog verliezers, de KBVB op kop. Dit dossier ontrolt zich als een waar horrorscenario voor de bond. Eerst was het al genânt dat KV Mechelen wel aansprakelijk werd geacht voor poging tot matchfixing, maar door een gammel bondsreglement geen degradatie kreeg opgelegd van het BAS. Nu brengt dit vonnis de bond nog meer in verlegenheid. En dan moet het ergste misschien nog komen: mogelijk heeft de KBVB zelf boter op het hoofd in het malversatieluik van dit dossier.
De rechterlijke beslissing van vrijdag tast ook de credibiliteit van het BAS zwaar aan. Die instantie worstelde eerder al met onpartijdigheids- en onafhankelijkheidskwesties. Ook nu spelen die weer op. Zo blijkt dat de KBVB vlak vóór de behandeling van dit dossier voorkennis had over interne verschuivingen bij het BAS. Ook was het een gedoe om binnen de BAS-arbiters een voorzitter te vinden voor deze arbitrage. De eerste werd gewraakt, de tweede trok zich na een wrakingsverzoek zelf terug – telkens door elementen die een schijn van partijdigheid konden opwekken. Daarenboven schond het BAS in dit dossier 3 keer zijn eigen regels, merkt de rechter op.
Het BAS zou best een uitmuntende reputatie genieten. Het wordt gefinancierd door de sportbonden – vooral door de KBVB – om te fungeren als het hoogste tuchtorgaan binnen de sport. In dat licht is het niet gek dat deze instantie zich tracht te schikken naar een timing die belangrijk is voor een bond die betrokken is bij een zaak. Maar als dat ten koste gaat van het inhoudelijke aspect en zo het vertrouwen in de instantie verdampt, stelt zich een ernstig probleem.
