Rafael Nadal won 14 grandslamtoernooien en opende in de zomer zijn tennisacademie in Mallorca. Op de vooravond van de Australian Open (16-29 januari), een gesprek over zijn sport, toekomst en dromen.
Mallorca koestert Rafael Nadal, zijn bekendste inwoner. Op de luchthaven van Palma, naast de trappen, zijn de rekken volgestapeld met blauwe brochures die toeristen naar zijn nieuwe tennisacademie moeten lokken. Ook tijdens de rit van de hoofdstad naar Manacor, vijftig kilometer oostwaarts, is de Spaanse tennislegende nooit ver weg. Op gigantische billboards langs de weg viert hij uitbundig, de mond wijd open.
De windmolens en de fabriek van artificiële parels hebben de gemeente van 30.000 inwoners op de kaart gezet, de Rafa Nadal Academy moet het derde grote uithangbord van het eiland worden. Een site van 40.000 vierkante meter, gelegen aan de rand van de stad en omgeven door palmbomen en cactussen. De kostprijs voor de bouw van de tennisacademie, die in juni haar deuren opende, werd geraamd op 15 miljoen euro, maar volgens enkele lokale kranten explodeerden de kosten toen de deadline in zicht kwam.
Nadal, 30, is een van de meest succesvolle tennissers uit de geschiedenis. Met negen overwinningen op Roland Garros de beste gravelspeler ooit, maar de tijd tikte genadeloos verder. Hij won zijn laatste grandslamtoernooi in 2014 (Parijs) en geraakte in 2015 in geen enkele slam verder dan de kwartfinale. Vorig jaar op de Australian Open roemloos in de eerste ronde uitgeschakeld en op Roland Garros met een polsblessure in de derde ronde moeten opgeven. Het toernooi in Wimbledon bekeek hij thuis, nog maar eens geblesseerd.
Twee operaties aan de knie, chronische pijn aan de elleboog en schouder, soms maanden rusten en revalideren. Zijn intensieve manier van spelen eiste steeds meer zijn tol, insiders dachten dat het tennispensioen – net als dat van Roger Federer – steeds dichterbij kwam. De twee hebben het mannentennis in een nieuw tijdperk binnengeleid en tekenden meer dan tien jaar voor bloedstollende wedstrijden. Zoals de Wimbledonfinale van 2008, toen ze elkaar 4 uur en 48 minuten bestookten.
LESSEN VAN DE MEESTER
Nadals academie is áf. Een trainingscomplex met 26 tennisvelden, 2 zwembaden, 7 padelcourts, een voetbal- en basketbalterrein, een fitnesscentrum en een sporthotel. In het hoofdgebouw een sportwinkel, een medisch kabinet en een museum waar de jongeren kunnen wegdromen bij de trofeeënkast van de Spaanse tennislegende. Engels is de voertaal, zowel op de American International School of Mallorca als in de academie, waar 140 jongeren tussen 12 en 18 jaar – uit Duitsland, Frankrijk, India, Syrië of Kazachstan – een loodzwaar programma voor de voeten krijgen geschoven.
Opstaan om 7 uur, gevolgd door een ontbijt (7.30 uur) en school tot 12 uur. Na de middag drie uur training met een kwartiertje pauze, het zogenaamde Energy Point, waarin ze bananen moeten eten. Elke student heeft een persoonlijk dieet, afhankelijk van gewicht en leeftijd, de avonden brengen ze tot 21 uur door in de studie of de gymzaal. Op het plafond in de tweepersoonskamers hangt een levensgrote poster van een center court van een van de vier grandslamtoernooien, om 22 uur gaan de lichten onverbiddelijk uit. Kostprijs voor een volledig jaar: 56.000 euro.
Het is 10 uur wanneer Nadal aan zijn eerste trainingssessie van de dag begint. Hij draagt een mouwloos T-shirt en witte zweetbandjes rond de polsen, bij elke slag is zijn gekreun meters ver te horen. Wanneer hij twee ballen na elkaar in het net mept, klinkt een vloek in het Mallorcaanse dialect. Ves-te’n a prendre, vrij vertaald: loop naar de hel. Toni Nadal, zijn oom en trainer, staat met gekruiste armen achter hem. ‘Trager’, klinkt het. ‘Langer wachten om de bal te slaan.’ Twee uur later vleit hij zich in een witte zetel, met cola en een kommetje noten in de hand. ‘Wat wil je weten?’
Señor Nadal, mocht je als tiener in deze academie hebben kunnen trainen, had je dan meer dan veertien grand slams gewonnen?
RAFAEL NADAL: ‘Neen. Het zou pretentieus van me zijn om zoiets te beweren. We beloven de kinderen nooit dat ze die of die titel zullen winnen, maar we zeggen ze wel dat ze zich hier goed zullen ontwikkelen. We hebben ervaren coaches, die in het verleden met profs gewerkt zoals, onder wie bijvoorbeeld Carlos Moyá (zie kaderstukje). Als de jongens en meisjes talent hebben en bereid zijn om aan zichzelf te werken, dan kunnen ze wel kampioenen worden.’
De bekendste tennisschool is de IMG Academy in Florida, waar de legendarische coach Nick Bollettieri aan de wieg stond van de tenniscarrières van Andre Agassi en Serena Williams. Waarom heeft de tenniswereld een Rafa Nadal Academy nodig?
NADAL: ‘De academie van Nick Bollettieri is een gevestigde naam – een instituut – maar ik denk dat wij met onze tijd meegaan. Elk kind heeft zijn karakter en zijn mening. De jonge tennissers moeten hier volwassen worden en een persoonlijkheid ontwikkelen. Één coach houdt zich maximaal met drie kinderen bezig. Als ik hier ben en met de jongeren praat, dan vind ik het belangrijk om te zeggen dat iedereen een goede tennisser kan worden, maar ze moeten ook zichzelf – mens – kunnen zijn.’
Waar leggen jullie hier de nadruk op?
NADAL: ‘Mijn oom heeft de trainingsfilosofie ontwikkeld. Zijn idee van een goede tennistraining is eenvoudig: je moet tijd proberen te winnen.’
Wat betekent dat?
NADAL: ‘Alle sporten ontwikkelen zich voortdurend, maar ze hebben wel een ding gemeen: de snelheid blijft toenemen. Ook in tennis gaat de bal steeds sneller over en weer. Als je bij de besten wil zijn, dan heb je een goede techniek en, misschien nog belangrijker, goede ogen nodig. Als je de bal sneller ziet, dan heb je ook meer tijd om na te denken waar je hem zal terugspelen.’
Hoe kun je de ogen trainen?
NADAL: ‘Jonge spelers moeten ook andere sporten beoefenen, basketbal of tafeltennis bijvoorbeeld. Op het tennisveld kan je de ogen verbeteren door op een hoger niveau te trainen. Een voorbeeld: Andy Roddick serveerde soms met 220 kilometer per uur. Als ik elke dag met Andy train, dan heb ik een voordeel als ik in wedstrijden tegen een speler sta die maar met 190 kilometer per uur serveert.’
RESPECT
Op jullie academie zal slechts een handvol kinderen de stap naar het proftennis kunnen zetten. Wat gebeurt er met de anderen?
NADAL: ‘Hopelijk zullen zij er dan toch geen spijt van hebben dat ze hier getraind hebben. We proberen jonge mensen waarden mee te geven, die ook buiten de wereld van het professionele tennis belangrijk zijn. Eerlijkheid, de bereidheid om jezelf op welk domein ook te ontwikkelen, vriendschap… Al deze eigenschappen hebben ook mij gevormd.’
Veel jongeren voelen zich aangetrokken tot extreme sporten waarmee ze zichzelf ook kunnen uiten, zoals skateboarden en golfsurfen die in Tokio 2020 in het olympisch programma zijn opgenomen. Waarom zouden kinderen nog voor tennis moeten kiezen?
NADAL: ‘Wat belangrijk is, is dat ze íéts doen. Tennis onderscheidt zich van sommige andere sporten door het respect dat je voor de tegenstander moet hebben, door je gedrag op het veld. In een wedstrijd zijn er verschillende momenten waarin de spanning groot wordt en je met jezelf begint te worstelen. Tennis is vooral een les in zelfcontrole.’
Wat antwoord je wanneer een van je leerlingen naar je toekomt en vraagt: ‘Ik wil nummer 1 van de wereld worden, wat moet ik doen?’
NADAL: ‘Wellicht: ‘Vergeet het!”
Waarom?
NADAL: ‘Omdat het in de eerste plaats enorm moeilijk is, maar vooral omdat het niet het eerste doelstelling van het kind mag zijn. Een slechte en wellicht ook schadelijke attitude. Ik zou antwoorden: ‘Daar moet je niet aan denken, maar probeer vandaag je trainingen zo goed mogelijk af te werken. Later zullen we wel zien of je nummer 1 of nummer 100 wordt.”
Als je succesvol wil worden, moet je dan de lat niet hoog leggen?
NADAL: ‘Ik maak me ook geen zorgen over hoe ik straks nog eens Roland Garros kan winnen, maar concentreer me vooral op de korte termijn: wat wil ik morgen tijdens mijn training bereiken? Als je elke dag kleine stapjes kunt zetten, dan geeft dat een enorme voldoening.’
OOM TONI
Je begon met je oom te trainen toen je amper vier jaar was. Wat herinner je je daar nog van?
NADAL: ‘Hij zei me van jongs af dat ik hard moest slaan. ‘Pas als je dat kan, zullen we bekijken hoe je de ballen ook bínnen kan slaan.”
Toen je een jeugdtoernooi in Zuid-Afrika had gewonnen en kennissen een welkomstfeestje hadden georganiseerd, heeft je oom meteen alle festiviteiten geannuleerd en een extra training ingelast. Was het hard om met hem te moeten werken?
NADAL: ‘Gedrag en discipline zijn voor hem altijd belangrijk geweest. Als ik thuis mijn fles water had vergeten, dan kreeg ik tijdens de trainingssessie niets om te drinken. Dat was zijn strategie om mij discipline bij te brengen. Daardoor ben ik een speler geworden die zichzelf maximaal geeft tijdens de training en in matchen op zijn wil en mentale sterkte kan terugvallen. Die instelling heb ik aan mijn oom te danken.’
Hoe strikt moet je zijn om de top van de wereld te bereiken?
NADAL: ‘Onze sport is geen wiskunde. Wat voor de ene speler kan werken, is voor de andere misschien contraproductief. Maar we hebben op de academie wel duidelijke regels, als het dat is wat je bedoelt. Je zal hier geen jonge spelers zien die hun racket op de grond gooien. En als het dan toch gebeurt, zal het bij die ene keer blijven.’
In welke mate ben je een rolmodel voor de jongeren op de academie?
NADAL: ‘We gebruiken mijn carrière niet als blauwdruk. Sommigen kunnen iets leren van de manier waarop ik speel, maar er zijn ook spelers die andere vaardigheden of kwaliteiten hebben. In de theoretische lessen tonen we ook videobeelden van Roger Federer en Novak Djokovic.’
FYSIEK ZWAAR
Hoe stap je de morgen na een slopende vijfsetter uit bed?
NADAL: ‘Dat valt mee, kan ik je verzekeren, maar na zulke matchen zijn we allemaal moe hoor.’
Jij werd altijd al beschouwd als een gladiator en een vechter op de tenniscourts, terwijl Roger Federer een artiest werd genoemd. Benijd je zijn elegantie en lichtvoetigheid?
NADAL: ‘Ik zou graag over de kwaliteiten van sommige andere spelers beschikken en zeker van Roger. Maar geloof me vrij: er zijn nog andere vaardigheden belangrijk, zoals mentale sterkte en de manier waarop je met moeilijke situaties kan omgaan.’
De ondergrond wordt steeds trager gemaakt, waardoor rally’s langer duren en de fysieke belasting groter wordt. Hoe ga je daarmee om?
NADAL: ‘In het verleden speelden we soms ook lange rally’s, maar het grote verschil is dat de bal nu veel harder wordt geraakt. Bijna elke speler kan vanuit alle posities een winner slaan, waardoor de bal ook sneller terugkeert. Soms moet je het spel proberen te vertragen of in laatste instantie een ander shot spelen, waardoor je jezelf kan blesseren. Vooral dát is fysiek zwaar.’
Nochtans houden toeschouwers van snelle en spectaculaire wedstrijden.
NADAL: ‘Maar ze vinden het niet leuk als tennis wordt gereduceerd tot een sport die alleen door een harde opslag of brute kracht – bam, bam, bam… – wordt beslist. Tennis kan mooi zijn als je de tactiek achter de rally’s snapt en wanneer spelers niet alleen reageren op situaties, maar zelf beslissen hoe ze een punt willen maken.’
In 2005 won je Roland Garros toen je amper 19 jaar was. Sindsdien is geen enkele tiener er nog in geslaagd om een grandslamtoernooi te winnen. Waarom heeft het tennis geen jonge sterren meer?
NADAL: ‘Onze sport is complexer geworden. Heel goed spelen is niet meer genoeg. Je moet in staat zijn om altijd en overal een tegenzet te vinden, jezelf verstoppen is onmogelijk. Daardoor is maturiteit veel belangrijker geworden dan toen en dat krijg je maar door ouder te worden.’
Andre Agassi won de Australian Open op zijn 33e en werd de oudste speler die de wereldranglijst aanvoerde. Kan je dat record breken?
NADAL: ‘Daar zou ik niets op tegen hebben.’ (lacht)
DOOR LUKAS EBERLE EN CHRIS TETAERT – FOTO’S BELGAIMAGE
‘We proberen jonge mensen waarden mee te geven, die ook buiten de wereld van het professionele tennis belangrijk zijn.’ RAFAEL NADAL
