Paus Benedictus XVI blijft Joden en holebi’s bruuskeren. De kritiek binnen de katholieke kerk neemt toe.
‘Toen Joseph Ratzinger vier jaar geleden werd aangesteld aan het hoofd van de katholieke kerk, was dat eigenlijk al een noodlottig signaal’, zegt Jean-Pierre Wils, een Nederlandse theoloog die eind januari besliste om uit de kerk te stappen. ‘Maar de opheffing van de excommunicatie van onder meer een notoire Holocaustontkenner was voor mij de druppel die de emmer deed overlopen.’ Wils verwijst naar de Britse bisschop Richard Williamson, die onlangs zijn minimalisering van de massamoord op de Joden herhaalde op de Zweedse televisie. Williamson werd onlangs opnieuw opgenomen in de kerk, samen met drie andere volgelingen van de in 1991 overleden Franse bisschop Marcel Lefebvre. Dat conservatieve genootschap heeft nooit het tweede Vaticaanse concilie erkend, en is ook nu niet van plan dat te doen. Ze zijn ook tegen elke dialoog met het jodendom, tegen de gelijkwaardigheid van religies, en tegen de scheiding van Kerk en Staat. Ratzinger is dus tot heel veel bereid om de verschillende strekkingen weer onder de roomse koepel te verenigen, een ambitie die hij enkele jaren geleden uitsprak. ‘Hij heeft daarbij geen oog voor de progressievelingen die ondertussen aan de andere zijde de kerk aan het verlaten zijn’, zegt Wils. ‘Het cynisme en de ijzige kilte die Benedictus etaleert in gesprekken met mensen met een andere opinie is ronduit choquerend.’
Wils, die tot vorige week docent theologische ethiek was aan de universiteit van Nijmegen, kreeg voor zijn beslissing al veel steunreacties van gelovigen. Ook onder de katholieke bisschoppen wordt het stilzwijgen over Benedictus’ herhaalde provocaties aan het adres van holebi’s en Joden stilaan doorbroken. Onder meer enkele Duitse aartsbisschoppen noemden de beslissing van hun landgenoot om de excommunicatie op te heffen ‘een pijnlijke fout’.
Afgelopen weekend ontstond overigens opnieuw ophef over de benoeming van de behoudende Oostenrijkse priester Gerhard Wagner tot hulpbisschop van Linz. Wagner verwierf bekendheid met een campagne tegen de populaire kinderheld Harry Potter (‘een boodschapper van de duivel’) en met de uitspraak dat God in 2005 het onzedige New Orleans strafte met de orkaan Katrina.
Volgens Wils reiken de implicaties van Benedictus’ politiek verder dan de paus zelf vermoedt. ‘Dit is niet zomaar een discussie van een club theologen. Het Vaticaan is ook een staat die zijn diplomatieke verhoudingen moet verzorgen. Sommige staten beginnen zich steeds meer te ergeren aan de uitspraken van Ratzinger. De mensen die Ratzinger de afgelopen maanden in de armen heeft gesloten, zijn niet zomaar ultraconservatieven. Het zijn mensen met een zieke mening.’
Hannes Cattebeke
