Als het feest is uitgeraasd en de bedwelming plaats heeft gemaakt voor nuchterheid zal Westerlo zich moeten schikken in een nieuwe realiteit : het dient zich te wapenen om Europa in te trekken. Dat mag dan als een glinsterend sprookje ogen, het gooit het leven van deze zich graag in gemoedelijkheid wentelende club helemaal door elkaar. Westerlo is met zijn karige begroting van 125 miljoen frank een dwerg op de Europese voetbalkaart, het symboliseert beter dan wie ook de budgettaire discrepantie die er met het buitenland bestaat. Zoals het gigantisch tv-contract dat drie weken geleden in Engeland werd afgesloten nog maar eens bewijst : iedere club incasseert daarvoor omgerekend 750 miljoen frank, vijf keer zoveel als het budget van Westerlo.
Bovendien zien de Kempenaars zich plots ook geconfronteerd met een heel andere voorbereiding voor volgend seizoen. Westerlo kende de afgelopen jaren een uitstekende start en gebruikte de rust en sereniteit die daardoor in de club sijpelde als ruggensteun voor tal van stunts. Nu moet er eind juli wellicht al Europees worden gevoetbald en sluimert het gevaar dat een voortijdige uitschakeling mentaal doorweegt. Het is de keerzijde van het succes. Ook Jan Ceulemans, de predikant van de eenvoud, weet dat hij straks heel andere accenten moet leggen.
Terecht wordt het succes van Westerlo ook opgehangen aan de inbreng van de trainer. Veel meer dan op het bedenken van nieuwe oefenvormen drijft de recordinternational op het voetbalinzicht dat hem ook als speler kenmerkte. Ceulemans heeft het vermogen om spelers op hun juiste waarde te takseren. Hij bewees het al tijdens een kort intermezzo als een soort technisch raadgever van Club Brugge, pal na het einde van zijn carrière. Ceulemans tipte één jonge speler, maar zag het bestuur niet op die aanbeveling ingaan. Jammer voor Club want het ging om Nico Van Kerckhoven.
Jan Ceulemans voelt zich goed in de nestwarmte die Westerlo hem biedt. Hij weet dat hij met deze ploeg in de toekomst bezwaarlijk beter kan doen, maar vond dat geen rem om zijn contract met drie jaar te verlengen. Onrealistische doelstellingen worden in Westerlo immers nooit nagejaagd. Het lijkt erop dat Ceulemans ook daarom het aanbod van Lierse naast zich neerlegde. De club liet weten een zestal spelers te zullen verkopen maar leek toch meer te ambiëren dan de grijze plaats in de midddenmoot die dit seizoen werd bereikt. Het blijft vreemd hoe weinig bestuurders er in staat zijn analytisch te denken en de waarde van hun ploeg echt te ontleden. Het springt telkens weer in het oog tijdens de transferperiode waarin geregeld de meest vreemde aankopen worden gedaan. Zonder dat er echt geluisterd wordt naar mensen met voetbalverstand.
Bij Westerlo mag Jan Ceulemans wel zijn sportieve stempel drukken. Hij herleidt het voetbal tot zijn meest simpele vorm : bij balbezit zoeken naar tijd en ruimte. Gedragen door een stevige organisatie en een gedegen fysiek die Ceulemans in de ploeg pompt op de manier zoals hij dat vroeger bij het Club Brugge van Johan Grijzenhout zag : door de spelers conditie te laten kweken terwijl ze zich amuseren. Met die wapens werd afgelopen zondag ook Lommel bekampt. En na een weinig opwindende finale bedwongen.
Een jaar nadat Jan Ceulemans als voetballer zijn laatste wapenfeit realiseerde en met Club Brugge tegen KV Mechelen de beker won, pakt hij nu op dezelfde grond zijn eerste trofee als trainer. Niemand die Jan Ceulemans dit succes niet gunt. Weinig figuren in het Belgische voetbal ontlenen zo hun persoonlijkheid aan hun bescheidenheid als Ceulemans. De Lierenaar kent zijn beperkingen. Een buitenlands avontuur is voor hem als trainer niet weggelegd. Een vertrek naar Anderlecht of Standard al evenmin. Ceulemans spreekt geen Frans. Op termijn is Club Brugge voor hem het hoogst haalbare. Ceulemans kreeg vorig seizoen een dolksteek die hem tot in het diepste van zijn hart trof toen een mogelijke overgang naar Club niet doorging. Zijn woorden werden verdraaid nadat het contacteren van Ceulemans, waarbij voorzitter Michel Van Maele op eigen houtje had gehandeld, voor intern gekibbel zorgde. Ceulemans reageerde niet toen het bestuur van Club Brugge de eigen schuld op hem afwentelde.
Het is eigen aan de voetballerij waarin niemand zich ook maar voor iets verantwoordelijk voelt. Ook trainers schuiven nederlagen onrechtstreeks steeds gemakkelijker op spelers af. En gebruiken bij voorkeur dezelfde kretologie en terminologie. Het gaat dan vaak over gemiste kansen en individuele fouten.
Jan Ceulemans laat zich daartoe zelden verleiden. Zoals hij ook nooit zijn eigen inbreng in de ploeg zal bewieroken. Want bovenal gaat het hem om de hechtheid van de groep. En om de mentaliteit die hij destijds zo bij Club Brugge koesterde : geen lawaai maken, maar gewoon voetballen.
door Jacques Sys
