Of het voor hem allemaal nog werkbaar is, werd Steven Martens vorig weekend in een interview met de krant De Morgen gevraagd. Na verhalen over het financieel (wan)beheer binnen de voetbalbond had hij dagen aan een stuk geprobeerd om het gezichtsverlies tegen te gaan. Hij zei dat hij niemand zijn easy exit gunde, maar stelde zich op hetzelfde moment wel de vraag hoe het nu verder moet. Steven Martens is intelligent genoeg om het antwoord te kennen: het wordt zeer moeilijk om deze nieuwe storm te overleven. Zeker als de steun van een aantal topclubs er niet meer is en de kritiek vanuit alle mogelijke hoeken aanzwelt.
Cijfers kunnen op verschillende manieren gelezen en geïnterpreteerd worden en als dusdanig dienen ook de verliezen van de voetbalbond te worden gezien. Maar de rijkelijke deals die daar zijn afgesloten tonen dat een aantal mensen na de hype rond de Rode Duivels is terechtgekomen in een irrationale wereld waarin het geld over de toonbanken rolt. Waanzinnige orders, gigantische bedragen die worden betaald zonder contract: hoe kan iemand dat allemaal beslissen zonder dat dit wordt gecontroleerd, zonder dat er met boekhoudkundige achtergronden rekening wordt gehouden?
Te simpel is het van de kant van Steven Martens om dit dossier af te doen als een politieke afrekening, een term die in dit land graag wordt gebruikt als het erom gaat om van de essentie af te wijken. Veel fundamenteler dan de vraag hoe deze interne nota uitlekte, is hoe het tot situaties kan komen die mijlenver staan van de manier waarop een normaal bedrijf hoort te worden geleid.
Steven Martens belandde een paar maanden geleden al in de vuurlijn toen hij zichzelf – en enkele van zijn medewerkers – een riante bonus mocht toekennen. Martens leek ook zijn verantwoordelijkheid te ontvluchten toen de kostprijs van het WK-hotel voor spelersvrouwen (300.000 euro) door de voetbalbond niet werd afgezegd. De teammanager draaide daarvoor op. De CEO zei twee maanden geleden in dit blad nog dat dit dossier slecht was beheerd maar dat hij er niets over kon zeggen. Als dat wel gebeurde, kon dat tegen hem of zijn organisatie worden gebruikt. Een verweer waarmee je altijd uit de wind blijft. Het hele verhaal belandde uiteindelijk onder het stof.
Steven Martens heeft de verdienste de voetbalbond te hebben omgevormd van een star ministerie tot een eigentijds bedrijf. Dat mag niet geminimaliseerd worden. Martens zorgde voor een revolutie binnen een orgaan waarin ooit de penningmeester besliste wat er wel en niet mocht worden uitgegeven en er vijf handtekeningen nodig waren om een potlood te bestellen. De successen van de Rode Duivels waren uiteraard een geschenk uit de hemel. Iedereen zweefde op een wolk, Steven Martens werd toen terecht met complimenten overladen, hij mocht in het buitenland zijn model gaan uitleggen. Daar kan je niet naast kijken.
Liep Martens zichzelf vervolgens in die sfeer van euforie voorbij? Waande hij zich de zonnekoning? Plots was het alsof er geen financiële grenzen meer bestonden. De krenterigheid en zeurderigheid van vroeger was ingeruild voor een sfeer van onaantastbaarheid waarin alles leek te kunnen en alles leek te mogen. Zelfs een financiële compensatie van 80.000 euro voor de bondscoach voor zijn medewerking aan het tv-programma Iedereen Duivel.
Welke mechanismen en (eigen)belangen er ook mee mogen schuilgaan achter de storm van vorige week, welke rol de bouw van het Brusselse stadion hierin ook zou spelen, de verhalen zijn te talrijk om ze telkens weer weg te vegen en als jaloezie af te doen. Maar schrijnend is vooral het onvermogen om op alle niveaus een periode van sportief succes te consolideren. In plaats daarvan wordt het imago van ons voetbal in een sfeer van beschimpingen en verwensingen aangetast, terwijl het er de schijn van had dat door de renaissance van de Rode Duivels, de bindende factor van ons voetbal, een duister tijdperk was afgesloten.
Gelukkig valt er af en toe nog op het veld te genieten. Zoals Kevin De Bruyne afgelopen vrijdag met VfL Wolfsburg tegen Bayern München demonstreerde. De middenvelder als exponent van een lichting die met steeds meer bravoure voetbalt. Althans: in hun respectieve clubs.
DOOR JACQUES SYS
Als je van de essentie wil afwijken, praat je over een politieke afrekening.
