Robert Lewandowski, Bayerns beste nummer 9 aller tijden?

Je bachelorproef over jezelf kunnen maken, zo ver heeft Robert Lewandowski het geschopt. Een duik in het leven van wat stilaan een legende is, en wellicht de beste nummer 9 aller tijden.

Het is dat Der BomberGerd Müller leidt aan Alzheimer, en het niet meer echt van nabij kan volgen om er gefundeerd op te antwoorden, maar het zou een interessante vraag zijn voor de topschutter aller tijden van Bayern München (508 doelpunten, in alle competities samen) en de Bundesliga (365 goals): wie is de beste spits ooit van Bayern München? Gerd Müller, of Robert Lewandowski, die al 214 keer scoorde voor Bayern in alle competities samen en nog drie goals nodig heeft om in de recordtabellen van de club Karl-Heinz Rummenigge bij te halen.

Volgens de statistieken is dat nog steeds de legendarische Duitser, maar in realiteit? Is dat niet de Pool, die haast drie keer zoveel loopt in een wedstrijd als Müller indertijd, maar al veel minder lang voor de Beierse vaandeldrager voetbalt dan zijn voorganger en toch indruk blijft maken? Müller voetbalde van 1964 tot 1979 voor Bayern en had dus vijftien jaar de tijd om aan zijn cijfers te komen. Lewandowski (31) is er nog maar sinds 2014. Een laatbloeier.

Is zijn parcours dan niet indrukwekkender? Miroslav Klose, de beste doelschutter op het WK met 16 stuks en ook van Poolse afkomst, al maakte hij zijn doelpunten voor Duitsland, werkt dezer dagen bij de U17 van Bayern. France Football noteerde vorige week uit zijn mond dit over Lewandowski: ‘Als je zijn stijl ziet, lijkt hij wel wat op mij. Alleen is hij tien keer beter dan ik in mijn tijd. Robert is compleet: sterk met beide voeten, handig in de lucht en onvoorstelbaar efficiënt.’

Het oordeel over wie nu Bayerns beste is/was, volgt allicht over een paar jaar, als ook de Pool afzwaait bij de Duitse Rekordmeister. Dan kunnen we zien waar hij strandt in zijn jacht op de records van zijn legendarische voorganger. En daarvan zijn er wel wat. In het seizoen 1971/72 maakte Müller in de Bundesliga 40 goals. Nooit meer te evenaren dacht Karl-Heinz Rummenigge, zelf dus ook een veelscorer voor Bayern, daar het zijne van.

Lewandowski zit dit seizoen na 11 wedstrijden al aan 16 goals. Dat wordt straks uitkijken. Als hij ten minste fit blijft, want er is straks wel een operatie aan de lies nodig. Hij was van plan ze rond deze tijd te laten doen, Polen was toch al geplaatst voor het EK en Bayern voor overwintering in de Champions League, maar ze werd uitgesteld tot in de winterstop. Op die manier zou hij amper tot geen wedstrijden missen. Belangrijk in de recordjacht?

Er zijn nog een paar records die dit of volgend jaar kunnen sneuvelen. In de statistieken aller tijden van de Bundesliga – dus zijn goals in de competitie bij Borussia Dortmund en Bayern München samen – ligt Lewandowski bij de doelpuntenmakers op nummer vier met zijn 218 doelpunten. Jupp Heynckes staat vlak voor hem met 220, die gaat er nog gegarandeerd aan. De volgende prooi allicht komend seizoen of in dat erna: Klaus Fischer staat op twee, met 268. Want blijven in Bayern doet hij nu wel zeker. In 2018 verklaarde de club hem nog ‘niet te transfereren’ toen Pini Zahavi hem naar Real Madrid leek te gaan sturen, en zijn contract werd opengebroken tot 2023. Bruto jaarloon: zo’n 22 miljoen. Voor het voetbal weliswaar, daarnaast lopen nog een reeks commerciële contracten. RL9 is net als CR7 een sterk merk, in Polen én in Duitsland. Nike, Huawei, Opel, EA Sports, Oshee en Covergirl (cosmetica) deden/doen een beroep op hem in reclamecampagnes. In tijden van tornooien levert hem dat nog eens een extra half bruto jaarsalaris op, misschien zelfs meer. Lewandowski is onder meer aandeelhouder bij Protos Venture Capital, dat start-ups steunt en actief is in e-commerce en websites, en eigenaar van Stor9, een agentschap dat zich bezighoudt met marketing. Dan kan er al eens een dure penthouse in Warschau van af, een van de vele vastgoedinvesteringen van zijn immobiliënbedrijf LG Investments. Wie er op bezoek wil: de toren heet Zlota 44, komt uit het brein en de tekentafel van de Pools-Amerikaanse architect Daniel Libeskind, en is de hoogste woontoren van de Poolse hoofdstad. De stad waar het op 21 augustus 1988 allemaal begon voor Robert, in de kraamkliniek. In heel andere omstandigheden.

‘We hebben al Mikel Arruabarrena, sorry’

Dat hij voor sport in de wieg is gelegd, of er alvast de goeie genen voor heeft, is alom geweten. Vader Krzysztof was een Pools judokampioen die daarnaast ook voetbalde voor Hutnik, in zijn tijd een tweedeklasser in Warschau. Moeder Iwona speelde volleybal, iets wat later ook haar dochter Milena, een paar jaar ouder dan Robert, zal doen. Milena schopt het tot trouwens tot bij de Poolse U21.

Sporten zit er al snel in bij de kleine Robert, maar met zijn carrière vlot het in het begin niet erg. De droom van de papa is om hem bij Legia Warschau te zien voetballen, maar Robert, die het daar tot bij de reserven schopt, maakt er op de top van de club weinig indruk, ook omdat een blessure hem afremt. Als op een gegeven moment Franciszek Smuda, gewezen coach van ongeveer alle topploegen in Polen en dus toch wel een kenner, naar hem gaat kijken op basis van een tip van een scout, zegt hij achteraf tegen die man: ‘Na vijftien minuutjes wist ik het al. Ik ben niet onder de indruk, vrees ik. Ik krijg nog van jou het geld van de benzine terug. Als ik een boom wil zien, ga ik liever naar het bos.’

Bij Legia zal de sportief directeur uit die periode, Miroslaw Trzeciak, ook nog wel jaren aan deze quote worden herinnerd? Zijn oordeel over Lewandowski: ‘Die man hebben we echt niet nodig. Legia heeft al Mikel Arruabarrena. ‘ We hebben het ook moeten opzoeken: een Bask. Zijn referentie in de annalen van Legia? Tien wedstrijden, nul doelpunten.

Robert Lewandowski, met als hobby prutsen aan motoren en die later doorverkopen, had dan misschien wel de genen mee, maar tot de rechte weg naar de top leidden die niet. Zijn carrière maakte omwegen, net als zijn leven. Hij is pas zestien als hij de man in huis wordt: Krzysztof overlijdt dan aan kanker. Plots moet hij sneller dan verwacht volwassen worden. Op dat moment woont hij al in Warschau bij zijn zus Milena, hij is niet thuis als zijn papa ’s nachts aan een hartaanval bezwijkt. Robert probeert er door te breken bij Legia, maar omdat hij er niet in een eerste ploeg raakt, moet hij een stap terug zetten, naar derde klasse, waar hij Znicz Pruszkow aan de promotie helpt. Als hij het seizoen daarop in tweede klasse topschutter wordt, biedt zijn manager Cezary Kucharski hem aan bij Sporting Gijón, net gepromoveerd naar La Liga. Gijón ziet evenwel niets in de spits en stuurt hem door. Lech Poznan wél. Daar blijft hij scoren en in 2010 wordt de ploeg verrassend kampioen.

Tijd voor een nieuwe stap, denkt het management achter de spits. Ze gaan even in Europa rond met beelden en komen uit bij Blackburn. Sam Allardyce ziet wel wat in Lewandowski en biedt hem een contract aan. Alleen: uitgerekend op dat moment, als het hele gezelschap op een vlucht naar Manchester wil stappen, barst in IJsland de vulkaan Eyjafjallajökull uit. Een tijd lang is alle vliegverkeer onmogelijk. Het gezelschap raakt niet in Engeland en de deal springt af. Allardyce kiest die zomer voor Benjani, Roque Santa Cruz en Mame Diouf. Boys from Manchester die geen vliegtuig nodig hebben. Lewandowski wijkt uit naar Duitsland, naar Borussia Dortmund. Ook daarvoor is geen vliegtuig nodig. En de rest is geschiedenis. Duitse. Geen Engelse of Spaanse.

The Body

Bij Dortmund gaat het ook niet direct keihard op de weg omhoog, onder leiding van Jürgen Klopp en onder begeleiding van wat Poolse landgenoten. Allerminst zelfs. Lewandowski blijkt ook hier een laatbloeier. Chancentod is zijn bijnaam, wanneer hij in zijn eerste seizoen af en toe wat invalt en vooral opvalt door het om zeep helpen van kansen. Klopp, communicator eerste klasse, krijgt amper hoogte van de Poolse spits die naar zijn aanvoelen te veel in zijn cocon blijft en onvoldoende assimileert: te veel in de buurt van de ploegmaats Jakub Blaszczykowski en Lukasz Piszczek, te weinig Duits. Ze vinden in het Westfalenstadion hun nieuwe nummer 9 een loner. Als een journalist Lewandowski gaat interviewen, krijgt hij op elke lange vraag een eenvoudige ‘ja’ of ‘neen’ of een schouderophaal. Pas in zijn tweede seizoen, wanneer het met zijn Duits wat beter gaat en de concurrentie wat minder is, ontploft de spits. Ook in interviews.

Het helpt ook niet dat de Duitse pers hem en zijn vrouw Anna, een karateka, wil neerzetten als de Poolse Beckhams. Ze zijn allebei sportief, ja, en ze zien er goed uit, oké, en Anna heeft haar eigen carrière (na haar sportcarrière brengt ze boeken over voeding en gezond leven uit en verspreidt ze fitnessfilmpjes), maar daar houdt elke vergelijking op. Het zijn sportdieren en devote katholieken die niet drinken en weinig uitgaan. Ze trouwen in 2013 voor de kerk en als Robert Lewandowski de paus in het echt kan ontmoeten, is hij de koning te rijk. Als er belangrijke wedstrijden op de kalender staan, wil hij wel eens een kerk binnengaan, om wat hulp van God af te smeken.

En God is hem ter wille, daar in Dortmund. De joker wordt een basisspeler, Chancentod een echte killer. Dortmund wordt voor de tweede opeenvolgende keer kampioen en dit keer heeft Lewandowski daar een grote voetafdruk in. Van Lucas Barrios, die hem in zijn eerste seizoen nog op de bank hield maar geblesseerd terugkeert van de Copa América, is geen sprake meer. Lewandowski profiteert van diens blessure om het nummer één te worden. Hij start tot Kerstmis in elke match en scoort uiteindelijk 22 keer. De aanpassing ligt achter de rug.

Nuri Sahin komt met een bijnaam aanzetten: The Body. De Turkse international raakt in de kleedkamer zwaar onder de indruk van de fysiek van zijn ploegmaat: ‘Dat lichaam? Een en al spier’, zegt hij in die periode. Alle spelers in de kleedkamer zijn onder de indruk. Twee, drie keer per week zit hij in de fitness, om te proberen uit zijn lichaam nog meer voordeel te puren. En verder let hij op zijn voeding.

The Body heeft nog een andere bijnaam: Emil. Dat zit zo: door zijn succes is Robert Lewandowski een bekend publiek figuur geworden. Dat heeft voordelen, maar ook nadelen. Je kan moeilijk in een restaurant reserveren onder je echte naam. Daarom doet Robert Lewandowski zich al jaren voor als Emil. Ook als ze aan tafel gesprekken houden, spreekt zijn gezelschap hem aan met Emil. In een interview met The Guardian legde Lewandowski dat een keer uit: ‘Het gebeurt niet zo vaak, maar áls we ergens rond de tafel zitten en we lachen, stijgt soms de toon van de conversatie. Mensen gaan dan meeluisteren, of komen tussenbeide. Om het zoveel mogelijk te vermijden, gebruiken we dat alter ego. Emil wekt veel minder aandacht. Mensen zien me, denken, ha, dat is Robert Lewandowski, maar als ze dan horen dat ik voortdurend met Emil word aangesproken, gaan ze twijfelen. En komen ze het toch vragen, dan zeg ik: ik ben Emil, niet Robert, we lijken gewoon op elkaar.’

Om echte problemen uit te sluiten heeft hij wel zijn eigen bodyguard. Marcin Kulczyk heet de man, een vriend van jaren, uit zijn jeugd. Lewandowski omringt zich graag met mensen van vroeger, die hij volledig kan vertrouwen. Marcin moet hem vooral op publieke evenementen beschermen voor opdringerige mensen, fans of supporters van andere ploegen.

Bayern

Dat Bayern München hem zou oppikken na drie jaar succes in Dortmund leek in 2014 de logica zelve, al had het heel wat voeten in de aarde, zoals blijkt uit een reconstructie die Der Spiegel naar aanleiding van die transfer maakte. Dortmund, in die dagen Europees ook een topper, droeg zijn held op handen en wilde de tegenstander niet zomaar de parel cadeau doen.

Al begin 2012 geeft Uli Hoeness volgens Der SpiegelChristian Nerlinger, op dat moment sportief directeur van Bayern, de opdracht om achter Lewandowski aan te gaan. Hoeness denkt dan al dat de mentale sterkte van de spits zeer goed bij zijn team zou passen.

Als Nerlinger zijn job verliest, krijgt zijn opvolger Matthias Sammer de opdracht de gesprekken verder te zetten. Delicaat, want München heeft dan al een andere topper van de concurrent afgesnoept: Mario Götze. En: Sammer heeft zelf een verleden in het Westfalenstadion, als speler én als trainer. Maar Bayern wil absoluut zijn rol als nummer één (her)bevestigen. Dus moet de concurrent dood.

In maart 2013 neemt het management van Lewandowski contact op met Michael Zorc, de sportief verantwoordelijke van Dortmund. Dat management bestaat uit twee personen: Cezary Kucharski, die hem al naar Gijón probeerde te loodsen, en Maik Barthel, van Eurosportsmanagement. Bij de transfer van Lewandowski naar Dortmund hebben de twee een overeenkomst gesloten met de spits. Ze doen afstand van hun commissie in die overgang, op voorwaarde dat ze te allen tijde namens hem met andere ploegen mogen onderhandelen.

Dat heeft Barthel gedaan en in maart 2013 moet er dus al min of meer een akkoord zijn geweest met Bayern, denkt Der Spiegel, want dan zegt Barthel tegen Zorc dat zijn cliënt zijn contract, dat loopt tot de zomer van 2014, niet zal verlengen. Dortmund weet van de interesse van Bayern en voelt nattigheid. Om nog iets te redden van de transfersom – niet bijtekenen is gratis vertrekken – zeggen de bazen van Dortmund dat er vanaf 25 miljoen euro al over een transfer naar Bayern in 2013 kan worden gesproken. Dat komt twee dagen later in een nieuw gesprek ook zo op papier, op voorwaarde dat er voor 15 mei een akkoord wordt bereikt. Vervelend detail: op 25 mei is er nog de finale van de Champions League tussen Borussia Dortmund en… Bayern München. Het zou dus kunnen dat de spits tegen zijn nieuwe baas moet scoren.

Tot een transfer komt het uiteindelijk niet. Toch niet in 2013. De onderhandelingen slepen aan tot voorbij de deadline, Bayern wint overigens die finale met 2-1, en in juni brengt Zorc Barthel vooraf op de hoogte van een officiële mededeling van de club: dat Lewandowski in Dortmund moet blijven. De makelaar verslikt zich in zijn eten en noemt de Dortmunders ‘een bende leugenaars’. Delicaat, want Barthel (zijn bureau) is óók de manager van Jürgen Klopp, de trainer die voor het sportieve succes zorgde.

De speler, die al zijn koffers had gepakt, legt zich bij de beslissing van zijn team neer, huurt een nieuw huis, installeert zich voor een extra jaartje en zegt ’te houden van de club en zijn fans’. Dortmund doet in het najaar nog een nieuwe verleidingspoging met een verbeterd contract, maar vangt bot. In november bevestigt Lewandowski wat iedereen al weet, dat hij een voorakkoord heeft met Bayern. Dat akkoord, voor een contract van vijf jaar, wordt op 3 januari 2014 getekend. In mei van dat jaar staan de twee rivalen opnieuw in een finale tegenover mekaar, dit keer de Duitse bekerfinale. Opnieuw verliest Dortmund, met 2-0. Een paar weken later, op 9 juli 2014, presenteert Bayern zijn nieuwe spits. En kan die zijn jacht op Gerd Müller inzetten.