De diversiteit van het sportaanbod bezorgt ook radiomakers hoofdbrekens. En dus creëerde de VRT 927 Live, een zender waarvan de uitzendkwaliteit op de middengolf te wensen overlaat. Zit sport in het verdomhoekje op Radio 1 ?
Voor wie de sportuitzendingen op de televisie niet kan volgen, is er nog altijd de radio als vangnet. Radio 1, het informatiekanaal van de VRT, besteedt al decennia lang veel aandacht aan sport. Maar de jongste tijd leek het wel alsof sport op de zender in het verdomhoekje dreigde te raken. Het vaste programma op de FM-band van woensdagavond verdween en sinds dit jaar is buiten de vaste afspraken op zaterdag en zondag enkel een aantal grote evenementen ook via FM te volgen. Niet dat ze werden afgeschaft, maar ze werden ondergebracht bij een apart kanaal, 927 Live, dat uitzendt via de middengolf, waar de kwaliteit onderhevig is aan ruis en veel storingen. 927 Live zendt ook digitaal uit, maar die standaard begint pas nu echt door te dringen.
In juli was er dan nog een incident op Wimbledon, toen verslaggever Dirk Gerlo plots werd weggeknipt uit de ether tijdens berichtgeving over het tennis van Kim en Justine. Reden : de VRT weigerde de radiorechten te betalen ( zie kader). Wat is er van de Sport ? bestaat al een jaar of zes niet meer. De Wandelgangen Sport bestaat nu nog altijd maar wordt iets vroeger uitgezonden. Al drie decennia zat dat programma gebeiteld om kwart voor zes, maar plots werd de afspraak vervroegd en gebald. Bovendien zou je als luisteraar verward raken bij het programmaschema. Parijs-Brussel was onlangs op de middengolf te volgen, maar in het voorjaar vond je de klassiekers nog op de FM-band. Vindt een kat daarin nog haar jongen ? En is sport dan van geen tel meer in het pakket dat de informatiezender van de VRT zijn luisteraars aanbiedt ? Is, scherp gesteld, nethoofd Jan Hautekiet een sporthater, zoals je her en der al kon horen ?
Luc Van Langenhove, chef van de sportredactie, countert alvast dat laatste. “Jan is zeker geen boeman, daarin vergist u zich. Een sporthater weet ik niet, ik denk dat hij niks van sport kent, maar dat hoeft ook niet. Maar Hautekiet mag in deze zeker de zwartepiet niet worden toegespeeld. De evolutie van de sport en het conflict met de bestaande programma’s op Radio 1 is al veel langer acuut en dateert van voor de komst van Hautekiet. Het is allemaal nauwelijks nog te beheersen. De basketbalfinale was op paasmaandagmiddag en ’s avonds was er voetbal. Dan moet je twee programma’s maken. Die kregen we ook, maar op de middengolf. Als jij zegt dat Europese voetbalwedstrijden zo belangrijk zijn dat ze op de FM-band moeten, zeg ik ja, maar ik heb ook oog voor de andere kant van de zaak. En dan is die middengolf een oplossing.”
De oorzaak van alle problemen ligt dus bij een uitdijende kalender, zeker in het voetbal zijn er tegenwoordig haast elke dag afspraken. “Dat maakte het nagenoeg onmogelijk om een consistent aanbod te doen naar de burger die we ’s avonds willen bereiken”, zegt Jan Hautekiet. “En dat aanbod is vooral een muzikaal. Om de haverklap moesten we ons schema doorbreken voor sportevenementen. Als openbare omroep moeten we absoluut sport blijven brengen, vind ik, en dus hebben we samen met de sportredactie naar een middel gezocht om dat aanbod te behouden, zelfs op te drijven. Na negen maanden blijkt dat we in dat laatste zijn gelukt. Er zijn méér uitzendingen en we hebben een duidelijke plek gecreëerd waar de supporters terechtkunnen buiten onze vaste momenten, de zaterdagavond en de zondagmiddag. Met 927 Live hadden we al geëxperimenteerd op het EK en het WK en dit trekken we nu door. Eigenlijk ontkoppelen we, differentiëren we het Radio 1-aanbod.”
“Misschien is dit niet de ideale oplossing”, zegt Luc Van Langenhove. “Wij, mijn mensen, hadden liever gezien dat de sport op de FM-band behouden bleef, maar dat kon niet. Er zijn wat studies gedaan, onder meer rond het WK, en daaruit zou blijken dat de sportliefhebber bereid is om naar zijn radiotoestel te stappen en de knop om te draaien om op een andere zender af te stemmen.”
Het probleem blijft de kwaliteit. Voor wie het ruisarmere FM gewend is, klinkt een middengolf als de terugkeer naar… Van Langenhove : “… naar de periode van de piratenzenders waarmee ik opgroeide. Voor mij roept dat een zekere nostalgie op, maar dat doet hier niks ter zake. De kwaliteit is minder, het is een oude, verouderde, technologie, dat is zeker waar, maar het is wel zo dat het voor woordreportages iets makkelijker is om naar AM te luisteren dan voor muziek. Voor woord is men blijkbaar iets minder kritisch. Maar het klopt dat het ergert, we hebben veel brieven met klachten gekregen, e-mails, telefoons… Mensen die het niet vinden, geen antenne hebben, het gekraak en geruis moe zijn, constateren dat de zender wegvalt in tunnels en onder bruggen. Dat weten wij allemaal.”
Hautekiet : “De kwaliteit via DAB of het net is prima, de middengolfkwaliteit minder. Het is onmogelijk om het muzikale aanbod op de middengolf uit te zenden, zodat we daar een keuze hebben gemaakt. In Nederland deed men het ook, maar daar is de middengolf met 747 AM, ook een soort afsplitsing van Radio 1, blijkbaar veel levendiger dan hier.”
Bij de RTBf heeft de sportredactie elke avond, op maandag na, een sportprogramma… Hautekiet : “Zij maken een andere keuze. Maar sport is ook voor ons van levensbelang, zeker voor een informatiezender als Radio 1. Dat ziet u aan het aanbod dat werd vergroot, dat merkt u in de zomer aan Radio Tour, toen we dagelijks een uitzending van vijf uur hadden. Toch niet niks. Mijn plan is ook om op Radio 1 zo mogelijk het aanbod nog uit te breiden door op meer momenten van de dag sportinformatie of sportgerelateerde informatie te geven. In De Nieuwe Wereld zullen we al eens met Anthuenis voor de pinnen komen, in Voor de dag krijg je sportinformatie, in De Wandelgangen… Het aanbod is de facto uitgebreid. En de verwarring bij de luisteraar… Ach, ik neem aan dat de sportliefhebber intussen wel weet dat hij op de middengolf terechtkan als hij het niet vindt op de FM-band.”
En wat de kwaliteit betreft, is er misschien in de toekomst beterschap. Veel heil verwachten de radiomakers op de VRT van de nieuwe digitale radio * ( DAB, Digital AudioBroadcasting). Hautekiet : “Die techniek bestaat al tien jaar, de toestellen bestaan ook al lang, maar zijn nu stilaan verkrijgbaar tegen democratische prijzen. Ook autoradio’s. Wij kijken vooruit, want die nieuwe techniek is betaalbaar én geluidsvriendelijk.”
Luc Van Langenhove : “Digitale radio is al redelijk verspreid in Engeland en begint bij ons ook te lukken. Maar dat is de toekomst, ik heb eerlijk gezegd over het heden ook gedubd, wat dit allemaal teweeg zou brengen.”
Dat er geen vast sportprogramma meer is op woensdagavond, kwam er op vraag van de sportredactie. Van Langenho- ve : “Omdat we vonden dat we dat programma niet altijd volwaardig konden invullen met live reportages. We zochten dan naar een andere manier van invullen, met studiogasten, maar vaak was dat toch een beetje verloren moeite. Daarom hebben we in een eerste fase die avond voor de helft vrijgegeven, maar toen kwam er een ander programma dat regelmaat wilde opbouwen, werd het Europees voetbal gespreid, zaten we een jaar niet in de Champions League, was er geen voetbal meer op woensdagavond… Zo verdween een gewoonte…”
Het probleem in Wimbledon was er een van sportrechten, een bekend fenomeen in Engeland, maar voorlopig alleen daar en op grote mondiale evenementen, zoals WK’s. Voor pakweg de verslaggeving van de Australian Open, US Open of Roland Garros moet (nog) niet worden betaald. Hautekiet : “Ik heb ook niet het gevoel dat het een tendens wordt. Radio 1 heeft dat niet in zijn budget ingeschreven, maar als het in de toekomst een item wordt, neem ik aan dat het in een globaal pakket met de tv-rechten onderhandeld moet worden.”
‘Wat is er van Sport’ bestaat onder die naam sinds 1973, maar draait als sportrubriek nog langer mee. Vroeger was het een vast punt om kwart voor zeven, tot september was dat kwart voor zes, nu iets over half zes. Hautekiet : “Het is nu iets bondiger en zit iets vroeger, meer is er niet aan de hand. Het is niet de bedoeling om die informatie nog verder in kleine stukjes te verkappen, zoals ik onlangs las in De Morgen. Het is wél de bedoeling dat sport ook buiten dat kleine sportblokje kan worden gebracht, als de actualiteit dat vereist. Dat sportblokje zien we als een vaste afspraak, een round-up van de actualiteit van de dag. Maar daarnaast staat de deur wagenwijd open als een bepaald fenomeen of sportfeit een ruimer stuk kan verdragen. Dan kan dat in andere informatieprogramma’s. Sport is heel, heel belangrijk in de informatiemix van Radio 1 en dat blijft zo.”
Is dat ook de indruk van de sportredactie ? Luc Van Langenhove : “Reclame inbegrepen is het sportaandeel in sommige kranten, Het Laatste Nieuws, HetNieuwsblad, Gazet van Antwerpen, op sommige dagen 45 tot 50 procent. Ik heb dat zelf eens veertien dagen bijgehouden. Dat equivalent halen we niet. Maar anderzijds koop je ook geen krant om muziek te horen. Soms is het vechten, op andere momenten dan weer niet. Je zit op een algemeen net, je kan niet alles willen.”
* Wie meer informatie wil over digitale radio, kan terecht op de website www.dab-vlaanderen.be
door Peter T’Kint
‘De sportliefhebber zal intussen wel weten dat hij op de middengolf terechtkan als hij het niet vindt op de FM-band.’ (Jan Hautekiet)
‘Of Jan Hautekiet een sporthater is, weet ik niet. Ik denk dat hij niks van sport kent, maar dat hoeft ook niet.’ (Luc Van Langenhove)
