Met de finale van de Fedcup in Moskou sloot het vrouwencircuit het jaar af. Noch voor de Belgische ploeg, noch voor het vrouwentennis werd het een feest.
De aanloop naar deze finaleweek werd er één met hindernissen. Rusland en Frankrijk brachten een degelijk team op de been, maar België en de Verenigde Staten hadden met notoire afzeggingen te maken. De C-ploeg van Billy Jean King was een mager beestje, maar kreeg een onverwachte injectie van belangrijkheid en uitstraling door de toevoeging van Martina Navratilova. De ongezond positieve King had het over de diepte van het Amerikaanse vrouwentennis : zes toppers die afzegden, en toch nog een icoon kunnen presenteren. Laten we het erop houden dat Navratilova eigenlijk verplicht was aan de Fedcup deel te nemen, wil ze volgend jaar op de Olympische Spelen van Athene voor een tweede keer haar carrière kunnen afsluiten.
Bij de Belgen verzaakten onze twee hoofdrolspelers aan deze overbodige epiloog van een lang tennisjaar. De argumenten van zowel Kim Clijsters (te laat op het seizoen) als Justine Henin-Hardenne (geblesseerd) snijden weinig hout als men aanneemt dat ze wel van de partij waren geweest als de finale in België had plaatsgevonden.
Maar een reactie op de verhuizing naar de Russische hoofdstad was niettemin op haar plaats. Voor het eerst in haar carrière nam Clijsters een duidelijk standpunt in. Prompt werd ze teruggefloten door de grote baas van de Internationale Tennisfederatie (ITF), Francesco Ricci Bitti. Deze man illustreerde perfect waar het schoentje knelt in het hedendaagse tennis.
In hun ivoren torens bepalen de bobo’s het algemene beleid en inspraak dulden ze van niets of niemand. Ondertussen verdringen belangengroepen elkaar voor de beste plaatsjes. Er wordt gevochten voor sponsors, zendtijd en marktaandeel. De Mastersfinale bij de vrouwen tussen Clijsters en Mauresmo viel samen met het duel uit de eerste ronde bij de mannen tussen Federer en Agassi. Met andere woorden : rechtstreekse concurrentie tussen WTA en ATP, en dan nog in hetzelfde land. Agassi was trouwens de eerste om de nood aan een leidersfiguur in het tenniswereldje aan te kaarten. Een onafhankelijk iemand die de neuzen in dezelfde richting tracht te krijgen en, naar analogie met de NBA, tennis als één pakket kan verkopen.
Toch beweerde de ITF dat België en Rusland een evenwaardig project indienden voor de organisatie van de Fedcupfinale. En dus werd er zonder scrupules vanwege enkele dollars meer voor Moskou geopteerd. Merkwaardig toch dat men voor de Federatiebeker, al jaren een palliatieve patiënt, een sfeerloos Olympisch Stadion verkiest boven het hartverwarmende en daardoor ook reputatiebevorderende enthousiasme van een Belgische thuismatch. Het geeft aan dat de ITF de voorkeur geeft aan onderlinge afspraakjes en geldgewin boven het welzijn van de tennissport.
Volgend jaar zal nog maar eens een poging worden ondernomen om de ploegencompetitie nieuw leven in te blazen. Dan neemt men het Daviscupscenario over en verwijst men een eindronde met vier landen naar de prullenbak. Maar zolang de kalender overbelast blijft, zal de tennistop het hele zaakje toch links laten liggen. Henin-Hardenne zegde nu al af voor de volgende editie, de zussen Williams en Clijsters staan niet te springen. Individuele doelstellingen blijven, zeker bij de vrouwen, primeren op nationale trots.
Voor de eventuele opvolgers van de Belgische wondergeneratie was het dan weer een meevaller om in de koelkast van Moskou te debuteren. Weinig persbelangstelling, gematigde verwachtingen, niets te verliezen. Ei zo na profiteerde Kirsten Flipkens ervan. Ondanks de nipte nederlaag zette Flipper weer een stap in de goede richting. Stoer tennis gecombineerd met gouden handjes. Flexibele techniek, ondersteund door een flink benenspel. Bewonderenswaardige mentaliteit, geaccentueerd door een gebalde vuist.
Flipkens werd vroeger al gekneed door Benny Vanhoudt en is nu terug onder zijn vleugels terechtgekomen. Het veld- en reiswerk is voor rekening van Johan Vanherck. Hun no-nonsenseaanpak illustreert perfect waarmee Flipkens bezig is : in een team dat haar genegen is, weloverwogen bouwen aan een carrière. De managers die met bosjes neerstreken in de Kempen, werden één voor één afgetest door vader Flipkens. De druk om op termijn te wedijveren met de huidige Belgische top wordt afgehouden. Kijken, maar niet vergelijken. De honger waarmee Flipkens in Moskou het nummer 17 aanviel, was mooi om te zien. Hopelijk heeft ze volgend jaar evenveel appetijt als ze het nummer 700 krijgt voorgeschoteld.
Dat heilige vuur lijkt wat te ontbreken bij Elke Clijsters. In een vorig leven zelfs meer getalenteerd dan haar grote zus, weifelt Elke tegenwoordig tussen de geneugten van het leven en de keiharde discipline van de topsport. Een keuze dwingt zich vooralsnog niet op, een zorgeloze tiener is ook mooi om naar te kijken.
Of zelfs een kranige dertiger. Els Callens sloot haar zoveelste seizoen af op een zeer positieve noot. De Antwerpse oogde zoals steeds fris en monter. Op de snelle ondergrond kwam haar spel goed tot zijn recht en zal ze, zelfs in de toekomst, subtoppers nog geregeld een hak kunnen zetten. Een dame met haar staat van dienst verdient het om op de Olympische Spelen van Athene nog een hoogtepunt aan haar palmares toe te voegen.
Martina Navratilova beoogde hetzelfde met haar halve thuiskomst. Vroeger nog onderdrukt door het communistische regime uit Moskou, liep de voormalige Tsjechische nu wat gênant achter de Amerikaanse vlag aan, tijdens een ereronde voor de lege tribunes. De 47-jarige zal er echter niet wakker van liggen. Met haar achtendertig zeges en geen enkele nederlaag in de Fedcup heeft ze echt wel een palmares dat een eresaluut verdient. Navratilova kreeg daarnaast een uitgelezen kans om openlijk naar de job van tennisleider te solliciteren. Ze is onafhankelijk en mondig, en heeft knowhow. Aangezien ze niet afkerig staat van een politieke carrière na haar afscheid volgend jaar, zou ze in het reorganiseren van het wereldtennis zeker geen slechte leerschool vinden.
Navratilova incasseerde op de laatste dag wel de eerste teamnederlaag uit haar verbluffende loopbaan. De Franse ploeg ging vlot over de Amerikanen heen, nadat ze in hun halve finale de onuitgesproken favoriet Rusland ook al tot plooien hadden gedwongen. De Françaises beschikten niet alleen over de langste adem, maar hadden ook het talentrijkste duo in huis.
Amélie Mauresmo ging gewoon verder op haar elan van LA en domineerde met haar service en stevige volleys. Mary Pierce was het levende bewijs van wat zes maanden training met een begaafde speelster kan doen. Na drie jaar min of meer ongewenste inactiviteit heeft Sven Groeneveld, bezig aan zijn tweede ambtstermijn met Pierce, haar opnieuw aan het werk gekregen. Ze recupereerde verbazingwekkend goed van de zware driesetters en zette Frankrijk mee op weg naar een tweede titel in veertig jaar Fedcupgeschiedenis. Bij de vorige triomf in 1997 was Pierce, samen met coach Yannick Noah, ook al de drijvende kracht achter het Franse succes.
De finale was de elfde ontmoeting tussen de twee dominante tennislanden en de eerste keer dat Amerika het onderspit moest delven. Alleszins een domper op de 60ste verjaardag van Billy Jean King.
Het lange jaar was echter duidelijk van invloed op het eindresultaat. Met Mauresmo en Pierce speelden de vrouwen die er geen volledig seizoen hadden opzitten, het meest frisse tennis. Zij konden zich nog wel opladen om aan dit overbodige spektakel deel te nemen.
De kans bestaat dat in 2006 het tennisseizoen ingekort wordt. Alles hangt een beetje samen met het verschuiven van de Australian Open naar maart en de langere overgangsperiode tussen Roland Garros en Wimbledon. De gesprekken hierover zijn volop aan de gang. Om een latere start en een sneller einde van het seizoen te bekomen zal zeker een aantal toernooien moeten sneuvelen. De organisatoren echter roepen nu al luid dat ze halsstarrig vast zullen houden aan hun contracten. In 2006 echter zou de samenwerking tussen ATP en WTA tot volle bloei moeten komen met als katalysator meer gemeenschappelijke toernooien. Die zouden dan aan importantie winnen en zo de kleintjes uit de markt duwen.
Maar dit is allemaal nog toekomstmuziek, net zoals een sfeervolle Fedcup dat is. Volgend jaar ontmoet België Kroatië. Een land met enkele jonge, degelijke speelsters. Voor de gevestigde Belgische waarden een hapje, voor de jonge veulens vermoedelijk iets te hoog gegrepen. Een sfeervolle happening in Bree met huidig of opkomend talent zou alvast tien keer meer teweegbrengen dan de finale dit jaar in Moskou.
Ach, de Fedcup : de speelsters laten er hun slaap niet voor en de ITF duidelijk ook niet.
door Filip Dewulf
De bobo’s geven de voorkeur aan afspraakjes en geldgewin boven het welzijn van de tennissport.
Bij Elke Clijsters lijkt het heilige vuur wat te ontbreken.
