Vooral in Charleroi sloeg het nieuws eind vorige maand in als een bom: gewezen profvoetballer Fabrice Lokembo (33) werd in Noord-Frankrijk opgepakt voor mensenhandel. Het complexe verhaal achter de talentvolle ex-verdediger is er een van ernstige blessures, weinig familiale steun en foute vrienden.

‘Het is heel belangrijk dat je beseft dat Fabrice geen gangster is. Ik denk dat hij vooral een goedgelovige sukkel is die in de val gelokt werd. Dat hij vorige maand te ver is gegaan, lijdt geen twijfel, maar tegelijkertijd ben ik er niet zeker van dat hij volledig op de hoogte was van wat er zich afspeelde. Hij heeft me immers gezegd dat hij absoluut niet opnieuw in de gevangenis wou terechtkomen. Hij wilde niets meer weten van al die malafide praktijken.’ Aan het woord is Michaël Byloos, een tiental jaren geleden jeugdspeler bij Sporting Charleroi. De droom om profvoetballer te worden gaf hij snel op toen bleek dat ook zijn trainers vonden dat hij daarvoor onvoldoende talent had, maar hij bleef wel contact hebben met een aantal van zijn vroegere ploegmaats. Sommigen schopten het net als Byloos niet tot prof, anderen zoals Lokman Atasever en Fabrice Lokembo, kregen wel hun kans in het eerste elftal.

Een onvergetelijke indruk liet Lokembo als voetballer niet achter in Charleroi. De Belgische media haalde hij vooral na zijn carrière, meer bepaald op 27 juli 2016. Op die dag raakte bekend dat de oud-verdediger van Sporting Charleroi enkele dagen voordien in de buurt van het Noord-Franse Duinkerke gearresteerd werd toen hij probeerde tien Afghaanse vluchtelingen naar Engeland te smokkelen.

‘Een zekere Malik had me in Brussel gevraagd om meubelen te gaan leveren in Engeland. Ik had op dat moment geen flauw idee dat er mensen in de vracht verscholen zaten’, verklaarde Lokembo voor de rechtbank in Duinkerke. ‘Toen ik in Calais aankwam, zag ik een man die zichzelf voorstelde als Al. Hij bracht me op dat moment pas op de hoogte van de ware toedracht. Hij zei me dat ik duizend euro kreeg per persoon als ik die tien mensen over de grens zou helpen. (…) Alles ging heel snel. Ik heb veel schulden, sta onder druk en daarom heb ik het voorstel aanvaard. Ik had nog nooit zoiets gedaan. Eerlijk waar, ik heb er ook veel spijt van, want zo zit ik niet in elkaar.’

De oud-voetballer was op 21 juli om één uur ’s nachts op de terminal in Loon-Plage aangekomen en stond klaar om op de ferry naar Dover te rijden toen de grenspolitie besliste om zijn vrachtwagen te controleren. Ze ontdekten dat vier mannen, twee vrouwen en vier kinderen zich in de meubelen verstopt hadden. Enkele dagen na zijn aanhouding werd Lokembo veroordeeld tot tien maanden cel. Hij mag ook drie jaar lang niet meer op Frans grondgebied komen. Voor de in Kinshasa geboren Belgische Congolees is het een dieptepunt in zijn leven, nadat hij veertien jaar eerder een hoogtepunt kende toen hij een plaats kreeg in de A-kern van Charleroi, waar ze hem beschouwden als een grote belofte voor de toekomst.

HARTRITMESTOORNISSEN

Lokman Atasever, momenteel actief bij Pesche (eerste provinciale Namen) en nog steeds bevriend met zijn oud-ploegmaat, herinnert zich nog goed de fameuze Charleroi-Standard (3-3), waarin ze allebei mochten opdraven. ‘Als je als zeventien-, achttienjarige samen met je maatje tegen Standard mag spelen voor 23 à 24.000 toeschouwers (sic) en je pakt een punt, dan kun je niet anders dan elkaar feliciteren en motiveren. Ik zie ons nog altijd discussiëren na de wedstrijd. We geloofden echt dat we het gingen maken.’

Een andere ex-ploeggenoot, Abdou Boukamir, noemt Lokembo een vat vol talent: ‘Nochtans hadden ze hem bij de reserven gevraagd om uit te kijken naar een andere club. Het was Etienne Delangre die, toen hij in 2002 trainer werd, niet wilde dat ze hem van de hand deden en hem in de eerste ploeg dropte.’ Polyvalent, sterk met het hoofd, goed in de omschakeling en een uitstekende tackle: de jonge linkspoot maakte meteen indruk en de Carolo’s wreven zich in de handen om het goudhaantje dat ze in hun rangen hadden. ‘Hij maakte vooral indruk op mij door zijn fysiek’, geeft Thibaut Detal, nog een oud-ploegmaat, mee. ‘Hij was een heel gespierde kerel met een ongelooflijke natuurlijke kracht. Hij had een beetje een vreemde manier van lopen, maar hij was een van de grootste beloften van de club.’

Een beetje een vreemde manier van lopen? Enkele jaren voordien kon Lokembo op training zelfs helemaal niet lopen, het gevolg van hartritmestoornissen. ‘Op een bepaald ogenblik sloeg zijn hart in rust zelfs 120 keer per minuut’, herinnert Boukamir zich. Op training geraakte hij nog nauwelijks vooruit – het was haast wandelen. We waren er dan ook van overtuigd dat hij niet lang meer zou voetballen.’ Door zich te verzorgen leerde hij echter goed omgaan met zijn handicap. ‘Ik moet me wat dat betreft nergens zorgen om maken, ik moet er gewoon rekening mee houden dat er in mij iets is waar ik waakzaam voor moet zijn’, liet hij daarover in 2004 optekenen in La Dernière Heure.

Maar in oktober van datzelfde jaar, nadat hij al een operatie aan de ligamenten van de knie achter de rug had en met de draagberrie was afgevoerd tijdens Standard-Charleroi, herviel Lokembo. Als onbetwistbare titularis op de linksachter moest hij die plaats achterlaten voor de operatietafel: zijn hart was ‘uit vorm’. Hij kwam dat seizoen aan amper acht competitiewedstrijden en zijn aflopend contract werd niet verlengd. ‘Ik denk niet dat het alleen met zijn hartproblemen te maken had’, stelt Detal, ‘want hij heeft zijn carrière nadien in Israël en in Cyprus kunnen voortzetten. Had het te maken met zijn houding naast het veld? Misschien wel, ja.’ Misschien? Zeg maar: zeker.

AFWEZIGE FAMILIE

Zijn oud-ploegmaats bevestigen dat er heel wat schortte aan de entourage van Lokembo. Als kind in een kroostrijk gezin woonde hij eerst in Eigenbrakel, waarna hij verhuisde naar Marchienne. Zijn ouders hadden niet veel tijd voor hem. ‘Ze brachten hem zelden naar de trainingen, hij moest altijd zijn plan trekken en iemand vinden die hem kwam oppikken’, weet Atasever. Toen Lokembo een plaats verwierf in het eerste elftal, trad zijn broer meer en meer op het voorplan. Hij wierp zich op als zijn raadgever, maar zijn opdringerige stijl en zijn onredelijke financiële eisen speelden wellicht een rol bij Lokembo’s vertrek uit Mambourg in 2005.

Weinig gesteund door zijn familie moest Fabrice Lokembo alleen zijn weg vinden in het voetbalwereldje. Hij kon niet weerstaan aan de vele verleidingen van het profvoetballersleven. ‘Omdat de trainingen vaak overdag zijn, hangen spelers meestal rond met ploegmaats die in de buurt van het stadion wonen’, vertelt Xavier Thiry, voormalig lid van de trainersstaf van Charleroi. ‘Zo ontmoeten ze natuurlijk ook andere mensen die in de stad wonen. Soms zijn dat mensen met goede bedoelingen, maar soms ook niet. Fabrice kwam in aanraking met die laatste groep. Zowel sportief als sociaal week hij van het rechte pad af.’

Waarschijnlijk onwetend en in alle naïviteit omringde Lokembo zich met de foute mensen. Hoewel hij in die tijd dagelijks met hem omging, weet Lokman Atasever niet veel te vertellen over die sombere periode. De Belgische vleugelspeler van Turkse afkomst herinnert zich wel nog dat Lokembo vaak uitging en wat problemen kende met de politie: ‘We beschikten over een wagen van de club en voor zijn auto kregen ze meermaals een bekeuring wegens overdreven snelheid of een ongeval. Dat was dan om drie uur ’s nachts in het midden van de week. Je kunt je natuurlijk afvragen waarom hij op dat moment nog rondreed.’

De bron van Lokembo’s problemen lag duidelijk in Charleroi. Tijdens zijn periode in het buitenland – één seizoen in Israël, vier in Cyprus – was de linkerflankverdediger zozeer in vorm dat hij zelfs opgeroepen werd voor de nationale ploeg van Congo. Atasever: ‘Ik denk dat hij ook een wedstrijd heeft meegespeeld, want hij vertelde me toch dat het er daar soms heel bruut aan toegaat. Er wordt ginder niet mee gelachen, zei hij. Hij deed het goed in Israël en Cyprus, hij speelde zelfs Europees. Maar telkens als hij naar België kwam, zocht hij zijn foute vrienden weer op.’

ONBETROUWBARE FIGUREN

Toen hij in 2010 afscheid nam van het Cypriotische AEK Larnaca, keerde Lokembo terug naar ons land. De oud-Carolo vond onderdak bij Racing Charleroi Couillet Fleurus (RCCF), dat destijds FC Charleroi heette en in derde klasse voetbalde. ‘Onze trainer was aanvankelijk geen voorstander van zijn komst omdat hij vond dat zijn kern al gemaakt was’, vertelt Roberto Leone, toenmalig voorzitter van FC Charleroi, gezeten in het bureau van zijn Jaguar en Land Rovergarage. ‘Maar al snel had hij door dat Fabrice beter was dan alle anderen. Hij trainde bovendien individueel bij. Je zag dat die jongen wilde presteren.’

Aan ambitie geen gebrek, maar helaas ook niet bij zijn entourage, die hem van geen vin loste. ‘Hij was nog jong en beïnvloedbaar. Veel mensen spiegelden hem onrealistische zaken voor’, vervolgt de voorzitter, die tijdens trainingen en wedstrijden geregeld onbetrouwbare figuren zag opduiken. ‘Je zult zien: hij zal snel op hoger niveau voetballen’, klonk het. ‘De mensen in zijn omgeving hadden hem veel geld beloofd. Hij had niks, die jongen stierf bijna van de honger. In zijn privéleven stond hij er alleen voor. We hebben geprobeerd hem te helpen. Hij vroeg aan de trainer of die geen werk kon vinden voor hem. De trainer sprak mij erover aan en we hebben hem een baantje aangeboden. De hele dag wachten op de avondtraining verveelde hem uiteraard alleen maar.’

Lokembo verveelde zich en slaagde er niet in om zich aan te passen aan zijn nieuwe dagtaak. Zijn kameraad Michaël Byloos bevestigt: ‘Toen hij weer in het normale leven terechtkwam, gaf hij toe dat hij daar niets van wist. Hij begreep alleen dat hij een kruis moest maken over het leven dat hij voordien had gekend als voetballer, maar hij had er geen idee van hoe het verder moest.’

Lokembo geraakte verwikkeld in allerlei louche zaakjes. In 2012 werd hij zelfs veroordeeld voor drugshandel, wat hem drie maanden effectieve celstraf kostte. Bepaalde media hadden het ook over slagen en verwondingen, maar dat wordt door zijn omgeving ontkend. Wat er ook van zij, in 2011 begon voor de Belgische Congolees een donkere periode waarin hij zijn dagen met weinig goeds vulde. Byloos: ‘Maandenlang zat hij in een penibele situatie, had hij amper geld om te overleven. Hij woonde een beetje overal: een tijdje bij mij, een tijdje bij een vriendinnetje, een tijdje bij zijn vader – en dat was allesbehalve makkelijk.’

Wellicht door zijn gereserveerde karakter zei hij nauwelijks wat over zijn problemen aan zijn vrienden. Lokman Atasever beaamt: ‘Hij was niet het genre mens dat zijn hele leven vertelt. Hij hield er dan weer wel van om anderen voor de gek te houden. Hij bracht anderen graag aan het lachen door bijvoorbeeld commentaar te geven op mensen die passeerden.’

JONGE VADER

Lokembo was niet alleen gepassioneerd door voetbal, ook door vrouwen. Het heeft hem misschien verscheidene jaren van zijn vrijheid gekost: hij werd vader toen hij amper meerderjarig was. ‘We waren nog junior toen hij zijn kind kreeg’, vertelt Abdou Boukamir. ‘Hij sprak er niet vaak over met ons, het was eerder zo dat wij hem ermee plaagden. Tijdens de zwangerschap van zijn vriendin zongen we vaak: ‘Tu es mon Millésime‘ (naar het liedje van de populaire Franse zanger Pascal Obispo, nvdr). Dan maakte hij zich kwaad en riep hij: bende idioten!’, lacht Boukamir.

Een paar maanden na de geboorte van Kilian, in 2002, gingen Lokembo en zijn vriendin al uit elkaar. Er volgden jaren van instabiliteit waaraan Fabrice enkele maanden geleden een eind wou maken, zegt Byloos. ‘Niet zo lang geleden vertelde hij me nog dat hij weer een normaal leven wilde en dat hij zich ging bezighouden met zijn zoon. Hij wou een einde maken aan zijn armoede door werk te zoeken.’ Om te kunnen zorgen voor Kilian, die trouwens bij Sporting Charleroi stilaan over de tongen gaat als zijnde een groot talent, werkte hij enkele jaren geleden in een Afrikaans restaurant in Gosselies. Daarna vond hij een baan als chauffeur in Brussel. Omdat hij het systeem niet kende, liet hij zich uitbuiten. Hij presteerde illegaal overuren en werd daarvoor nooit betaald.

Hij was het beu om altijd maar geld en een auto te lenen van vrienden en daarom aanvaardde hij onlangs opnieuw een job als chauffeur, preciseert Byloos. ‘Hij wilde zelfs opnieuw gaan voetballen in vierde of derde klasse om wat geld in het laatje te brengen.’ Daarvoor nam hij contact op met zijn vroegere club RCCF. ‘Hij zei ons dat hij fysiek nog altijd in vorm was, dat hij geregeld wedstrijdjes speelde met vrienden en dat hij zich zelfs engageerde bij een coachingfirma waar hij mensen hielp om hun conditie weer op peil te brengen’, vertelt Xavier Thiry, die momenteel als assistent-coach aan de slag is bij RCCF. ‘Verscheidene mensen bevestigden zijn verhaal en zeiden ons dat we de kans niet mochten laten liggen om zo’n ervaren en sluwe voetballer binnen te halen.’ De club sloeg die raad niet in de wind en gaf Lokembo de mogelijkheid om gedurende zes testweken te bewijzen dat hij niets van zijn voetbalkwaliteiten verloren had. Maar bij de hervatting van de trainingen blonk de linksachter uit door afwezigheid. Daarover gecontacteerd door zijn trainers gaf hij als uitleg dat hij veel werk had in Frankrijk en dat hij zo snel als hij kon zou terugkeren.

HAKBIJL

De hakbijl viel uiteindelijk rond de nationale feestdag. ‘Omdat ik geen antwoord kreeg op zijn gsm, contacteerde ik zijn vriendin’, vertelt Atasever. Zij wist alleen te zeggen dat hij opgepakt was in Duinkerke. Toen ik vroeg of hij betrokken was geraakt in een vechtpartij of zo, antwoordde ze: ‘Neen, het is veel erger.’ De dag nadien zagen we het in grote letters in de krant staan.’

Fabrice Lokembo zit momenteel in een Noord-Franse gevangenis en elk contact met zijn omgeving wordt nauwlettend in de gaten gehouden door de autoriteiten. ‘Onze coach Salvatore Lenti wilde hem onlangs bereiken, maar hij kreeg meteen iemand van de onderzoekspolitie aan de lijn om te vragen wat hij van Fabrice wilde’, zucht Xavier Thiry. ‘Om zoiets te riskeren moet hij echt wel in nood gezeten hebben.’ Medische problemen, een dubieuze entourage, familie die er weinig voor hem was, een vroegtijdig einde van een veelbelovende voetbalcarrière… Fabrice Lokembo kende het helaas allemaal.

DOOR EMILIEN HOFMAN – FOTO’S BELGAIMAGE

‘Hij had niks, die jongen stierf bijna van de honger en veel mensen spiegelden hem onrealis-tische zaken voor.’ – ROBERTO LEONE

‘Zijn ouders brachten hem zelden naar de trainingen. Hij moest altijd zijn plan trekken.’ – LOKMAN ATASEVER