Zeven jaar geleden kreeg de stad Leipzig met de hulp van Red Bull vanuit het niets een nieuwe club. Terwijl de rest van Duitsland verbaasd toekijkt, is het eigen stadion nu al te klein. Vanavond speelt RasenBall bij Bayern München voor de eerste plaats in de Bundesliga.
Het Ampelmannetje met zijn hoed – een restant uit de vroegere DDR – kleurt groen voor de voetgangers, maar toch spurt nog gauw heel on-Duits een auto over het kruispunt, het centrum van Leipzig in. Op de achterruit hangt een geel-blauwe voetbalsticker, aan de voorruit een vlagje met de kleuren van 1. Lokomotive Leipzig, de traditieclub uit de stad die in 1987 nog de finale van de Europabaker voor bekerwinnaars verloor tegen Ajax, maar vandaag vegeteert in vierde klasse. Dat is nog altijd een reeks hoger dan die andere vergane grootheid, Chemie Leipzig. Tot voor een jaar of drie domineerden beide oude gloriën het voetbal in Leipzig. Tegenwoordig zijn het niet meer dan onbeduidende figuranten in een voetbalsprookje dat de stad beleeft, al opende Lokomotive vorig jaar nog een fanshop in het chique centrum van de stad.
Vandaag is Leipzig een prachtige stad, met schitterend opgeknapte stijlvolle gebouwen, brede fietspaden en mooie winkel-wandelstraten. Het centrum is omgetoverd tot één grote kerstmarkt, met druk bezochte worsten- en glühweinkraampjes. Tien jaar geleden, in de aanloop naar het WK 2006 in Duitsland, was Leipzig nog één grote bouwwerf, met grauwe en onderkomen gebouwen. Nu is het de Duitse stad met de grootste toevloed aan nieuwe bewoners. Die komen af op de hoge levenskwaliteit, relatief lage woonprijzen, een levendige kunst- en cultuursector, en werkgelegenheid in de stad waar Johann Sebastian Bach kapelmeester was, een stad met een groot handelsverleden. Wie hier van de trein stapt, merkt in het immense Hauptbahnhof meteen dat hij in een bijzondere stad arriveert. Het was ook hier dat in het najaar van 1989 de aanzet tot de val van de Berlijnse Muur werd gegeven, door de massale optochten na maandaggebeden in de Nikolaikerk, waar de politie niet meer tegen in durfde te gaan.
Het enige wat Leipzig miste, toch de stad waar in 1900 de Duitse voetbalbond werd opgericht en waar in 1903 de allereerste Duitse kampioen vandaan kwam, was een topclub in het voetbal. Na de degradatie van VfB Leipzig (de naam die Lokomotive Leipzig kortstondig aannam) in 1994 uit de Bundesliga bleef de stad verstoken van topvoetbal.
BIJNA CHEMIE LEIPZIG
In de plaatselijke boekenwinkels ligt een boek van Ullrich Kroemer, die als kind fan was van Dynamo Dresden maar als student verhuisde naar Leipzig. Het is het allereerste boek over Rasenball Leipzig, dat in maart verscheen onder de veelzeggende titel, Aufstieg ohne Grenzen (Groei zonder grenzen). Daarin beschrijft Kroemer onder meer hoe de grote baas van Red Bull, Dietrich Mateschitz,in 2006 in Leipzig terechtkwam.
Met het oog op het WK 2006 was het oude Zentralstadion, voorheen plaats biedend aan 100.000 toeschouwers, in 2004 helemaal vernieuwd en bevatte de arena waar in 1988 nog Diego Maradona te gast was met Napoli, 44.300 plaatsen. Na het WK hadden de uitbaters die het stadion verhuurden dringend inkomsten nodig, want met de 3000 kijkers voor de thuiswedstrijden van FC Sachsen/Chemie Leipzig oogde het immense stadion, net als de ontvangstkas, akelig leeg.
Toen bedacht een oude fan van Chemie Leipzig, Roland Gall,dat Red Bull misschien zijn armlastige favoriete club zou kunnen sponsoren. De man kocht een paar blikjes Red Bull omdat daar het adres van het bedrijf op stond, schreef een brief en kreeg een vriendelijk antwoord dat het bedrijf op dat moment niet aan sponsoring dacht. Toen de stadioneigenaar dat verhaal hoorde, maande hij zijn rechterhand aan om zelf contact te nemen met Red Bull. Op 2 oktober 2006 reageerde het Oostenrijkse concern met de vraag of er een ontmoeting in alle geheim kon plaatsvinden, met de penningmeester van de bespeler van het stadion, FC Sachsen/Chemie Leipzig, erbij. Toen de plaatselijke krant, Leipziger Volks Zeitung, op 9 november de besprekingen lekte, werden de fans van Sachsen woest aangezien er sprake was van een naamsverandering en nieuwe kleuren. Daarop trok Mateschitz de stekker uit de onderhandelingen.
Pas toen besprekingen met Mallorca en Düsseldorf niets opleverden, bedacht hij dat de troeven van Leipzig toch niet min waren. Er stond een modern stadion leeg, er was geen andere club die een bedreiging vormde, en er was een voetbalpubliek dat nostalgisch terugdacht aan de tijd waarin het zelf dominant was geweest in het Duitse en Europese voetbal. Met 560.000 inwoners is Leipzig bovendien de tiende grootste stad in Duitsland, en de grootste stad uit de voormalige DDR. In de lijst van Bundesligasteden staat het qua aantal inwoners zelfs zevende, na Berlijn, Hamburg, München, Keulen, Frankfurt en Dortmund.
Omdat een Duitse voetbalclub voor minstens 51 procent in handen moet zijn van lokale bestuurders, waardoor een buitenlandse investeerder niet zomaar een club kan kopen, moest Red Bull creatief te werk gaan. Met de plaatselijke vijfdeklasser FC Markranstädt kwam het tot een akkoord. In ruil voor een flinke, nooit nader onthulde som (een aantal honderdduizend euro) stond de vijfdeklasser voor twee jaar zijn eerste en tweede seniorenploeg bij de mannen en de bijbehorende plaats in de vijfde klasse, de Oberliga, af aan de op 19 mei 2006 opgerichte nieuwe vereniging Rasenball Leipzig, dat het Zentralstadion alvast tot 2020 afhuurde en de naam Red Bull Arena gaf.
HELIKOPTER
Omdat het sportief niet vlotte, belde Mateschitz in de zomer van 2012 naar Ralf Rangnick met de vraag of hij hem later die dag even kon opzoeken met zijn helikopter. De man die op dat moment na een burn-out in beeld was bij Anderlecht en de Rode Duivels had een duidelijke mening: RB Leipzig moest af van overbetaalde oudere spelers en mikken op de opleiding van jong talent. Prompt kreeg hij de vraag om het project te leiden. Toen Rangnick op zijn eerste persconferentie op 4 juli 2012 aankondigde dat het Zentralstadion binnen enkele jaren te klein zou zijn, werd daar eens hard mee gelachen. Op dat moment had RB Leipzig namelijk gemiddeld 7000 toeschouwers. Maar vier en een half jaar later is dé actuele vraag of het bestaande stadion makkelijk uitgebreid kan worden tot 57.000 plaatsen (nee, zeggen de architecten die het bouwden) of dat er een nog groter, fonkelnieuw stadion moet worden opgetrokken.
Is Rangnick het brein achter het sportieve succes, dan is de man in de spotlights de trainer. Ralph Hasenhüttl coachte vorig seizoen nog het bescheiden Ingolstadt, vandaag is hij volgens sommige bronnen al in beeld als toekomstige trainer van Arsenal. Tot voor een paar jaar was de 49-jarige Oostenrijker uit Graz een nobele onbekende van wie zijn vrouw voorspelde dat hij het als trainer verder zou schoppen dan als speler. Want ondanks zijn negen selecties voor de nationale ploeg liet de 1,91 meter grote spits bij geen van zijn clubs een sterke indruk na. Lierse haalde hem na het behalen van de landstitel 20 jaar geleden bij rivaal KV Mechelen weg, omdat toenmalige voorzitter, wijlen Freddy Van Laer,na het vertrek van Bob Peeters opnieuw een grote targetspits wilde om in de Champions League een goed figuur te slaan. Maar manager Neel De Ceulaer was wat blij toen hij Hasenhüttl na een tegenvallende campagne toch nog aan toenmalig tweedeklasser FC Köln kon slijten. Anderhalf jaar geleden wilde Ralf Rangnick de andere Ralph al in de zomer weghalen bij Ingolstadt, omdat Hasenhüttls voetbalvisie sterk aansloot bij hoe Rangnick zijn team wil zien voetballen: vanuit de omschakeling met pressievoetbal hoog druk zetten op de tegenstander. Maar de Oostenrijker wilde het team waarmee hij uit tweede klasse was gepromoveerd, niet in de steek laten. Dus stapte Rangnick zelf weer als trainer het veld op, en probeerde het nog één keer, in april. Toen wilde Hasenhüttl wel praten. Prompt kocht Red Bull hem voor 1,5 miljoen vrij uit zijn nog lopende contract. Gezien de resultaten nu lijkt elke eurocent van dat bedrag goed besteed.
UITVERKOCHT
Alleen denkt de rest van Duitsland daar al jaren anders over. Afgelopen vrijdag zette de Berlijnse boulevardkrant Berliner Kurier een dag voor de wedstrijd RB Leipzig-Hertha BSC nog eens de toon met eeneigen algemene voetbalrangschikking: 1. Bayern, 2. Dosenverkauf (blikverkoop) 3. Hertha BSC. Op de dag van de match gaf een andere Berlijnse krant, de Berliner Zeitung, aan dat de clubleiding van Hertha uit een interview met Herthaspeler Niklas Stark alle antwoorden op de vragen over RB Leipzig geschrapt had.
Toch belanden liefst 4500 Herthafans na een treinreis van anderhalf uur of een autorit van twee uur in het stadion. Wat een verschil met de voorbije jaren, toen in tweede klasse het bezoekende vak in de Red Bull Arena vaak leeg bleef. Tot het linkse St. Pauli als eerste de boycot negeerde en met 5000 aanhangers naar Leipzig trok, met als argument dat het zo’n boycot nogal burgerlijk vond.
Dit seizoen hield van alle bezoekende clubs alleen FC Augsburg zijn fans thuis. Het was meteen de enige wedstrijd waarin de Red Bull Arena niet uitverkocht was, met ‘slechts’ 35.000 toeschouwers. Ook de Ultra’s van Dortmund boycotten de verplaatsing, maar zagen ’s avonds tot hun verbijstering dat het bezoekende vak toch vol zat: allemaal Dortmundfans uit Oost-Duitsland die de unieke kans om hun favoriete ploeg in eigen streek live aan het werk te zien niet wilden missen.
In eigen stad heeft de artificiële club in geen tijd wél de grote massa verleid. Thuiswedstrijden van RB Leipzig zijn één groot feest. Dat noemt auteur Kroemer dé grote troef van de nieuwe club: zijn klantvriendelijke gelaat. ‘RB Leipzig mikt bewust op families. Naar een thuiswedstrijd durf ik mijn zoontje mee te nemen. Dat zou ik in Dresden niet doen, en bij thuiswedstrijden van Lokomotive of Chemie al evenmin. Bij thuismatchen van RB Leipzig gebeurt niets. Geen oproer of rellen. De club houdt de zaken strak in de hand, waar andere Oost-Duitse clubs dat in het verleden niet konden, omdat de machthebbers te snel wisselden en geen greep kregen op de radicale groepen.’
Ook voor de wedstrijd tegen Hertha BSC is het stadion weer uitverkocht. Van buiten oogt het met zijn DDR-buitengevel oubollig, maar binnen is het een ultramoderne voetbaltempel, met een uitstekende geluidsinstallatie, en twee grote beeldschermen. Van een plastic sfeer is geen sprake. Negentig minuten lang zingt en scandeert de eigen aanhang. Bij de vlaggen is er één met een beeld van Johann Sebastian Bach, inclusief trendy zonnebril. De bezoekende fans hebben een groot spandoek met ‘Since 1892’ opgehangen. Hertha mag dan wel geschiedenisles geven, voetballes krijgt het van de thuisploeg, die de tegenstander 90 minuten lang domineert.
Van een team dat mikt op de snelle omschakeling is tegen de defensief ingestelde hoofdstedelingen niets te zien. RB Leipzig kan ook het verschil maken op balbezit, met een basiselftal met liefst acht spelers die er ook vorig jaar in tweede klasse bij waren, en slechts één basisspeler die voor dit seizoen Bundesliga-ervaring had: spits Timo Werner. Van de elf thuisspelers die na 90 minuten van het veld stappen, hebben er drie nog derde klasse meegemaakt, invaller Dominik Kaiser zelfs vierde klasse. Oliver Hartmann van voetbalblad Kicker ziet de verdienste van de als kunstmatig omschreven club: ‘De gemiddelde leeftijd van dit team is 23 jaar, ze hebben ongeveer het achtste budget in de Bundesliga. Die tweede plaats hebben ze alvast niet gekocht, maar dik verdiend.’ Dat de mensen uit Leipzig en omgeving – 40 procent van de 20.000 abonnees komt niet uit de provincie Saksen -massaal voor RasenBall vallen, verbaast hem niet: ‘Chemie en Lokomotive, dat is al 26 jaar geleden. De meesten die nu naar het stadion komen, hebben nooit eerder eersteklassevoetbal live beleefd. Die zien eindelijk in eigen omgeving een team dat de groten uit het Duitse voetbal ontvangt, en er nog van kan winnen ook. Leipzig is altijd een voetbalbolwerk geweest, het was een gouden zet van Mateschitz om voor deze stad te kiezen.’
‘Einmal Leipzig, Immer Leipzig!‘, klinkt het heel de wedstrijd door op de toon van Standards ‘Tous Ensemble‘. Bij de thuisgoals schreeuwt James Brown, achterna gebruld door het hele stadion: ‘I feel good!’ Na de wedstrijd wordt op de scoreborden de rangschikking getoond. Hoe de match vanavond in München ook eindigt, 2016 kan in Leipzig alvast niet meer stuk.
REMEMBER LIERSE
’s Anderendaags geniet iedereen nog na. Aan de Cottaweg, aan de andere oever van de rivier die langs het Zentralstadion stroomt, ligt het mooiste en modernste voetbaltrainingscentrum van Duitsland, in de zomer van 2015 ingehuldigd. Wie het betreedt, kent meteen het antwoord op de heikele vraag: wat als Dietrich Mateschitz morgen de stekker uit RB Leipzig trekt? Wie van plan is snel weg te gaan, betaalt geen 35 miljoen euro uit eigen middelen om op gehuurde stadsgrond zo’n fantastisch complex neer te poten.
Twee dagen voor de historische uitmatch op Bayern zijn zo’n zeventig toeschouwers en tien journalisten opgedaagd voor de uitlooptraining die, zoals de meeste trainingen, gewoon open is voor het publiek. Trainer Hasenhüttl moet na afloop aan ongeveer alle aanwezigen een handtekening uitdelen. De Oostenrijker heeft charisma te koop en straalt vertrouwen uit.
De afsluitende vraag is er wel ééntje die hij niet verwacht had.
Als hij zo doorgaat, zit hij straks met Leipzig in de Champions League, exact twintig jaar nadat hij met Lierse al eens van die competitie proefde, als speler (niet dat dat een succes was: Lierse haalde maar één punt).
Doet die vorige ervaring hem reikhalzend uitkijken of heeft hij daar een trauma aan overgehouden? Hasenhüttl kijkt verrast op: ‘Ook al is het toen niet erg goed verlopen, toch heb ik de goesting om nog eens Cham-pions League mee te maken niet verloren.’
Wat heeft hij uit zijn Champions Leagueavontuur met Lierse geleerd? ‘Dat ik als speler misschien niet goed genoeg was voor dat niveau.’ Een paar dagen eerder kwam hij nog eens terug op zijn bescheiden voetbalverleden: ‘Als speler botste ik op mijn grenzen, als trainer ben ik die grenzen nog niet tegengekomen.’
Vanavond krijgt Leipzig de wedstrijd waar het sinds de promotie reikhalzend naar uitkeek: tegen Bayern, waar Hasenhüttl op zijn 36e bij het tweede team zijn spelersloopbaan in alle anonimiteit afsloot. Vanavond staat hij met zijn team in de schijnwerpers, en wordt duidelijk of hij nog hoger mag mikken. Dat komt ervan, met een sponsor die als slogan heeft: Red Bull geeft je vleugels.
DOOR GEERT FOUTRÉ IN LEIPZIG ? FOTO’S BELGAIMAGE
RB Leipzig heeft slechts één basisspeler die voor dit seizoen Bundesliga-ervaring had: spits Timo Werner.
‘Het was een gouden zet van Mateschitz om voor deze stad te kiezen.’ OLIVER HARTMANN
