Op het WK van 1998 verbaasde Paraguay de wereld door tot in de 1/8ste finale te geraken en daarin Frankrijk het vuur aan de schenen te leggen. Maar wat blijkt ? Op het WK van straks wil Paraguay nog beter doen !

De job van Cattebeke straalt daarentegen minder exotische allure uit. De jongeman betrekt een kantoor op de hoofdzetel van de Paraguyaanse voetbalfederatie, die gevestigd is onder een van de tribunes van het stadion Defensores del Chaco. Met die naam wordt hulde gebracht aan de soldaten die in 1936 van hieruit vertrokken om de Boliviaanse troepen te gaan bestrijden. Bolivia wilde namelijk Chaco, een woestijnstreek in het noorden van Paraguay, annexeren.

In dit stadion, dat plaats biedt aan 35.000 personen, werkt de nationale ploeg van Paraguay haar meeste thuiswedstrijden af. En ook de belangrijkste competitiematchen verhuizen naar deze locatie, want het land loopt niet over van voetbalstadions die een minimum van comfort kunnen garanderen.

“De Paraguyaanse voetbalfederatie werd opgericht in 1901”, vertelt Cattebeke. “Een jaar later sloot zich de eerste club aan : Olimpia. Die viert dus dit jaar zijn honderdste verjaardag. Olimpia is tegelijk de oudste en prestigieuste club van Paraguay. Het was de eerste Paraguyaanse club die de Copa Libertadores veroverde. In 1979 was dat.” In dat team liep een zekere Enrique Villalba rond, die later naar Anderlecht verkaste. Cattebeke : “Ik weet niet wat er van hem geworden is. Hij is uit het voetbalmilieu verdwenen.”

n de eerste klasse van het Paraguyaanse voetbal komen momenteel tien teams uit. De meesten daarvan zijn geïnstalleerd in de hoofdstad Asuncion of de nabije omgeving. “De club die het verst van Asuncion is gevestigd, speelt in de stad Itagua”, zegt Cattebeke. “Dat ligt op veertig kilometer afstand. De club heet 12 de Octubre, promoveerde drie jaar geleden naar de eerste afdeling en heeft zich net voor het eerst in zijn geschiedenis gekwalificeerd voor de Copa Libertadores.”

Hoog ligt het niveau van de Paraguyaanse competitie niet. “Er wordt traag gespeeld en met veel technische onvolkomendheden”, vindt Cattebeke. “De spelers kunnen ook niet van optimale omstandigheden genieten. De meeste velden liggen er belabberd bij, de stadions bieden amper comfort. Tal van clubs verkeren in financiële moeilijkheden. Ook de trainers die hier rondlopen, zijn doorgaans tweederangsfiguren. Van sportvoeding bijvoorbeeld hebben weinig mensen hier al gehoord.

“Maar aan talent ontbreekt het de Paraguyaanse voetbal niet. De brute materie, de grondstof, is aanwezig. De voetbalmanagers vergissen zich niet : sinds enkele jaren schuimen ze almaar talrijker het land af, op zoek naar ruwe diamanten. Het is een nieuw verschijnsel in Paraguay. Wanneer zij emigreren, treffen onze voetballers sowieso betere omstandigheden aan en dan kan hun talent ook veel beter ontluiken. Het bewijs is : de meeste Paraguyaanse spelers groeiden in de buitenlandse ploegen uit tot sleutelfiguren. Als de Paraguyaanse ploeg inmiddels een zeker niveau heeft bereikt – op de Fifaranking klommen we op van de 109ste naar de 80ste positie -, dan is dat vooral te danken aan onze geëmigreerde spelers.”

Van wie de bekendste nog altijd José Luis Chilavert is, die als een heuse ambassadeur van Paraguay functioneert en al meer tot de internationale bekendheid van het land heeft bijgedragen dan onverschillig welk staatshoofd. “Een doelman-doelschutter, het blijft een uitzonderlijke combinatie die hem ontzaglijk veel media-aandacht opleverde”, verklaart Cattebeke. “Maar José Luis Chilavert beperkt zich niet tot zijn rol van doelman en kapitein van de nationale ploeg. Hij is de echte leider, zonder hem speelt het team zonder ziel. Zonder ophouden motiveert hij zijn ploegmaats. Chilavert beschikt zo al over een natuurlijke persoonlijkheid en hij heeft die nog meer ontplooid door in Argentinië te gaan voetballen.”

Chilavert heeft ook tegenstanders, geeft Cattebeke toe. “Hij laat niemand onverschillig. Je bent ofwel voor hem, ofwel tegen hem – een tussenweg bestaat er niet. Veel Paraguyanen verafgoden hem. Anderen mogen hem niet, maar respecteren doet iedereen hem wel. Chilavert is eigenlijk een wandelend pretpark. Zijn woorden gaan erin als zoete koek. Vooral omdat hij niemand spaart. Onlangs beschuldigde hij er tijdens een persconfentie bepaalde journalisten van dat ze door managers gecorrumpeerd waren. De pers schoot natuurlijk terug met scherp. U kan zich voorstellen tot welke hitsige polemieken dat leidde.”

Ook op het veld verliest Chilavert wel eens zijn zelfbeheersing. Daardoor mist hij straks op de wereldbeker de eerste wedstrijd van Paraguay, tegen Zuid-Afrika. Een gevolg van een schorsing die Chilavert opliep omdat hij Roberto Carlos in het gelaat spuwde tijdens de WK-kwalificatiewedstrijd Brazilië-Paraguay. De volgende match, tegen Spanje, is de flamboyante doelman wel van de partij. “Aanvankelijk werd Chilavert voor vier wedstrijden geschorst”, legt Cattebeke uit. “Twee wedstrijden bleef hij al aan de kant, de derde is de WK-match tegen Zuid-Afrika. En de Paraguyaanse voetbalbond ging in beroep tegen de sanctie en zag de straf voor Chilavert met één wedstrijd verminderd.”

Zo populair is Chilavert dat hij een ogenblik overwoog om zich kandidaat te stellen bij de presidentsverkiezingen in zijn land. “Maar eigenlijk hoopt elke Paraguyaan dat Chilavert na zijn carrière technisch directeur van de nationale ploeg wordt”, vertolkt Cattebeke de publieke opinie. “Sommigen geloven ook dat hij een goede bondsvoorzitter zou zijn. Hoe dan ook, volgens mij is zijn plaats in de voetbalwereld. Een uniek personage, die Chilavert. We beschikken nog over getalenteerde voetballers, zoals Carlos Gamarra van AEK Athene, Celso Ayala van River Plate, Roberto Acuna van Zaragossa, José Cardozo van Toluca of de nog piepjonge Roque Santa Cruz, die bij Bayern München zit. Die Cruz, dat is ook een fenomeen. Op vijftienjarige leeftijd debuteerde hij in het eerste elftal van Olimpia. Dat zijn dus stuk voor stuk steunpilaren van de nationale ploeg. Maar ze bezitten niet de persoonlijkheid van José Luis Chilavert.”

e nationale ploeg is de trots van het land. In een zo arm land kunnen de mensen wat afleiding best gebruiken. De resultaten van de Paraguyaanse ploeg, ze zijn voor het Paraguyaanse volk een troost in tijden van nood. Persattaché Cattebeke vergeet vooral niet zijn baas, Oscar Harrison, te prijzen.

“Onze nieuwe bondsvoorzitter heeft het Paraguyaanse voetbal werkelijk wederopgebouwd. Dankzij hem heeft het Paraguyaanse voetbal veel progresssie kunnen maken, zowel op nationaal als internationaal vlak. Harrison heeft een contract met de televisie afgesloten. De zender pompt een deel van zijn inkomsten in de clubs, zodat die hun infrastructuur kunnen moderniseren. Hij heeft ook geijverd voor de internationale erkenning van het Paraguyaanse voetbal. Vroeger had onze nationale ploeg niet de minste prestige. We werden zelden in het buitenland uitgenodigd voor een vriendschappelijke interland. Tegenwoordig ontvangen we zelfs invitaties voor onze nationale jeugdelftallen.”

Daar zijn de goede uitslagen van de Paraguyaanse nationale ploeg natuurlijk niet vreemd aan. Vorig jaar pakte Paraguay de vierde plaats op het WK voor mintwintigjarigen in Argentinië. Dat ontketende een orkaan van geestdrift in het land.

Geen enkele Paraguyaan is ook vergeten hoe de nationale ploeg op het WK 1998 tot de 1/8ste finales doorstootte en daarin Frankrijk het vuur aan de schenen legde. In het Félix Bollaertstadion van Lens moest de thuisploeg tot de 108ste minuut wachten om afstand te kunnen nemen van Paraguay – golden goal van Laurent Blanc. Op dat moment stonden de toekomstige wereldkampioenen al te bibberen bij het vooruitzicht van een confrontatie met Chilavert tijdens het nemen van de strafschoppen.

Vormt die dramatische uitschakeling nu een goede of een slechte herinnering voor de Paraguyanen ? Cattebeke : “Na een tijdje woog de trots zwaarder door dan de ontgoocheling. We kijken met grote tevredenheid terug op het verloop van het WK ’98 en we hopen straks in Azië nog beter te doen. Dat is onze belangrijkste ambitie : nog verder geraken dan de 1/8ste finales en dus op z’n minst de kwartfinales bereiken. Dat lijkt me een redelijke verwachting want de basis van de nationale ploeg is nog altijd dezelfde van vier jaar geleden. Er gaat met andere woorden voldoende ervaring in de groep schuil.”

at het optimisme van de Paraguyanen nog versterkt, is het parcours dat de nationale ploeg op weg naar het WK aflegde. Cattebeke herinnert eraan dat “Paraguy al drie speeldagen voor het einde van de voorronde gekwalificeerd was.”

Toch werd bondscoach Sergio Markarian aan de deur gezet. De Uruguayaan kreeg de bons na de laatste WK-kwalificatiematch – een partij zonder inzet voor het al geplaatste Paraguay. Dat verloor toen met 0-4 van Colombia en Markarian had de boter gegeten. “In tegenstelling tot wat algemeen beweerd wordt, was die nederlaag niet de enige reden voor het ontslag van Markarian”, preciseert Cattebeke. “Het is een ingewikkelde geschiedenis. Markarian gedroeg zich de laatste tijd bijzonder nerveus, hij leek mentaal vermoeid. Hij begon problemen te krijgen, niet zozeer met de spelers, maar wel met sommige bondsleden en journalisten. Het uitvoerend comité van de voetbalbond gaf er de voorkeur aan om te anticiperen op de verdere verzwering van de verstandhoudingen. Als die buil openbarst tijdens het WK zelf, ben je nog verder van huis. Maar het was een aartsmoeilijke beslissing om te nemen – we zullen nooit vergeten wat Markarian het Paraguyaanse voetbal heeft bijgebracht.”

De Italiaan Cesare Maldini nam over. Cattebeke : “Oscar Harrison was van oordeel dat je niet kon scheiden van een goed trainer als Sergio Markarian zonder dat je een opvolger aanduidde die minstens even competent was. Carlos Bianchi, die bij de Boca Juniors einde contract was, leek een zeer geschikte kandidaat. Maar hij had een contract getekend bij een petroleummaatschappij die als officiële sponsor op het WK optreedt en dus konden we hem niet nemen. Ook Pacho Maturana, de gewezen Colombiaanse bondscoach, lag een tijd in de running.

“Uiteindelijk hebben we geopteerd voor Cesare Maldini, toch een naam als een klok in het wereldvoetbal. Voor stages en wedstrijden komt hij naar Paraguay over, maar meestal opereert hij vanuit Europa. Dat is niet meer dan logisch aangezien de meeste van onze internationals daar spelen. De adjunct van de bondscoach is Giuseppe Dossena, ook een Italiaan. Hij heeft lang in Afrika gewerkt en dus werd hij ook uitgestuurd om Zuid-Afrika, onze eerste tegenstander in juni, te scouten.”

door Daniel Devos,

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content