Met een begroting van tien miljoen euro voetbalde FC Midtjylland zich vorig seizoen naar een eerste landstitel in Denemarken. Het resultaat van innovatief en creatief beleid. Southampton liet zich in de play-offs van de Europa League nog verrassen, Club Brugge is gewaarschuwd.
Midden-Jutland. Vlakker dan vlak. Minuscule dorpjes, een boerderij, kromgetrokken wilgen, windmolens en een plukje wielrenners slagen er amper in de monotonie te doorbreken. Saai en troosteloos, vergelijkbaar met de Vlaamse polders. Hier is de hartslag van Scandinavië niet voelbaar, maar vergaren noeste werkers in de landbouw hun inkomen.
Aan de rand van de eindeloze weg duikt plots het bordje Herning Kommune op. Een stadje van 44.000 inwoners. In de verte, vanuit het niets, de lichtmasten van de MCH Arena. Schuilplaats van The Black Wolves, zoals de spelers van FC Midtjylland worden genoemd. Voor het stadion gromt een betonnen wolf. Hier, in de lente van 2015, schreef Football Club Midtjylland geschiedenis, toen het op 17 mei met 2-0 van FC Kopenhagen won en op vier speeldagen van het einde de eerste landstitel in zijn korte geschiedenis (gesticht in 1999) pakte.
Een duel vol symboliek, groter kon het contrast tussen twee clubs niet zijn. Het Deense establishment vereenzelvigt zich graag met FC Kopenhagen. Als er successen zijn. Toen het sportief minder ging, geraakte de club financieel aan lager wal en verloor ze door mismanagement haar grip op de Superliga. In de provincie werden andere clubs succesvol. FC Nordsjælland en Aalborg BK – de kampioenen van 2012 en 2014 -, dit jaar FC Midtjylland.
Het succes leverde in Europa verhalen op over een club die uitsluitend werd gerund op basis van statistieken en mathematische modellen. Dat is niet zo, zal Glen Riddersholm later op de middag uitleggen. Riddersholm was zeven jaar jeugdtrainer bij de club, tussen 2008 en 2011 assistent, waarna hij de club in vier seizoenen als T1 naar de titel coachte en… plaatsmaakte voor Jess Thorup. ‘Wie niet sterk of rijk is, moet creatief zijn’, stelt Riddersholm. Hij werkte met een begroting van tien miljoen euro, maar was niet bang ambities uit te spreken. ‘De komende zes jaar, tot en met 2020, wil de club minstens drie keer de groepsfase van de Champions League of de Europa League halen.’
HARDE WERKERS
Hart en ziel van de vereniging liggen niet in Herning, maar vijftien kilometer verderop in Ikast, een negorij van 14.000 zielen. Toen de clubs uit de twee dorpen in 1999 fusioneerden, zou de jeugdopleiding van FC Midtjylland in Ikast worden gevestigd. De enorme sporthal van de FCM Akademi heeft vier verdiepingen: een voor kantoorpersoneel, een voor de voetbaltak en twee voor de handbalclub, waarvan de dames dit jaar de Europabeker voor bekerwinnaars wonnen.
De mensen in Jutland zijn ambitieus, zegt Riddersholm. ‘Als wij een plan hebben, dan reageert de politiek meteen. Bestuurders pikken het op en gaan aan de slag. De academie is binnen een jaar gebouwd, terwijl in Kopenhagen tien jaar over de renovatie van het nationale stadion is vergaderd. Door onze mentaliteit en creativiteit kunnen we met de grote clubs concurreren, anders hebben we geen schijn van een kans en zou alles door het geld worden bepaald.’
Jutland had weinig vruchtbaars te bieden. ‘We zochten de hele omgeving af om spelers te vinden die talent hadden. Vaak zaten we meer dan een uur in de auto om jeugdwedstrijden te bekijken. Toen zeiden we tegen elkaar: ‘Als we écht de beste opleiding willen opbouwen, hebben we een academie nodig waar spelers kunnen leven en wonen.”
Die kwam er in 2004. ‘Na de fusie was ons enige streven de beste jeugdclub van het land worden. We hadden niet de ambitie om profvoetbal te spelen. Ons eerste team was een liftploeg: het ene jaar op, het andere neer’, zegt Riddersholm, samen met technisch directeur Claus Steinlein de grondlegger van de filosofie van FC Midtjylland.
‘Toen we in 2004 met de academie begonnen, was ik hier de eerste fulltimecoach. We hebben jongens als Simon Kjær (Wolfsburg, Lille, Fenerbahçe, nvdr) en Winston Reid (West Ham United, nvdr) bij kleine clubjes in Jutland opgepikt en vanuit het niets tot sterren opgeleid. Na een seizoen hadden we een speler bij de Deense jeugdselecties, het jaar erop waren dat er twaalf, nu bijna zeventig. We hebben in 10 jaar 44 spelers uit de eigen academie voor het eerste elftal opgeleid en werken samen met 160 clubs in Jutland.’
Opleiding als levensbron. Want: FC Midtjylland is meer een productieclub dan een resultaatclub. ‘We kunnen de zaak alleen draaiende houden als we er geregeld in slagen spelers te verkopen aan buitenlandse clubs. Dat is belangrijker dan de prestaties van het eerste. Om geld te verdienen moeten we uitzonderlijke voetballers opleiden, die in het buitenland kunnen slagen. Sinds de oplevering van de academie hebben we voor bijna 25 miljoen euro verkocht.’
GOED VERDEDIGEN
‘Alles draait om winnen’, zal Riddersholm die middag een paar keer benadrukken. En hij provoceert graag. Balbezit interesseert hem niet. ‘FC Midtjylland staat in Denemarken bekend als een team dat heel direct voetbal speelt. We like the ball, maar het is geen obsessie. Veel teams spelen de bal rond zonder duidelijke intentie om te scoren. Ze hebben geen doel. Voor mij zijn de filosofie en de stijl van spelen ondergeschikt aan de kwaliteiten van de voetballers.
‘Eerst een resultaat, mooi voetbal komt op de tweede plaats. Wij waren in Denemarken de ploeg die het vaakst scoorde, maar we verdedigden ook goed. Dat is het verschil met bijvoorbeeld Nederland. Daar wordt niet verdedigd, naar mijn mening. Aanvallen, met het hoofd onder de arm. En niet op het lijf. Resultaten kun je alleen boeken door goed te verdedigen. Het is als met het bouwen van een huis: het fundament is belangrijker dan het dak.’
Team: Together Everyone Achieves More. Geen loze woorden in Midden-Jutland, waar gedragsprofielen vaak de samenstelling van de ploeg bepalen. Riddersholm onderscheidt vier types: rood, blauw, groen en geel. ‘De profielen komen voort uit een test van 360 vragen. De kleurenverhouding geeft een karakterologische dominantie aan. Rood is erg dominant. Dat is de winnaar, de vechter. Maar ik had ook veel groen: de menselijke kant. Bij het samenstellen van mijn team hield ik rekening met de kleuren. Als we door blessures te veel rood en te weinig blauw – analytisch vermogen – hadden, dan nam ik dat mee in mijn overwegingen. Want ik had ook denkers nodig, mentale stabiliteit. Zij hielpen de vechters in het team door de strategie te bewaken. Als ik in verhouding te weinig geel had, wist ik: ‘We missen creatief vermogen.’ De behoefte aan bepaalde kwaliteiten stemde ik altijd af op het specifieke karakter van een wedstrijd.
‘Door met deze kleuren te werken, hielp ik de spelers elkaar te begrijpen. Als je in een oorlog zit – en elke wedstrijd is een oorlog – dan moet je weten hoe je elkaars kwaliteiten optimaal kunt benutten. Weten wie die ander is. Daarvoor is goede communicatie onontbeerlijk. Elke speler moest voor de hele groep over zichzelf spreken. Wie ben ik? Wat zijn mijn verwachtingen? Wat wil ik voor het team betekenen? Soms heel confronterend, maar het brengt een enorme teamcohesie. Kennis van elkaars kwaliteiten en daarvan gebruikmaken is de basis van succes voor elk bedrijf en elk team.’
Riddersholm stelde zijn spelers bloot aan extreme tests. ‘Afgelopen winter gingen we met de hele ploeg met tenten, sleden en ski’s voor een vijfdaagse langlauftocht naar Noorwegen. Het vroor er als de hel… Ik wist dat de moeilijkste fase van de competitie eraan kwam, dus wilde ik mijn spelers zien in extreme omstandigheden, waar ze niet over hun normale energie zouden beschikken en niet de gewone controle hadden als thuis. Heel leerzaam.’
WISKUNDIG MODEL
De ontwikkeling van FC Midtjylland kwam in de zomer van 2014 in een stroomversnelling toen Matthew Benham de club overnam. Benham was al eigenaar van Brentford FC (Engelse tweede klasse) en kwam toevallig in contact met auteur/ondernemer Rasmus Ankersen, die in Londen een lezing hield over The gold mine effect, zijn boek over talentherkenning en -ontwikkeling in de sport.
Benham vertelde dat hij wilde investeren in een club in Europa (Portugal of België), Ankersen antwoordde: ‘Waarom neem je Midtjylland niet? Dat heeft dezelfde filosofie als jij.’ Benham stemde in, op voorwaarde dat Ankersen – ex-jeugdspeler van de club – voorzitter werd. Het begin van een voetbalsprookje. Riddersholm: ‘Dat was ons geluk. Benham investeerde direct 8,5 miljoen euro in de club. Niet alleen in spelers als Tim Sparv en Martin Pusic, maar ook in de academie en in onze filosofie. Hij is fantastisch. Een heel normale vent, net als jij en ik. Een voetballiefhebber die toevallig succesvol was.’
Benham vergaarde zijn fortuin door op basis van wiskundige modellen te gokken op voetbalwedstrijden, als eigenaar van Brentford vormden zijn statistieken de basis voor de promotie naar de Championship in 2014. In Midden-Jutland trekt hij die lijn gewoon door: de wiskundige modellen waarmee de club werkt, staan aan de basis van elke belangrijke beslissing. Ankersen in De Correspondent: ‘Als we onze prestaties willen beoordelen, dan heeft het wiskundig model altijd voorrang op onze plaats op de ranglijst.’
Riddersholm: ‘Statistieken helpen ons, maar het gaat er wel om hoe je ze gebruikt en dat je weet waaróm je ze gebruikt. Veel beslissingen in voetbal worden genomen op basis van emoties, door statistieken kunnen we die emoties uitsluiten. Midtjylland is een kleine club, die zich bij transfers niet mag laten leiden door het enthousiasme van een scout.’
Door de achtergrond van Benham en zijn bedrijf kan de club putten uit een database van spelers, samengesteld door driehonderd Engelse medewerkers die zestig competities in Europa volgen. Een gigantische informatiestroom. ‘Ik vroeg vorig seizoen een lijst van Europese, Engelstalige rechtsbacks die pasten in ons salaris- en transferbudget en die ook nog voldeden aan bepaalde technische eisen, zoals voorzetten, een-tegen-een-duels, sprints… Daarop kreeg ik twintig namen terug.
‘Op basis daarvan gingen onze scouts aan de slag. Van drie spelers hebben we de wedstrijdbeelden opgevraagd en uiteindelijk een of twee duels bezocht. De speler die wij het meest interessant vonden, kwam een thuiswedstrijd bekijken en daarna had ik een meeting van drie of vier uur met hem. Want ik wilde zeker weten dat hij ook in menselijk opzicht bij ons paste. Werken met mensen, niet met cijfers. Als je tien, twintig scouts het land doorstuurt, hoe kan je dan weten of ze het voetbal zien zoals de trainer dat ziet? Hoe meer scouts, hoe meer meningen. Een club als Midtjylland moet de kans op mislukkingen tot het minimum reduceren.’
Ook dit seizoen staat de club aan kop van de nog prille Superliga, in de Europa League schakelde ze verrassend Southampton uit. Maar de lat ligt hoog, benadrukt de ex-T1. Ridderholm: ‘The war goes on. Elke dag. De club moet slimmer zijn dan de rest. Voetbal is een conservatieve sport, waarin tradities een belangrijke rol spelen, maar Midtjylland moet out of the box denken. Alleen op die manier kunnen ze in Midden-Jutland aan een sterke cultuur bouwen die hen een voorsprong geeft op de rijke clubs.’
DOOR FRANS VAN DEN NIEUWENHOF – FOTO’S BELGAIMAGE
‘De komende zes jaar willen wij minstens drie keer de groepsfase van de Champions League of de Europa League halen.’ GLEN RIDDERSHOLM
