Sambi Lokonga: de nieuwe Axel Witsel of Youri Tielemans?

De elegante genodigde neemt amper de tijd om het gezelschap te groeten. Na een lange weg via kine- en revalidatiezalen heeft hij nog maar pas weer voeling met het speelveld, maar híj is het die meteen bepaalt hoe er gevoetbald wordt. In een verwarde clásico, waarbij Anderlecht enkel geïnteresseerd lijkt in het resultaat en Standard nog zoekende is hoe het zijn verzwakte rivaal moet domineren, komt hij na een uur de bleke Peter Zulj vervangen. Iedereen is het erover eens: Albert Sambi Lokonga neemt de bal aan als een potlood en schrijft er minutieus het vervolg van deze wedstrijd mee. Niemand op het veld, welk truitje hij ook draagt, wil of kan uit het kader van zíjn verhaal ontsnappen. Dertig minuten technisch meesterschap staat er in het script, overgoten met klasse in elke paragraaf. Sambi Lokonga is zo'n jongen die het schijnbaar geen enkele moeite kost om te voetballen. 'Al van heel jonge leeftijd loopt hij met de bal alsof die er niet is', beschrijft Mohamed Ouahbi het. Ook de jeugdtrainer van Anderlecht heeft bewondering voor de cocktail van elegantie, flair en lef waarmee het huistalent tegen de Rouches een halfuur lang voetballes geeft in en rond de middencirkel. De lange revalidatie van het jongere broertje van Paul-José Mpoku is compleet vergeten. Amper een derde van een wedstrijd volstaat om te beseffen waarom Anderlecht tijdens de mercato niet op zoek ging naar een verdedigende middenvelder. Is het de aanwezigheid van zijn grote broer, bewonderaar, raadgever en beschermheer die hem inspireert? In januari 2018 was het ook al tegen Standard dat Sambi Lokonga zijn eerste masterclass gaf. Zijn demonstratie van koelbloedigheid en stijl stond toen nog enigszins in de schaduw van de hattrick waarmee Sofiane Hanni afscheid nam bij de Brusselaars, maar de lofbetuigingen voor Sambi's prestatie bleven niet lang op zich wachten. Onmiddellijk na het laatste fluitsignaal wensten zelfs zijn tegenstanders - uiteraard Mpoku, maar ook Réginal Goreux - hem proficiat. Op de persconferentie na de wedstrijd stak coach Hein Vanhaezebrouck op zijn beurt de loftrompet over zijn jonge middenvelder. 'Het was voor hem een test en hij is daarin geslaagd. Volgens mij kan hij een grote carrière uitbouwen.' Het was een vuurdoop in het midden van de hel, maar Albert Sambi Lokonga danste als een echte duivel.Sambi Lokonga's introductie in de ploeg - hij maakte zijn debuut op 22 december 2017 - stond bij Anderlecht symbool voor de wederopstanding van de eigen jeugd na de periode onder René Weiler. De Zwitser had Dodi Lukebakio op zijn lijstje met niet meer gewenste spelers gezet en was ook al niet rouwig om het vertrek van Orel Mangala. Vanhaezebrouck organiseerde bij zijn aanstelling een gezamenlijke winterstage voor de profs en de U21. Hij ging geregeld naar de wedstrijden van de paars-witte beloften kijken en nam al snel Alexis Saelemaekers, Francis Amuzu en Sambi Lokonga op in zijn kern. Het gestel van die laatstgenoemde was nog frêle, maar Welbeck- door zijn vrienden zo genoemd omdat hij lijkt op de Engelse spits Danny Welbeck - maakte indruk met het naturel waarmee hij de bal in ware Anderlechtstijl liet rondgaan. 'Mijn broer, dat is tikitaka, de bal aan de voet maar de kin omhoog, linkervoet, rechtervoet. Hij is echt een mooie voetballer', schetst Paul-José Mpoku. Niet onder de indruk van de spelers met wie hij op het terrein staat, vraagt Sambi Lokonga constant de bal, houdt die vervolgens bij alsof geen enkele tegenstander bij hem in de buurt geraakt en zoekt altijd een zuivere, propere oplossing. Zijn fijne lichaamsbouw was lange tijd een handicap in de jeugdcategorieën, maar het maakte van Sambi Lokonga de incarnatie van een bekend adagium van grootmeester Johan Cruijff: je leert op basis van je eigen lichaam. Dat van Sambi Lokonga verplicht hem om bovengemiddeld intelligent te voetballen om zo uit de dekking van de tegenstander te komen en een fysiek duel te vermijden. Dat zou immers automatisch in zijn nadeel uitdraaien. In Neerpede ontfermde hoofd opleidingen Jean Kindermans zich over het talent dat je kan bestempelen als 'laat matuur': het hoofd en de benen zijn klaar voor het grote werk, de rest van het lichaam nog niet. In Brussel wilden ze namelijk geen tweede geval Dries Mertens, een toekomstige topspeler die hen door de vingers glipt. Albert Sambi Lokonga was nog geen tien jaar toen hij van Verviers de overstap maakte naar de U11 van Anderlecht. Aanvankelijk schitterde hij als aanvallende pion in de ruit op het middenveld waarin de jeugdploegen van RSCA spelen. Door zijn tengere postuur verdween hij echter geleidelijk in de anonimiteit. 'Niet snel genoeg', 'niet voldoende aanwezig in de zone van de waarheid', 'niet sterk genoeg in de duels' luidden de kritieken aan zijn adres. In Neerpede bleven ze echter in hem geloven en bij de U19-U21 kwam hij weer helemaal boven water als het grote talent dat ze al vroeger in hem ontdekten. In die categorie krijgen de 'laat maturen' een fysiektrainer die met hen aan specifieke krachtoefeningen werkt. Dankzij die formule slaagden spelers als Sambi Lokonga, Saelemaekers en Amuzu erin om door te breken bij de eerste ploeg. Vanaf het moment dat zijn lichaam voorbereid was op de eisen die het Belgische voetbal stelt, haalde Sambi Lokonga de achterstand snel in. Meer nog, hij nam zelfs een voorsprong op veel van zijn leeftijdsgenoten. Op enkele maanden tijd, mede dankzij briljante prestaties op een U20-toernooi in Zwitserland op het einde van het seizoen 2016/17, kwam hij eerst terecht bij de U21, geleid door Emilio Ferrera en nadien zelfs in het basiselftal van Hein Vanhaezebrouck. Blessures remden hem af, wat critici deed opmerken dat hij meer in de media te zien was dan op het veld. Andere waarnemers richtten zich in hun analyse op zijn tekortkomingen: te weinig aanwezig in het verdedigende compartiment, in de lucht en in potige duels om een echte nummer 6 te worden. Ook daar komt Johan Cruijff ter hulp. In zijn autobiografie had Nummer 14 het over een speler die 'een grote asperge' genoemd werd, slecht in verdedigen, zonder kracht en een nul in de lucht. De middenvelder waaraan hij refereerde kreeg kritiek op alles wat hij níet kon. Wat niemand zag, zo klinkt het nog bij Cruijff, was dat hij over de basiskwaliteiten beschikte om de top te bereiken: spelintelligentie, snelheid van uitvoering en techniek. Zijn naam? Pep Guardiola. Net als Pep Guardiola destijds voetbalt het grote voorbeeld van Sambi Lokonga trouwens voor FC Barcelona. Zijn broer vergelijkt zijn elegantie met die van Toni Kroos en sommige trainers in Neerpede zien in hem de natuurlijke opvolger van Axel Witsel. Net als de speler van Borussia Dortmund doorziet hij heel snel het traject van de bal, wat hem vaak in staat stelt het leer te recupereren zonder daarvoor in duel te moeten gaan. Zelf zweert Sambi Lokonga echter bij Sergio Busquets. 'Ik hou van de rust die hij uitstraalt aan de bal, maar ook van de risico's die hij durft te nemen. Hij is een echte sterkhouder voor Barça, dat zullen ze in Catalonië gauw doorhebben wanneer hij er vertrekt.' Net als de mediocentro dat bij Barcelona is, hoopt Sambi Lokonga een verdedigende middenvelder te worden die de lijnen uitzet en meer ballen recupereert door zijn hoofd te gebruiken dan door zijn spieren aan te wenden. De casting lijkt perfect om het nieuwe nummer 6 te worden van het Anderlecht dat Vincent Kompany voor ogen heeft, zeker nu hij na zijn lange inactiviteit een fysieke metamorfose heeft ondergaan. Hij toont de vastberadenheid om lichamelijk top te zijn en is zich bewust van de progressie die hij nog moet maken - 'verdedigend moet ik nog efficiënter worden.' Tegen Standard bewees hij alvast zijn talent. Van zodra hij op het veld kwam, dicteerde hij de wet op het middenveld. Zijn kwaliteiten sprongen overigens al in het oog bij Monchi, de befaamde en succesvolle technisch directeur van Sevilla die de Belgische markt altijd al aandachtig volgde - onder meer met het idee om Dennis Praet en Sven Kums te transfereren. De naam van Sambi Lokonga heeft hij ondertussen ook in zijn boekje genoteerd. Bij Anderlecht krijgt Sambi Lokonga sinds enkele weken een andere rol onder de nieuwe trainer. Frank Vercauteren plaatst hem een beetje hoger op het veld. Voor de verdediging opteert de gewezen Prins van het Astridpark voor de spieren en het loopvermogen van Edo Kayembe. Door Sambi Lokonga een rijtje naar voor te schuiven, wil Vercauteren meer balvastheid creëren dichter bij de zone van de waarheid. Op Sambi Lokonga's nieuwe plaats komen zijn capaciteiten als 'architect' minder tot uiting, terwijl het meer opvalt dat hij zowel zonder als met bal weinig infiltreert. Ook zijn gebrek aan trefzekerheid (zie kader) is meer zichtbaar. De bal bijhouden, dankzij een perfecte eerste controle waarmee hij de duels ontwijkt, en een uitstekende laatste pass - een overblijfsel van zijn jonge jaren als nummer 10 - zijn dan weer kwaliteiten die ook op zijn huidige positie een pluspunt zijn. Hoewel de omstandigheden anders zijn, doet zijn verhaal sterk denken aan de eerste stappen die Youri Tielemans in de hoogste afdeling zette. Vandaag wordt de wonderboy van Neerpede bewierookt door de voltallige Engelse voetbalwereld, maar in zijn beginperiode bij Anderlecht waren er naast waarnemers die oog hadden voor zijn troeven ook heel wat criticasters die enkel, of toch vooral, zijn beperkingen zagen. Gelukkig voor hem gaf bondscoach Roberto Martínez toe dat hij een zwak had voor de huidige draaischijf van Leicester City. Bij zijn eerste wedstrijden als Rode Duivel bevestigde Tielemans meteen dat hij over een zeldzame kwaliteit beschikt: in het hart van de ploeg was hij zelden op een fout te betrappen, ongeacht wie er naast hem stond. Hetzelfde kan gezegd worden van Sambi Lokonga, een voetballer met finesse wiens belangrijkste kwaliteiten zijn: hij durft de bal te vragen, hij kan behendig wegdraaien en hij voetbalt efficiënt vooruit. Is dat voldoende om bij de Rode Duivels de opvolger van Axel Witsel te worden als controleur op het middenveld? Weinigen durven het te geloven, maar velen zouden het graag zien gebeuren.