De Rode Duivels zijn de grote winnaars geworden van de WK-loting in het Braziliaanse Costa do Sauipe. België kwam in een van de zwakste groepen terecht en zal minder logistieke problemen ervaren dan wie ook. De achtste finales wenken.

De World Cup, het vlaggenschip van de FIFA en het internationale voetbal, liep de voorbije weken flink wat averij op. Elk bericht over de bedenkelijke arbeidstoestanden in Qatar (WK 2022), het racistisch gedrag van de voetbalfans van Spartak en CSKA Moskou (WK 2018) en sociale onrust in Brazilië (WK 2014) zorgde voor een flinke kras in de gouden trofee. De terugkeer naar het meest iconische voetballand op aarde bezorgde de Wereldvoetbalbond flink wat kopzorgen. Het begon met de massale protesten een half jaar terug tijdens de Confederations Cup. Miljoenen mensen trokken de straat op om hun ongenoegen te uiten over de ontoereikende openbare dienstverlening en de corruptie. Het WK deelde in de klappen. De betogers waren van oordeel dat het geld voor nieuwe stadions beter besteed kon worden.

Het protest is verminderd, maar de onvrede niet verdwenen. De openbare service laat nog altijd zwaar te wensen over. Rio de Janeiro zat vorige maand vier dagen zonder stromend water, in de wijken Flamengo en Botafogo was het negen dagen wachten tot er weer iets uit de kraan kwam. In de belangrijkste straat die door kunstenaarswijk Santa Teresa slingert, kunnen de bewoners al vier maanden hun wagen niet uit de garage krijgen, omdat de kasseien zonder verwittiging werden opgebroken. Het einde van de werken is nog niet in zicht.

En ook al is het protest afgenomen, het is wel gewelddadiger geworden. Het zette de staat Rio de Janeiro aan om de organisatie van Soccerex, de grootste voetbalbeurs die begin december in Maracanã van start moest gaan, enkele weken voordien om veiligheidsredenen af te blazen.

Rampspoed

Veiligheid was ook een belangrijk thema bij de loting (kostprijs 9,5 miljoen euro) vorige week in Costa do Sauipe. Het leger, de luchtmacht en de marine werden ingeschakeld en het gigantische resort waar de WK-loting plaatshad, leek beter beveiligd dan een Amerikaanse kazerne in Afghanistan. “Het lijkt wel oorlog”, zei onze taxichauffeur. En dat terwijl er voor de ingang niet eens twintig manifestanten opdaagden.

Brazilië kon zich voor de wereldpers geen nieuwe opdoffer permitteren. In de aanloop naar het evenement kwam er een stroom slecht nieuws uit het land van de samba. De FIFA had de datum voor de oplevering van de WK-stadions al eens uitgesteld, maar de helft van de voetbaltempels (Cuiaba, Manaus, Natal, Porto Alegre, Curitiba en São Paulo) haalt de nieuwe deadline van 31 december niet. Voorzitter Sepp Blatter moest gelaten toegeven dat de Arena de São Paulo, waar op 12 juni de openingsmatch moet worden gespeeld, niet voor half april klaar zal zijn.

Tien dagen voor de loting viel immers een kraan op het dak van Itaquera, waarbij twee arbeiders het leven verloren. De teller van de slachtoffers van de bouw van de WK-stadions staat daarmee op vier en door de rush is de vrees voor nog meer tragische ongevallen groot. Twee dagen voor de loting was er ook nog negatief economisch nieuws voor president Dilma Rousseff. Voor het eerst sinds 2009 was in het derde semester van 2013 de economie gekrompen (met 0,5 %). De regering moest ook nog eens toegeven dat de kostprijs van de WK-stadions vanwege de vele overuren met 318 miljoen euro was opgelopen en nu 2,54 miljard euro bedraagt.

Nachtmerrie

De loting van de eindfase van de Copa do Mundo moest magische voetbalherinneringen oproepen en het idyllische kader een verwachtingspatroon creëren naar juni toe. Costa do Sauipe ligt zo’n tachtig kilometer boven Salvador, de eerste hoofdstad van Brazilië en de grootste Afrikaanse stad buiten Afrika. Ruim tachtig procent van de bevolking in het noorden is zwart. De overweldigende palmbossen en de eindeloze stranden liggen er nog even ongerept bij als toen de Portugezen hier in de 16de eeuw voet aan wal zetten.

Helaas, ook dat plaatje werd danig verstoord. Door bondscoaches die moord en brand schreeuwden over wat hun spelers over een half jaar te wachten staat. “Ik speel liever tegen Messi dan in Manaus in het Amazonegebied”, verkondigde Roy Hodgson. In de stad in het tropische regenwoud kan de vochtigheidsgraad tot 99 procent oplopen.

De temperatuurverschillen tussen het warme noorden en het koele zuiden kunnen een belangrijke rol spelen. Frankrijk weigerde op het WK van 1950 na zijn openingswedstrijd in Rio de Janeiro zijn tweede opdracht af te werken in het hete Recife. In het moderne voetbal zijn de atleten veel beter getraind, maar toch wordt dit het fysiek meest veeleisende toernooi sinds Mexico ’86 en logistiek het meest gecompliceerde sinds… Brazilië ’50.

De stelling is dat het komende WK niet alleen op het veld maar ook in de lucht zal worden gewonnen. Vliegen is bijna altijd de enige optie. Het World Economic Forum rangschikte Brazilië onlangs als 114e land op 148 op gebied van infrastructuur. Verkeersongevallen zijn na moorden de tweede belangrijkste doodsoorzaak.

Maracanã

In het op vier na grootste land ter wereld zou het logisch geweest zijn, zoals in het verleden, alle wedstrijden van een groep in twee naburige steden af te werken. De Seleção van de Braziliaanse bondscoach LuizFelipe Scolari moest om politieke redenen echter in alle hoeken van het land spelen. En als de thuisploeg moet vliegen, moeten de concurrenten dat ook.

De Rode Duivels werden daardoor de grote winnaars van de loting. Alle reekshoofden snakten naar groep H. Belo Horizonte, Rio de Janeiro en São Paulo liggen minder dan een uur vliegen van elkaar. Met een basiskamp in de buurt van São Paulo zit de Belgische delegatie helemaal op rozen. En het geluk kon niet op, want met Rusland, Algerije en Zuid-Korea doet de groep heel sterk denken aan die van 2002 met Rusland, Tunesië en Japan. In deze poule als reekshoofd de tweede ronde niet halen zou onvergeeflijk zijn.

De jongens van Marc Wilmots beginnen op 17 juni tegen Algerije in Belo Horizonte, een prachtige stad op achthonderd meter hoogte met veel art-nouveaugebouwen en een gematigd klimaat. De nieuwe voetbalhoofdstad ook van Brazilië. Cruzeiro is de nieuwe landskampioen en Atlético Mineiro, met routinier Ronaldinho als vedette, won in juni de Copa Libertadores, de Zuid-Amerikaanse Champions League. Atlético mag daardoor volgende week aantreden in het WK voor clubelftallen in Marokko.

Vijf dagen later voetballen de Rode Duivels tegen Rusland in Maracanã, met Wembley het meest mythische voetbalstadion ter wereld. Het wordt het tweede optreden van de Belgen in Rio. Jean Nicolay kreeg er in juni 1965 vijf goals om de oren (5-0), waarvan drie van Pelé himself. De sleutelmatch in de groep en alle Belgische fans kunnen erbij zijn, want de Brazilianen vragen zich nu al af hoe ze het grootste stadion met deze affiche kunnen vullen.

Tot slot spelen de Duivels op 26 juni tegen Zuid-Korea in São Paulo. In het stadion dat als laatste in de rij klaar zal zijn. São Paulo met zijn veertien miljoen inwoners is de meest onaangename stad van dit gigantische land. Het is er in juni zelden warmer dan vijftien graden en het promotiefilmpje tijdens de loting liet alleen rijdende auto’s zien. São Paulo, het economische hart van Brazilië, heeft geen mooie plekjes en elke inwoner van de stad vroeg zich vrijdag of wanneer deze beelden geschoten werden. In São Paulo rijden geen auto’s. Ze staan er stil. Urenlang. Elk moment van de dag.

De Rode Duivels hebben ook het voordeel pas op 17 juni te moeten beginnen. Zij hebben dus enkele dagen meer dan de meeste teams om te recupereren van een lange competitie en zich voor te bereiden. Het voordeel wordt wel een nadeel dieper in het toernooi. De finale heeft immers voor wie dan ook op 13 juli plaats.

Als de Rode Duivels tot de grote winnaars van de loting mogen worden uitgeroepen dan zijn Nederland en Italië de grote verliezers. De verliezende finalisten van respectievelijk het WK 2010 en Euro 2012 zouden reekshoofd zijn geweest als ze in de zomer geen oefenwedstrijden hadden gespeeld tegen voetbaldwergen als Indonesië en San Marino.

Oranje mag in Brazilië beginnen tegen Spanje met een herhaling van de WK-finale van Johannesburg. Italië trof het nog slechter. De Squadra Azzurra werd het slachtoffer van het gemanoeuvreer achter de schermen om Frankrijk (de zwakste Europese deelnemer op basis van de FIFA-ranking) aan de Europese pot toe te voegen.”Een beslissing van de voorzitters van de confederaties”, heette de uitleg, maar bijna zeker een strategische meesterzet van Sepp Blatter, die alles veil heeft om te voorkomen dat Michel Platini hem in 2015 opvolgt. De Fransman zette meteen alle zeilen bij om uit te leggen dat hij er niets mee te maken had, maar het kwaad was geschied, de perceptie gecreëerd.

De ploeg van Didier Deschamps kwam terecht bij Zwitserland, in de enige poule die nog zwakker oogt dan die van de Rode Duivels. Italië daarentegen moet niet alleen naar Manaus – jawel, om tegen Engeland te spelen – maar moet ook nog met reekshoofd Uruguay, dat op het eigen continent aantreedt, afrekenen.

Goddelijke Kanaries

De fabel dat alleen de kleintjes op een WK worden benadeeld, kreeg daarmee weer een flinke knauw. De FIFA was vooral blij dat de Brazilianen tevreden oogden. Kroatië (tegenstander in de openingswedstrijd), Mexico en Kameroen zijn degelijke tegenstanders, maar mogen de Seleção niet in de problemen brengen.

Een vroege uitschakeling van de Goddelijke Kanaries zou trouwens dodelijk zijn voor het evenement. Zolang de thuisploeg kans maakt op een zesde wereldtitel zullen de voetballiefhebbers ruim in de meerderheid zijn en de critici de mond snoeren. Als de Seleção voortijdig de aftocht moet blazen, zal het gevoel dat het allemaal weggesmeten geld was alleen sterker worden. Het WK moet volgens een studie van de Itaubank in de periode 2013-2016 immers 250.000 banen en 65 miljard real (ruim 20 miljard euro) opleveren en het BNP met anderhalf procent doen aangroeien.

DOOR FRANÇOIS COLIN – BEELDEN: IMAGEGLOBE

Belo Horizonte is de nieuwe voetbalhoofdstad van Brazilië.