Twee jaar geleden werd Marc Herremans zesde in de Ironman triatlon op Hawaï. Vorig jaar stond hij aan de start, in een rolstoel. Dit jaar wil hij ook finishen.

Een imposante villa in Kiwi Street, zwembad, palmbomen, hoog tegen Kona Mountain aan, met uitzicht over Kailua Bay : twee weken lang is dit de uitvalsbasis van de Herremans-clan. Een vrachtwagen vol was nodig om al het materiaal op Hawaï te krijgen : rolstoel, handbike, wheeler, loopapparaat, reserve-onderdelen. Dan nog die vermoeiende reis, vier keer vliegtuig op en af. En toch is het allemaal de moeite waard, Marc Herremans straalt. Blij weer terug te zijn ook, al blijft het vreemd, zo in zijn rolstoel, tussen al die toppers. De zwaarste inspanningen zijn geleverd, nu nog finishen in de 25ste Ironman triatlon en dan is het feest.

Stilzitten tot zaterdag is te moeilijk, daarom zet Herremans deze week zijn huisgenoten aan het werk, in de Tour of Hawaï, een eigen creatie. Een heuvel op met de rolstoel, zo lang mogelijk onder water blijven, pingpongen op een stoel, een koersje met de wheeler : Marc Herremans houdt van ambiance. En voor de winnaar ligt een knalgeel Hawaïhemd klaar. Zelf staat hij voor de zwaarste dag van zijn leven : 3,8 kilometer zwemmen in zee, 180 kilometer met de handbike en nog een marathon met de wheeler. Alleen met de armen.

“Het hoogtepunt in mijn leven.” Zo noemt Marc Herremans de ontmoeting met Christopher Reeve, op 6 oktober in New York. Twee uur praatte hij met Superman, die zelf sinds 1995 verlamd is na een val van zijn paard. Over de ommekeer in hun leven, hun Foundations die gaan samenwerken om geld in te zamelen, en hun gemeenschappelijke doel om ooit weer te lopen. “Tot hij naar adem begon te happen, toen moest hij stoppen, anders hadden we nog een hele dag zitten kletsen. Zo’n ongelooflijk sympathieke man is dat. Hij is er tien keer erger aan toe dan ik. Hij kan alleen zijn hoofd nog bewegen en toch blijft hij positief. Iedereen heeft wel eens iets of iemand nodig om zich aan op te trekken, om moed uit te putten. Voor mij is dat Christopher Reeve. Krijg ik het straks moeilijk tijdens de wedstrijd, dan denk ik aan zijn lach. Dan wordt het makkelijker om door te zetten.

“Op het vliegtuig heb ik zijn boek gelezen, Nothing is Impossible, en dat is ook zo. We zijn er allebei van overtuigd dat er een oplossing komt voor mensen in een rolstoel, en daar willen we allebei voor vechten. Waarom doe je zoiets, vragen ze me soms, dat haalt toch niks uit. Tja, dan kan je ook maar beter stoppen met Kom op tegen kanker, hé ? En valse hoop ? Die kan je nooit geven, vind ik. Iemand die dertig jaar geleden iets aan zijn hart had, moest daar maar mee leren leven. Nu zijn harttransplantaties mogelijk. In alle domeinen wordt voortdurend vooruitgang geboekt, waarom dus niet voor ons ? Christopher Reeve zei zelfs dat de wetenschappers al heel ver staan.

“Deze week nog kreeg ik een artikel doorgestuurd van een meisje in Engeland. Sinds haar negende zat die in een rolstoel, en nu, 11 jaar later, loopt ze weer. Het kan dus, hé ? Na mijn ongeval heb ik ook meteen tegen Dirk Van Gossum, die erbij was, gezegd : ‘ik ben verlamd, ik zal in een rolstoel terecht komen. ‘ Maar ook : ‘maak je niet te veel zorgen, binnen tien jaar zal ik er weer uit zijn.’ Ik heb dus nog negen jaar ( lacht). Voor de Ironman gebruiken ze trouwens de slogan Anything is Possible, net hetzelfde eigenlijk als Nothing is Impossible. Het zou toch mooi zijn mocht het dit jaar lukken, hè ?”

“Ik heb maar één groot doel en dat is opnieuw kunnen lopen. Dus, neen, de beste rolstoelatleet ter wereld worden, dat interesseert me niet. Dat wordt me niet door alle rolstoelatleten in dank afgenomen, net alsof ik dat minderwaardig zou vinden of zo. Maar daar heeft het helemaal niks mee te maken. Wil je uitblinken als rolstoelatleet, dan zit je gewoon weer in datzelfde schuitje : je wil de beste zijn en daarvoor moet alles wijken. En dat kan ik mijn vriendin en mijn familie niet meer aandoen. Bij die rolstoelatleten zitten jongens die zelfs hun knieschijven laten wegnemen, om aërodynamischer in hun rolstoel te zitten. Dan houdt het op voor mij.

“Sport is nu in de eerste plaats belangrijk voor mijn gezondheid. Doe ik een paar dagen niks, dan krijg ik ook meteen allerlei kwaaltjes. Ik revalideer ook heel veel, zo’n drie uur per dag, met loopapparaat en elektrostimulatie. Je ziet misschien niet veel vooruitgang, maar je weet dat je bezig bent met iets dat je op termijn uit die stoel zal helpen. Dat kost veel tijd en energie, moed ook, terwijl de meeste rolstoelatleten dat niet meer doen. Die zitten al jaren in hun rolstoel, hebben zich daar bij neergelegd en gooien zich op hun sport. Dat begrijp ik, hoor, maar ík wil opnieuw lopen, en ik wil er klaar voor zijn. Sport is een manier om me gezond en fit te houden, geen doel op zich. De andere rolstoelatleten in de Ironman ken ik trouwens niet eens. We zijn met z’n vijven, denk ik. Maar zaterdag strijd ik niet tegen hen, wel puur tegen mezelf.”

Atleet voelt Marc Herremans zich nog wel, of beter, opnieuw. “Toen we vanmorgen het zwemparcours deden, lagen er net veel atleten in het water. Eéntje zal me misschien voorbijgestoken zijn, maar zelf ben ik er wel vijftig voorbij gezwommen. Terwijl ik geen buikspieren meer heb en dus echt alles met mijn armen moet doen. Heel wat valide mensen zouden hier de finish nooit halen. Dus ja, ik voel me nog wel atleet. Alleen : twee jaar geleden werd ik hier zesde en toen dacht ik : volgend jaar kom ik terug voor het podium of meer. Dat gevoel is er niet meer.

“Maar ik haal die finish, stoppen doe ik niet, nooit. Ik zal blijven sleuren aan die wielen. Ik ken mezelf, stoppen doe ik niet meer. Had ik ook vorig jaar niet gedaan, als er geen dokter was geweest die me had tegengehouden. Achteraf gezien zou het stom geweest zijn om door te gaan. Misschien had ik sowieso niet eens de finish gehaald, want het materiaal dat ik toen had, leek nergens op. Alsof ik met een mountainbike aan de start kwam, in plaats van een koersfiets. Ik stapte ook een hele nieuwe wereld in, wist nergens van. Dat is dit jaar heel wat beter.”

Leven naar de mogelijkheden die je hebt, dat heeft Marc Herremans vooral onthouden uit het boek van Christopher Reeve. “Ook als andersvalide moet je er alles proberen uit te halen. Kijk naar hem : hij is bijna volledig verlamd, kan zelfs maar twee uur per dag zelfstandig ademen en toch is hij drukker dan ooit bezig met zijn Foundation, met films en boeken én met zijn genezing. Zijn verhaal was ook heel herkenbaar voor mij. Hij was een levensgenieter, en sportman, net als ik. Al voor zijn ongeval haalde hij er echt alles uit, en zo heb ik ook altijd geleefd.

“Mocht ik het kunnen overdoen, dan deed ik het ook net hetzelfde. Alleen is de val op die manier zo veel groter, hé. Je bent supergelukkig, je kunt en doet alles en plots, op één seconde, lijkt alles voorbij. Dat is heel hard. Christopher Reeve dacht meteen na zijn ongeval zelfs aan zelfmoord. Maar dan begint hij toch weer te knokken. Vraag me niet hoe het komt, maar een week na mijn ongeval had ik al de mentale kracht om te zeggen : ‘oké, we maken er het beste van en ooit zal ik weer lopen.’ Niemand begreep dat. Dat kan niet, zeiden ze, leg je daar nu maar gewoon bij neer. Maar hoe harder ze dat roepen, hoe meer ik zeg, oké, we zullen wel zien. Ik zou ook geen crawl meer kunnen zwemmen, zeiden ze me. Wel, tijdens de halve triatlon in Brasschaat kwam ik als 33ste op 370 atleten uit het water. Als je echt ergens in gelooft, en er ook voor gaat, dan kan je meer dan je denkt.”

Hoe ingrijpend het ongeval ook is geweest, Marc Herremans lijkt zelf nauwelijks veranderd. “Ik ben nog altijd dezelfde. Alleen was ik vroeger vooral gefocust op die overwinning en mijn lichaam. Nu ben ik meer bezig met andere mensen dan met mezelf. Wat mij is overkomen is erg, maar ik kan er wel mee omgaan. Maar hoe zwaar is dat voor mijn vriendin en mijn ouders ? In hun hoofden kan ik niet kijken, ze zullen me er ook niet mee lastig vallen en dat trek ik me nog het meest aan.”

“Het moeilijkste blijft dat ik afhankelijk ben van anderen. In een vliegtuig moet ik gedragen worden, net voor de start van het zwemmen in de Ironman ook. Dat is altijd slikken, even de knop omdraaien en zeggen : ‘oké, dit moet nu gewoon. Daarom bewonder ik Christopher Reeve ook zo. Ik kan nog zelf een drankje nemen, maar als hij dorst heeft, moet hij iemand roepen. Dan relativeer je wel je eigen situatie. Je kan naar boven kijken en zeggen : ‘kijk eens wat ik niet meer kan. ‘ Of je kijkt naar beneden en zegt : ‘kijk eens wat ik wel nog kan. ‘ Maar wat doen de meesten ? Als de buurman een grotere wagen heeft, klagen ze al steen en been.

“Als ik ga spreken in bedrijven, zeg ik vaak : ‘ik heb altijd hele goeie kaarten gekregen. Bij de geboorte, in mijn gezin, ik ben in een goed land geboren, werd Belgisch kampioen in de sport die ik het liefste deed, en eindigde zesde op Hawaï. En plots pakken ze die kaarten af en krijg je alleen nog maar slechte kaarten. In het begin denk je : daar kan ik niks mee aanvangen, weg ermee. Tot achteraf blijkt dat je met de ene of de andere kaart toch nog iets kan doen.”

“Zonder dat ongeval stond ik hier weer aan de start, met maar één doel : de wedstrijd winnen. Niks anders zou me interesseren. Een topsporter ís gewoon zo egoïstisch. Maar nu ? Ik ben – tussen haakjes – nog atleet, maar ik denk wel heel anders over die dingen. Ik ben ook met heel andere dingen bezig, mijn wereld is veel breder geworden. Soms krijg ik kinderen in een rolstoel op bezoek en die ouders vertellen me : ‘hij heeft geen moed meer, hij gelooft niet in de toekomst.’ Die probeer ik een duwtje te geven. En als je dan enkele weken later hoort dat hij gaan zwemmen is, of wat gezonder eet en zich stukken beter voelt, dan denk ik : bingo, zo moet het zijn.

“Op dat vlak wil ik nog meer realiseren. De Marc Herremans To Walk Again Foundation verricht al fantastisch werk, en ik zou nu ook iets voor kinderen in een rolstoel willen doen. Geld zoeken voor sportmateriaal bijvoorbeeld, want financieel is het toch allemaal zwaar om dragen. Deze week staan we al met een standje in de Ironman Village, met T-shirts en posters. Ik wil ook voor de sportwereld iets betekenen, sport op school stimuleren, topsporters na hun carrière aan het werk zetten, hun ervaring blijven gebruiken. Alleen vraag ik me af hoe veel poortjes ik eerst zal moeten openen voor ik iets bereik. In de politiek lijkt de weg zo lang en krijg je niet altijd de kans om iets te realiseren.”

Ideeën zat, tijd te weinig. Sinds Marc Herremans zijn rug brak, schreef hij een boek, werd hij Sportpersoonlijkheid van het Jaar, adviseur van de Minister van Sport, richtte hij een Foundation op, bereidde zich voor op de Ironman én ontmoette hij Christopher Reeve. “Mijn dagen zijn gewoon te kort geworden. Ik heb het eens een maand uitgerekend, ik kwam aan een gemiddelde van vier uur per nacht. En dan denken sommige mensen nog dat ik om al die aandacht vraag. Waarom ik het allemaal doe en hier toch per se wil starten ? Ik wil bewijzen dat nog heel veel kan, dat ik in de zwaarste eendagswedstrijd ter wereld nog de finish kan halen, zelfs alleen met mijn armen.

“Het wordt de zwaarste dag van mijn leven, dat weet ik nu al. Ik zal afzien als de beesten. Richting keerpunt tijdens het fietsen, zal ik alle toppers zien passeren en weten : daar had ik bij moeten zitten. Mentaal wordt dat heel hard, maar mij krijgen ze niet klein. En als ik de finish bereik, zal het des te mooier zijn. Voor mezelf zou dat heel veel betekenen, voor mijn familie en mijn vrienden ook. Ook al zeggen ze me nog tienduizend keer, je bent toch veel minder dan vroeger. Dan moet je het toch maar doen, een Ironman alleen met je armen. En wie weet kijken wel enkele jonge gasten in een rolstoel en zet ik die aan om te revalideren, te sporten, iets te doen met hun leven. Of de Ironman-cirkel voor mezelf dan rond is ? Met Marc Herremans weet je nooit, hè ( lacht).”

door Inge Van Meensel

‘Sport is een manier om me gezond en fit te houden, geen doel op zich.’

‘Zonder dat ongeval stond ik hier weer aan de start, met één doel : de wedstrijd winnen.’

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content