Union Berlin klopt aan de deur van de Bundesliga, maar eigenlijk was dat nooit de bedoeling.
Bij Union Berlin vormen de supporters een gezworen gemeenschap. Dat was al zo voor de val van de Muur toen Union in de toenmalige DDR zijn eigen koers probeerde te varen en systematisch werd benadeeld. De beste spelers verhuisden naar verenigingen die werden gesteund door het leger, de politie of de staatsveiligheid. De supporters lieten geregeld horen zich niet te kunnen vinden in de politieke koers van de DDR, de tribunes werden een decor van moedig, maar ook angstig verzet.
Die supporters bepalen nu mee het beleid van de club. Toen Union in 2005 aan de rand van het faillissement stond, verzamelden ze anderhalf miljoen euro. En toen drie jaar later het stadion werd afgekeurd, stroopten de supporters mee de mouwen op om het stadion voor een groot deel zelf te verbouwen en te moderniseren. Camerateams uit Amerika en Australië kwamen naar Berlijn om dat in beeld te brengen. Naar de stem van de supporter wordt nu nog steeds geluisterd. Ook als het erom gaat beslissingen te nemen, worden ze via internet geconsulteerd.
Union Berlin speelt voor het negende opeenvolgende seizoen in de Tweede Bundesliga. Daar voelt het zich prima. Maar de resultaten zijn nu zo goed dat Union strijdt voor promotie. Dat maakt velen ongerust. In de eerste plaats de aanhangers. ‘Scheisse, wir steigen auf’, zingen ze. De vrees bestaat dat Union Berlin op het hoogste niveau zijn identiteit zal verliezen. Zo leeft deze club op dit moment tussen verleden en heden, tussen folklore en nuchterheid, tussen romantiek en realiteit.
Maar het is wel degelijk de bedoeling van Union Berlin om de sprong naar boven te wagen. Zo liet de voorzitter, de jonge ondernemer Dirk Zingler, duidelijk horen. Ook al blijven er veel kritische kanttekeningen. Er moet dan bijvoorbeeld commerciëler gedacht worden en dat past niet bij deze vereniging die nu bijvoorbeeld 300 kleine sponsors heeft. De typische clubcultuur dreigt verloren te gaan. Zo heeft Union bijvoorbeeld een stadion met een capaciteit van 22.000 plaatsen, waarvan slechts 3500 zitplaatsen. Het is voor iedere wedstrijd uitverkocht. Steeds meer mensen willen zich in de unieke sfeer van deze club onderdompelen. Maar in de Bundesliga moet iedere club een minimum aan zitplaatsen hebben. Union ligt daar ver onder. Ook daarom wordt het stadion volgende zomer omgebouwd naar een capaciteit van 28.000 plaatsen.
Of Union rijp is voor de Bundesliga? Het zal moeten blijken. Berlijn is groot genoeg voor twee clubs in de Bundesliga. Hertha BSC staat nog altijd model voor het oude West-Berlijn, Union blijft ergens de vereniging uit het oosten. Een collectief sterk elftal, uitstekend in elkaar geknutseld door Jens Keller, ooit nog trainer van VfB Stuttgart en Schalke 04. Maar de oude geest waait nog steeds doorheen deze club, een restant uit het verleden, een sfeer van: wij tegen de rest van de wereld. En eigenlijk wil iedereen dat zo houden.
JACQUES SYS
