Onze Man in Athene mocht zijn eerste handtekening uitdelen, maar op de hordes gillende meiden wachtte hij tevergeefs. Dan maar het derde en laatste deel van het olympisch dagboek geschreven.
Maandag 23 augustus
De weg naar de roem is ingezet ! Ik heb mijn eerste handtekening gegeven ! Het was een aarzelend begin, maar, verzekerde iemand met ervaring ter zake, het went wel. Eerst gedacht dat het om een misverstand ging, toen een vrijwilligster op de persbus naar het stadion nadrukkelijk iets probeerde uit te leggen. Zat ik misschien op haar plaats ? Nee, ze wilde mijn handtekening ! Ze wilde – viel dat even tegen – ook de handtekening van alle andere inzittenden, allemaal journalisten. Eentje weigerde resoluut : “Je bent al bij me langs geweest !”
De weg naar de roem is voor sommigen een doodlopende straat, met een té hoge snelheid ingeslagen. De eerste vrouw die ooit goud won op de meest heilige olympische plaats der heilige plaatsen, Olympia, de Russische Irina Korzhanenko, is betrapt op doping. Korzhanenko zat al eens een schorsing van twee jaar uit voor dezelfde zonde. Een valsspeelster in Olympia : moge de toorn der Griekse goden over haar komen !
Er is ook nog een Griek betrapt. Leonidas Sabanis, de genaturaliseerde gewichtheffer van Albanese afkomst die Griekenland de eerste medaille (brons) bezorgde. Er zal wel iemand iets in zijn eten of drinken gedaan hebben, zeker ? Even de krant openslaan. Sabanis schreeuwt zijn onschuld uit : “Ik heb niets genomen.” Zijn trainer weet hoe het gegaan is : net voor Sabanis naar de dopingcontrole ging, gaf een Nederlandse vrijwilliger hem een drankje waar een verboden product in zat. Bewijzen heeft hij niet, maar heel Griekenland moet hem geloven : het is een complot van buitenlanders tegen Grieks succes. Sabanis zweert het op de hoofden en de ziel van zijn twee kleine kinderen. Zijn er geen rechtbanken waar kinderen hun ouders voor zo’n eed een proces kunnen aandoen ?
Intussen is de politie binnengevallen bij de trainer van de twee geschorste Griekse sprintkampioenen. Christos Tzekos is namelijk vertegenwoordiger in voedingsupplementen. In duizend voedingsupplementen zat efedrine, andere geneesmiddelen bevatten anabole steroïden. Het betrof producten die in september 2003 op bevel van het ministerie van gezondheid bij Tzekos in beslag waren genomen, maar daar via onduidelijke omwegen terug beland waren. Volgens Tzekos’ advocaat is er met de producten niets aan de hand. Soms overtreft de werkelijkheid elke verbeelding.
Dinsdag 24 augustus
“Even wachten, Ludo !” Het jumpingparcours in Markopoulo moet eerst even in orde gebracht worden. LudoPhilippaerts staat vertrekkensklaar, de speaker waarschuwt hem in het Nederlands. Leo De Vos, leraar, radioreporter voor de VRT en medewerker van dit blad, is een van de drie livecommentatoren in Markopoulo. Twee jaar geleden werd hij door een lid van de internationale paardenfederatie aangemaand zich kandidaat te stellen. Soms voelt Leo zich even écht Belg. Toen Philippaerts bij de eerste individuele proef een foutloos parcours aflegde, sprong hij in de commentatorbox juichend omhoog. In die box zitten niet alleen zijn collega-commentatoren, een Griek en een Australiër, maar ook de wedstrijdjury. Gelukkig stond de microfoon niet aan.
In Markopolou ligt, tussen het perscentrum en het stadion, een stuk van het oude Griekenland dat bij de bouwwerken tevoorschijn komt. Die sites vind je overal. Hier betreft het een oude woning, tien meter op tien, netjes afgezoomd, toegedekt en met een bordje met een beschrijving. Er is er ook één net voorbij de ingang van het tennisstadion, op weg naar Center Court, amper twee vierkante meter groot. Ze liggen verspreid over de hele stad, in de middenberm van een nieuwe snelweg, maar ook in de nieuw uitgegraven of vergrote metrostations, waarvan sommige inkomhallen omgetoverd zijn tot echte musea. Door die vondsten liepen de werken aan metro en wegen hier zo’n vertraging op. In Griekenland zit onder elke vierkante meter een stuk geschiedenis, waar je ook je voeten zet. Dat loopt, toegegeven, een beetje ongemakkelijk.
Woensdag 25 augustus
Wat er nu in de aanbieding staat, willen een paar buitenlandse fans weten van de loketbediende in het kantoortje in Plaka, een van de zovele plaatsen waar tickets officieel verkocht worden. Wie in de voorronde van het basket de wedstrijd Griekenland-VS wilde bijwonen, had de keuze tussen kaartjes van 15 en 20 euro. Dat gold voor alle andere voorrondewedstrijden. Een ticketje kwartfinale basket kost 20 of 30 euro. Alleen voor de topevenementen, zwemmen en atletiek, voor alle finales en de Openingsceremonie zijn de prijzen nagenoeg onbetaalbaar. Voor die topevenementen staan elke avond bij metrostation Irini, aan de ingang van het olympisch complex, wanhopige fans met kartonnen bordjes ‘ I need tickets‘. De eerste week gaat het vooral om zwemmen, de tweede week om atletiek.
Wie geen tickets heeft, kan zich nog altijd troosten met een maaltijd in Plaka, Albanees voor ‘het oude Athene’. Aan de voet van de Akropolis bonst het toeristische hart van Athene. De kleine, kronkelende straatjes zijn te nauw voor het Griekse verkeer en een verademing voor voetgangers. Toen Athene na eeuwen dominantie door de Turken in 1830 als onafhankelijk erkend werd, was dit het enige deel van de eeuwenoude stad dat nog bewoond was. Amper 4000 inwoners telde Athene toen het in 1834 aangeduid werd als hoofdstad, niet meer dan een groot dorp, te midden van de ruïnes. De nieuwe koning Otto, geïmporteerd uit Duitsland, haalde wat Duitse architecten om een nieuwe stad te bouwen in neoklassieke stijl.
De restanten van die gebouwen zijn nu Athenes troeven naast de oude ruïnes. De rest van de stad bestaat uit grauwe appartementsblokken, tekenen van een stad die vanaf 1922 uit zijn voegen barstte. Toen arriveerden in de hoofdstad meer dan één miljoen Grieken, die in allerijl verhuisd werden vanuit Turkije in een grootscheepse ruiloperatie met de Turkse bevolking in Griekenland na een mislukte Griekse poging tot verovering van de Turkse westkust. Uit nostalgie noemden de nieuwe Grieken hun sportclubs naar hun verloren land (voetbalclub Panionios naar Ionië, de oude Griekse naam van de Turkse westkust, AEK Athene met de K van Konstantinopel, de Byzantijnse naam van Istanboel). Tegenwoordig telt Athene ongeveer vier miljoen inwoners, met nog een half miljoen Albanezen die er semi- illegaal verblijven. Dat is ruim één derde van de totale Griekse bevolking.
Donderdag 26 augustus
Stoere macho’s zijn de Amerikaanse mannelijke sprinters. Ze hijgen niet eens zichtbaar na, houden de mond dicht, alsof ze niet net olympisch kampioen of tweede zijn geworden na een ongelofelijke inspanning. Liefst mét zonnebril onder het kunstlicht, met een air van ‘wie-doet-me-hier-wat’. Dat moet eens mis gaan. Bijvoorbeeld bij Allen Johnson, goud in de 110 meter horden in Atlanta. Hier struikelt hij over de voorlaatste horde en glijdt onder de laatste hindernis, terwijl zijn hippe zonnebril van zijn gezicht ploft en languit over de piste glijdt, tot hij een paar meter voor de atleet blijft steken. Horde niet gezien, zeker ? Gevoeld hebben we wél het kippenvel wanneer de vrouwen zich aanboden voor de 400 meter horden. ‘Hellas, Hellas !’ scandeert het hele stadion. Gedragen door het publiek krijgt winnares Fani Halkia vleugels. Met een tijd van 52”82 laat ze alle concurrenten ver achter zich. Tot een jaar geleden hoorde Halkia met een besttijd van 56”40 net bij ’s werelds topvijftig : een sportief mirakel.
Op de achtergrond nemen legendes afscheid van hun Spelen. Namibiër Frankie Fredericks, zilver op de 100 en 200 meter in Barcelona en Atlanta en in oktober 37 jaar, eindigt hier nog vierde in de finale van de 200 meter. Fredericks ziet er qua lichaamsbouw vrij normaal uit in vergelijking met de drie Amerikaanse spiermassa’s die hem voorgaan. Afscheid nemen is het ook van Merlene Ottey, de vroegere Jamaicaanse die nu voor Slovenië loopt. Ottey is, moeten de jongere lezers goed onthouden, 44 en een grote madam. Sinds de Spelen van Moskou in 1980 haalde ze acht olympische medailles, een record voor een vrouw. Met zilver in de 4×100 meter in Sydney was ze met 40 jaar en 143 dagen de oudste vrouwelijke medaillewinnaar ooit. In Athene valt ze in de halve finales van de 200 meter uit en rijdt met een karretje het stadion uit in plaats van een verdiende ereronde te lopen.
Vrijdag 27 augustus
Een van de meest beklijvende beelden van deze Spelen is de emotionele uitbarsting na de finale in de K2 op 1000 meter. Liggen kajakkers Bob Maesen en Wouter D’Haene halfweg nog tweede achter Italië, dan komen ze als vijfde over de streep in de met heel veel supporters gevulde bakoven Schinias, een uur van Athene. Op zich een formidabele prestatie voor amper hun vijfde wedstrijd ooit in deze discipline. Anderhalf jaar geleden duwde de Bulgaarse bondscoach Krassi Ivanov de twee voormalige einzel- gängers die mekaar net niet haatten samen in een boot onder het motto ‘van twee goeie één hele goeie maken’. Aan lof hebben de twee nu geen boodschap : zij gingen voor een medaille en hebben die niet. “We komen een klein beetje te- kort,” zucht D’Haene, “maar in topsport kost een klein beetje een paar plaatsen.” Bob Maesen : “We zijn vorig jaar pas begonnen, het is moeilijk om als nieuwkomer meteen op een WK zilver te halen en een jaar later te bevestigen. Alle medaillewinnaars hier zijn heel ervaren kajakkers.”
Maesen weet nog niet of hij Beijing haalt : “Het is een zware sport en je verdient er geen geld mee. Ooit moet je er een punt achter zetten. Of ik dat nu doe, moet ik even bedenken.” Sinds hij zich in 1994 op vrijwilligersbasis aanbood als coach bij de club van Hazewinkel alvorens hoofdcoach te worden, stelde Krassi Ivanov vast dat het kajakken in België anders beoefend wordt dan in Bulgarije. “Hier bekijkt men het op amateuristisch niveau. Na Sydney was het materiaal verouderd, ik zorgde ervoor dat we bij de beste botenbouwers een boot van wereldniveau vonden. In veel clubs moeten toppers zich alleen behelpen, er is niemand die de tijd of het niveau heeft om zich met talent bezig te houden. De sportmentaliteit in België is anders. Je vindt hier weinig talent dat, zoals Bob en Wouter, veel opofferingen wil doorstaan om er te komen.” Wie dat wel wil, kan bij hem terecht. Tenminste, zegt Ivanov : “Als ze nog met mij willen doorgaan. Tenslotte heb ik hier samen met de jongens gefaald.”
Zaterdag 28 augustus
Rellen in de tribune, dit moet voetbal zijn ! Tijdens de olympische finale komt er politie bij te pas om journalisten te verwijderen die naar de lege tv-banken zijn gevlucht om de hete zon te ontvluchten die de voorste persrijen terroriseerde. Een Chinese fotograaf schiet een plaatje, maar moet meteen zijn film inleveren. Om veiligheidsredenen. Intussen blijken de Argentijnse journalisten België nog te kennen : ” Jan Ceulemans !” roept iemand spontaan. Een fan van Westerlo ? Dat er een Argentijn in de Belgische competitie speelt, de broer van Solari van Real ? Nooit van gehoord. Esteban Solari zal niet alleen Lierse, maar ook zijn vaderland moeten overtuigen met prestaties.
Op de afsluitende persconferentie in de Belgische ambassade brengt IOC-voorzitter Jacques Rogge een blitsbezoek van een half uur. Rogge wijst op het sportieve ontwaken van Azië. China duelleerde tot de laatste dag met de VS om de meeste medailles en dat wordt op de komende Spelen nog frappanter. Rogge is tevreden met wat hij zag in Athene. Misschien een idee voor België, want Griekenland heeft toch ook niet veel meer dan tien miljoen inwoners ? “Vergeet niet dat de hele bevolking zich massaal achter dit project schaarde en er warm voor liep. Anders was het nooit gelukt.” En de Belgen in Athene ? “Atleten die honger hebben, slagen. Wie niet genoeg honger heeft, slaagt niet. Iemand als Justine Henin had honger.” Over eten en drinken gesproken : tijd voor een frappé, dé grote liefde van alle Grieken die maar niet kunnen begrijpen waarom andere mensen hun koffie warm drinken. Het omgekeerde is, luidt de conclusie na het proeven, evenzeer waar. Dan maar naar Plaka voor een maaltijd. Dat is niet eenvoudig in een massa die te groot is voor de nauwe straatjes. Pas om middernacht komt er een tafel vrij, met uitzicht op de Akropolis. Er was geen andere keuze.
Zondag 29 augustus
Na de marathon zijn de Spelen voorbij, leve de Spelen van Beijing ! IOC-voorzitter Rogge bevestigde dat voor het eerst in de geschiedenis van de Spelen het IOC een organisator heeft moeten aanmanen om de bouwwerken te vertragen. Beijing plant met alles medio 2006 klaar te zijn, anderhalf jaar te vroeg !
Uiteindelijk verdient Athene een pluim voor de organisatie. Iedereen die hier drie weken toefde en werkte, is lovend. Een man heeft zijn auto met de knipperlichten aan even aan de kant van het Syntagmaplein geparkeerd, op een plaats die voorbehouden is voor olympische autobussen. Even sigaretten gaan halen en zo weer weg. Bij zijn terugkeer schrikt hij wanneer hij een parkeerbon onder de ruitenwisser aantreft. Het was voor de Atheners wennen om zich in het verkeer aan regels te houden, maar ze pikken het op. Zelden waagde het stadsverkeer zich op het olympisch rijvak, tussen halfzeven ’s ochtends en één uur ’s nachts vrij te houden en enkel beschermd door een oranje streep.
Na de Spelen worden ook de straathonden weer losgelaten. In Athene alleen al waren dat er om en bij de 3000. Tijdens de Spelen werden ze vastgehouden in een asiel. Restauranthouders zullen zich ook niet meer te pletter schrikken als buitenlanders zich al om negen uur aanbieden voor het avondeten. Voordeel daarvan is dat je alleen bent en qua tafels keuze zat hebt. Nadeel is dat meestal ook de obers nog niet aanwezig zijn.
door Geert Foutré
Zijn er geen rechtbanken waar kinderen hun ouders voor zo’n eed een proces kunnen aandoen ?Na de Spelen worden ook de straathonden weer losgelaten.
