UIT DE SCHADUW VAN DE RONDE

© BELGAIMAGE

De E3 Harelbeke, die vrijdag zestig kaarsjes mag uitblazen, is uitgegroeid tot veel meer dan alleen maar een barometer voor de Ronde van Vlaanderen.

In mijn tijd was Harelbeke een eendagswedstrijd zoals we er zo veel reden: met start en aankomst op dezelfde plaats. Zo waren er ook de Elfstedenronde in Brugge, de Ronde van Oost-Vlaanderen in Evergem en de Omloop van Midden-België in Lier. Veel van die koersen zijn een stille dood gestorven, maar de E3 Harelbeke niet.’

Wanneer Rik Van Looy constateert dat de E3 de tand des tijds met glans doorstaan heeft, vertelt hij er niet bij dat hij zelf de fundamenten hielp leggen. Het soortelijk gewicht van een wedstrijd wordt namelijk mede bepaald door de erelijst. De Keizer van Herentals is in de jaren zestig de eerste vedette die zijn naam op de winnaarslijst bijschrijft, en nog tot viermaal toe. Het bezorgt de jonge organisatie meteen enige uitstraling.

Rik II, dan al de dertig voorbij, zakt in die tijd graag af naar Harelbeke. Hij wordt er, 130 kilometer van zijn woonplaats, op handen gedragen en heeft er al jaren een supporterslokaal, Café Britannia. In dat café is een decennium eerder, op 25 juni 1956, wielerclub Hand in Hand boven de doopvont gehouden. Eerst zou de club een profkoers op een lokaal circuit organiseren, maar al in 1958 wordt die vervangen door een heuse van-stad-tot-stadkoers: Harelbeke-Antwerpen-Harelbeke, de latere E3 Harelbeke.

GOLDEN RIVER

In het zog van Van Looy vinden steeds meer grote kampioenen hun weg naar de stad van componist Peter Benoit. In de jaren zeventig staan Roger De Vlaeminck en Freddy Maertens elk drie keer op het podium, beiden ook één keer als winnaar. Eddy Merckx raakt merkwaardig genoeg nooit dichter dan de tweede plaats: in 1972, gevloerd door ene… Hubert Hutsebaut. Harelbeke is een van de weinige hiaten op zijn erelijst.

Dat de prille organisatie zo vlug ronkende namen weet aan te trekken, is voor een stuk de vrucht van de gulle prijzen en premies waar ze vanaf de beginjaren mee uitpakt. Bij de twintigste editie, in 1977, met de sierlijke Duitser Dietrich Thurau als eerste buitenlandse winnaar, is het sponsorboek al duimdik. In de regio bloeit het bedrijfsleven, mede door de nabijheid van de Leie, de Golden River voor de vlasindustrie – textielbaron wijlen Pierre Lano is jarenlang een van de geldschieters achter de E3. Die socio-economische draagkracht van de streek vormt overigens een van de verklaringen voor de opmerkelijke concentratie aan (semi)klassiekers op de Zuid-West-Vlaamse zakdoek, met naast Harelbeke ook nog Kuurne, Waregem en Wevelgem. De aanleg vanaf 1966 van de E3-snelweg (de huidige E17), waarnaar de wedstrijd meteen ook vernoemd wordt, zou die bedrijvigheid alleen maar versterken.

Wanneer de E3 Harelbeke midden de jaren tachtig, na tien jaar lobbyen, voor het eerst op de openbare omroep live wordt uitgezonden, genieten de sponsors meer zichtbaarheid dan ooit. De organiserende club ziet het budget exponentieel groeien: van 2,5 miljoen Belgische frank (circa 62.000 euro) in 1987 naar het dubbele daarvan nog geen vijf jaar later. Op die manier slaagt ze erin een steeds sterker en ook internationaler deelnemersveld op de been te brengen. In 1990 is het podium, met de Deen Søren Lilholt op het hoogste schavotje, voor het eerst volledig buitenlands gekleurd.

OPEN VIZIER

Dat podium is ook de spiegel van de versnelde internationalisering in die periode. Harelbeke maakt echter geen deel uit van de pas opgerichte wereldbeker en speelt als 1.2-wedstrijd feitelijk slechts in derde klasse. De E3 is dan een semiklassieker, maar wel een met een interessante plaats op de kalender: sinds 1967 vrijwel altijd het weekend voor de Ronde van Vlaanderen. Een factor die de steile opgang van de wedstrijd mee zal verklaren.

Wanneer de E3 in 1996 een categorie opgewaardeerd wordt, beginnen de parcoursbouwers extra hellingen toe te voegen. Harelbeke profileert zich zo steeds meer als de ultieme test voor Vlaanderens Mooiste. Johan Museeuw wint in 1998 als eerste sinds Jan Raas (1979) de E3 en de Ronde op één week tijd, Peter Van Petegem doet hem dat een jaar later na. Tom Boonen, die het recordaantal zeges van Rik Van Looy breekt, laat drie van zijn vijf overwinningen in Harelbeke volgen door Rondewinst. Fabian Cancellara staat na zijn drie zeges in de E3 telkens op het podium in de Ronde, twee keer zelfs op de hoogste trede.

Met deze droomwinnaars verovert Harelbeke een unieke plaats in de harten van veel wielerfans. Temeer omdat in vergelijking met de Ronde de kortere afstand en de minder grote belangen heel vaak leiden tot een strijd met open vizier. De drang om te winnen zegeviert doorgaans op de angst om te verliezen.

DOEL OP ZICH

Als ‘kleine Ronde van Vlaanderen’ lijkt de E3 in die jaren evenwel ook gedoemd om voor altijd een koers in de schaduw te blijven. Harelbeke floreert bij de gratie van de Ronde, het parcours in de Vlaamse Ardennen is er haast een doorslag van. En dat terwijl een boogscheut verderop Gent-Wevelgem een langere geschiedenis kent en als ‘In Flanders Fields Classic’ een unieke identiteit weet op te bouwen. In 2005, bij de lancering van de ProTour, behoort Wevelgem tot de uitverkorenen, Harelbeke niet. In 2010 komen de bijna-buren helemaal in elkaars vaarwater terecht als onder impuls van Wouter Vandenhaute van Flanders Classics de voorjaarskalender herschikt wordt en Gent-Wevelgem een zondagsklassieker wordt. Twee keer moeten de twee kemphanen hetzelfde weekend delen, waarbij in Wevelgem wel WorldTourpunten te rapen vallen en in Harelbeke niet. In 2012 beslecht een compromis de absurde toestand: Harelbeke schuift een dag vooruit naar de vrijdag en krijgt in ruil een plaats in

de WorldTour.

De meerkosten voor die opwaardering vangt de innovatieve organisatie schijnbaar probleemloos op. Harelbeke heeft zich dan al ontpopt tot de koers van de vips bij uitstek. Er wordt een algemeen directeur aangesteld en een titelsponsor (Record Bank) aangetrokken, de vzw Hand in Hand evolueert naar een semicommercieel bedrijf en het merk E3 krijgt afgeleide producten zoals de Fabian Cancellara Classic voor wielertoeristen en een winterloop en -mountainbikechrono. Met 1,2 miljoen euro is de autonome E3 vandaag na de Ronde van Vlaanderen (2,4) en Gent-Wevelgem (1,3) de eendagswedstrijd met het grootste budget in Vlaanderen.

Dat Dwars door Vlaanderen volgend jaar doorschuift naar de woensdag voor de Ronde en door Flanders Classics meer dan ooit als dé ‘kleine Ronde’ zal worden vermarkt, lokt in Harelbeke geen nieuwe oorlogsverklaring uit. De E3 is uit de schaduw getreden en inmiddels een doel op zich.

DOOR BENEDICT VANCLOOSTER – FOTO BELGAIMAGE

In Harelbeke zegeviert de drang om te winnen op de angst om te verliezen.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content