VAN FERGESTER TOT MOUNITED

© BELGAIMAGE

Het was de meest stabiele topclub ter wereld, en toen vertrok Alex Ferguson. Vier jaar later is Manchester United al drie keer van manager gewisseld en heeft het 600 miljoen euro uitgegeven op de transfermarkt zonder ook maar één keer mee te doen voor de titel. Maar de anni horribiles zijn misschien bijna voorbij…

In een perszaal reikt niemand tot de enkels van José Mourinho. Zijn eerste persconferentie bij Manchester United zit vol punchlines. Old Trafford staat na drie roemloze jaren weer in het centrum van de belangstelling. Bijna was Man U een club als een andere geworden.

‘Het gemakkelijkste, en misschien ook het eerlijkste, zou zijn om ons te richten op de laatste drie jaar en stellen dat het doel moet zijn om de top vier te halen’, verkondigt The Special One. ‘Maar jarenlang was succes vanzelfsprekend bij United. Laten we die drie jaren vergeten. Want ik wil niet dat de spelers denken dat ze alleen maar beter dan dat hoeven te doen en vierde moeten worden.’

Mourinho wil de geschiedenis ombuigen. Weer aanknopen bij het seizoen 2012/13, toen Sir Alex Ferguson ‘zijn’ club verliet na de 20e titel. Een bekroning getekend Robin van Persie, die de regel bevestigde: als een Red Devil topschutter wordt in de Premier League (Cristiano Ronaldo, Dimitar Berbatov, Ruud van Nistelrooy, Dwight Yorke), dan gaat de titel naar Old Trafford.

De prestaties van de Nederlandse spits verhulden amper het verval van de spelerskern, die onvoldoende voorbereid was op het vertrek van de beroemdste kauwgomknauwer op de Britse Eilanden. Ferguson was een anomalie: met zijn methodes uit de jaren tachtig wist hij titels te behalen tot in de 21e eeuw. Zijn vertrek en dat van zijn staf stortten de club in een race tegen de tijd. De al wat oudere benen van Michael Carrick en Wayne Rooney konden het niet belopen.

De meest kernachtige samenvatting komt, uiteraard, van José Mourinho zelf: ‘Ik denk dat deze club het gewend was te winnen en dat ze misschien niet besefte dat ook andere clubs aan het groeien waren, zelfs al tijdens de laatste jaren onder Sir Alex.’

DE KEUZE VAN FERGIE

Ook al weet hij al een jaar op voorhand, op het ogenblik dat Manchester City hem op de valreep de titel ontfutselt, dat in de lente van 2013 zijn rijk ten einde zal zijn, toch lijkt Ferguson zijn opvolging niet goed gepland te hebben. Op zoek naar ‘een trainer met ervaring’ om zijn plaats in te nemen ontmoet hij Carlo Ancelotti, maar de Italiaan heeft al zijn woord gegeven aan Real Madrid. José Mourinho, die net Madrid verlaten heeft en ervan droomt Ferguson op te volgen, wordt terzijde geschoven vanwege zijn strapatsen bij Real. Sir Bobby Charlton, legende van Man U en lid van het bestuur, zegt over hem dat ‘de manager van Manchester United nooit zou doen wat hij deed bij Tito Vilanova‘, daarmee verwijzend naar de vinger die Mourinho in het oog van de adjunct van Barça plantte.

Fergie richt zich dan tot een andere Schot. David Moyes neemt de meest duizelingwekkende lift in zijn carrière, van het rustige Everton naar de bank in het Theatre of Dreams. Die promotie komt zo onverwacht dat Moyes op zijn eerste persconferentie vertelt: ‘Sir Alex vroeg me om naar hem thuis te komen. Ik dacht dat hij een van mijn spelers wilde kopen…’ Moyes krijgt een contract van zes jaar, bij een club die op haar eigenheid van weleer wil verdersurfen in een tijd waarin het voetbal steeds sneller gaat.

‘Ik denk niet dat de neergang onvermijdelijk was’, analyseert Ryan Giggs vandaag in The Telegraph. ‘De transfers in de eerste zomer onder Moyes verliepen niet planmatig. Ik neem David dat niet kwalijk, hij kwam hier aan zonder een idee te hebben van hoe de ploeg precies werkte.’ De namen van Cristiano Ronaldo, Gareth Bale en Cesc Fàbregas sieren de voorpagina’s, maar de grootste aanwinst arriveert pas op 31 oktober en het is slechts… Marouane Fellaini. Giggs vervolgt: ‘Fellaini laten tekenen zo kort voor de deadline, terwijl we twee of drie grote namen nodig hadden, dat toont al aan dat niet alles op wieltjes liep.’

MILJOENEN UITGEGEVEN

Het promofilmpje verraadt een schipbreuk en het scenario van dat seizoen is net zo voorspelbaar als dat van Titanic. In de winter ontscheept Juan Mata nog in Manchester, met het etiket ‘duurste transfer uit de clubgeschiedenis’ (bijna 45 miljoen euro). Een prima voetballer, daar niet van, maar niet iemand van het formaat om Manchester naar een hoger niveau te tillen.

David Moyes overleeft de eerste stormen niet. De periode van bezinning over het werk van Ferguson komt sneller dan verwacht tot een einde. De club opteert voor een andere strategie om het verloren seizoen door te spoelen. Weg continuïteit met een coach die ‘op dezelfde manier hoopte te spelen’ als zijn voorganger, ruim baan voor het realisme van Louis van Gaal, de eerste niet-Britse manager van de club.

De Nederlander arriveert met het aureool van verrassende bronzenmedaillewinnaar op het WK 2014 in Brazilië. Hij breekt meteen met de jaren onder Ferguson. Terwijl de Schot in zijn autobiografie vertelt dat hij altijd wantrouwig was om spelers te kopen die geschitterd hadden op een groot toernooi, trekt Van Gaal direct Marcos Rojo en Daley Blind aan, die internationale aandacht kregen door hun zeven wedstrijden in Brazilië. En waar Ferguson weigerde om astronomische bedragen te betalen voor één speler, telt King Louis maar liefst 75 miljoen neer om de mythische nummer 7 Angel Di María te kopen. De Nederlandse generaal gaat zelfs zo ver dat hij zich bemoeit met het maaien van de trainingsvelden op Carrington. Vanaf zijn eerste woorden in Manchester laat hij er geen twijfel over bestaan: ‘De eigenaars zijn naar mij gekomen en ik heb hen mijn filosofie uitgelegd. Ze vonden die geweldig.’ Het was Manchester United dat Moyes gekozen had, het is Van Gaal die Manchester United koos.

WEER GEEN CL

Van Gaal doet zijn reputatie alle eer aan. Hij brengt jongeren, zoals Jesse Lingard. Hij legt ook zijn voetbal op, dat van een trainer ‘die niet houdt van speculeren’, zoals Ander Herrera, een van zijn aanwinsten, het uitdrukt. Manchester wordt een ploeg die op balbezit speelt (met 58,8 procent is het daarin de top van de Premier League) en die eerder controleert (slechts 10,1 toegestane schoten per match) dan de tegenstander uit balans te brengen.

Een filosofie die begrijpelijk is, gezien de zwakke achterlinie minder gevaar loopt wanneer de tegenstander de bal niet heeft, maar waarvoor ook een prijs wordt betaald: met slechts 49 gemaakte goals in 2015/16 kent United zijn minst vruchtbare seizoen in vijftien jaar.

De legenden van de club laten hun stem horen en luiden het einde van King Louis in. Paul Scholes spreekt op de BBC over een ploeg die geen enkel risico durft te nemen en geen creativiteit bezit: ‘Ik heb de indruk dat Van Gaal niet wil dat zijn spelers een dribbel uitvoeren en een goal maken.’ Dwight Yorke betreurt het dat zelfs ploegen die onderin staan geloven dat ze een resultaat kunnen halen op Old Trafford, ’terwijl ze in onze tijd ons shirt al vroegen wanneer we voor de match in de spelerstunnel stonden’. Het laatste woord is aan Peter Schmeichel, die aan Sky vertelt dat United hem ‘dodelijk verveelt’ en dat al het werk van Ferguson ‘in no time teniet wordt gedaan’.

De Tulpengeneraal antwoordt op de laatste vragen in de perszaal van Manchester met de FA Cup onder de arm. Hij mag dan al fier zijn dat hij ‘de eerste grote trofee van United sinds het vertrek van Ferguson’ heeft veroverd, dankzij een goal van Lingard, maar hij moet vooral uitleg geven over de vijfde plaats in de competitie, waardoor de club alweer verstoken blijft van Champions Leaguevoetbal. Zonder het kampioenenbal verliest Old Trafford nog wat meer van zijn aantrekkingskracht, nadat het in de twee jaar onder Van Gaal al Thomas Müller, Edinson Cavani, Sergio Ramos, Mats Hummels of Thiago Alcántara niet kon krijgen.

‘Als supporter wil ik winnen, maar me ook amuseren. Ik wil opwindende voetballers zien’, aldus Schmeichel. Een klacht die gehoord wordt, want de laatste grote transfers luisteren naar de namen Memphis Depay en Anthony Martial. In zijn autobiografie bekritiseerde Ferguson de transfers van Arsène Wenger door te stellen dat ‘Arsenal jongens nodig had die direct invloed konden hebben op de prestaties en de resultaten’. Die vaststelling is meer dan ooit van toepassing op Manchester United, dat zelfs niet beschikt over een Mesut Özil of een Alexis Sanchez, die in Londen de weekends tenminste nog wat opfleuren.

MOUNITED

Dan besluit Ed Woodward een grote slag te slaan. Een idee dat Sir Alex uit zijn vel zou doen springen hebben, want die deed David Beckham net van de hand op een moment dat de Spice Boy zich belangrijker begon te wanen dan de club. Maar die club had natuurlijk nooit gedacht dat haar imago van Europese grootheid na het vertrek van Fergie zo snel zou verwateren.

Woodward inspireert zich op de politiek van Florentino Pérez bij Real Madrid: grote namen op het veld, José Mourinho op de bank.

De zomer begint met de komst van Zlatan Ibrahimovic. Media-aandacht gegarandeerd, want de Zweed bracht PSG naar de top. Als begroeting wordt er een spandoek opgehangen in Market Street, aan de gevel van een Adidaswinkel. De orde der dingen wordt erin omgekeerd: ‘Manchester, welcome to Zlatan‘. De speler komt boven de club te staan. Dezelfde benadering bij de transfer van Paul Pogba, wiens transferprijs van Manchester plots the place to be maakt.

Opdat de media voortdurend de Twitteraccount van de Red Devils in de gaten zouden houden, is dan alleen nog de komst van José Mourinho nodig. The Special One pakt de job die hij wou bij een club ‘die moeilijk te omschrijven valt omdat er zo’n onvergelijkbare mystiek rond hangt’. Maar hij voegt er meteen aan toe: ‘De uitdaging maakt me niet nerveus, want ik zit al tien jaar bij de grootste clubs en ben erg goed voorbereid.’

De marketingcampagne is daarmee uiterst succesvol afgerond, want consultancybedrijf Deloitte plaatst Manchester United begin 2017 aan de kop in zijn studie Football Money League. Het is dus de club met de hoogste inkomsten op planeet voetbal, na twaalf jaar Madrileense hegemonie.

Hoewel zijn principes één na één onder de mat geveegd worden, legitimeert Sir Alex Ferguson niettemin de nieuwe coach door zijn respect uit te drukken: ‘Hij heeft de Champions League gewonnen met twee verschillende clubs, hij is kampioen geworden met alle clubs die hij getraind heeft… Dat zijn records die je niet kunt negeren.’ Na een hobbelige start krijgt Mourinho in zijn eerste seizoen meer open doekjes dan fluitconcerten, ondanks een balans die aanvankelijk slechter oogt dan die van Louis van Gaal. Paul Scholes vertelt aan So Foot dat Manchester ‘eindelijk weer een ploeg heeft die kansen creëert’. Gary Neville vraagt wat geduld en inschikkelijkheid: ‘Mourinho heeft meer nodig dan één of twee transferperiodes om alles recht te trekken. Veel spelers die de voorbije jaren getekend hebben, beschikken niet over het juiste profiel voor Mourinho of voor United.’

Zelfs het grillige publiek van Manchester lijkt The Special One in de armen te sluiten. Op de tonen van I’m into something good van Herman’s Hermits zingen ze: José’s got us playing the way United should. Mourinho bevestigt dat hij op Old Trafford is om aan de toekomst te werken. Ook al heeft hij nog niet al te veel snelle spelers in zijn kern, hij plaatste United wel opnieuw aan de kop van het klassement van clubs die het vaakst op doel schieten (17,2 keer per match) en voorzetten trappen (6,1 per match) in de Premier League. De rest van de rode genetica wordt geschreven met een aanvaller die er 20 binnenschiet (27 alle competities samen voor Zlatan) en enige beweging in de trofeeënzaal: de Community Shield en de League Cup hebben ze al weggekaapt en nu aast Man U op de Europa League.

Fergie liet al weten: ‘De Europa League is een Europese prijs. Dat is belangrijk, ook al is het niet de Champions League.’ Des te belangrijker nu, omdat de winnaar van de Europa League voortaan een ticket krijgt voor de Champions League. Brexit of niet, de weg naar de Europese top loopt dus voor Manchester United dit seizoen via Brussel.

DOOR GUILLAUME GAUTIER – FOTO’S BELGAIMAGE

‘Mourinho heeft meer nodig dan één of twee transferperiodes om alles recht te trekken.’ GARY NEVILLE

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content