Met zijn veroordeling voor belastingontduiking leek Uli Hoeness (63) vorig jaar definitief van het podium te verdwijnen. Maar zijn invloed bij Bayern München is ook vandaag de dag onverminderd groot. ‘Ook in zijn nieuwe functie is Uli een fenomeen.’
Bent u onderweg naar de gevangenis?” Aan de andere kant van de lijn is het drie seconden stil. “Das kann man so sagen.” Het is maandag 2 juni 2014, de dag dat Uli Hoeness zich gaat melden bij de gevangenis van Landsberg am Lech. Dáár zal de afgetreden Bayernpreses het eerste deel van zijn celstraf van drieënhalf jaar vanwege belastingontduiking uitzitten. Een emotioneel loodzware dag, zou je veronderstellen. Maar tijdens de autorit naar het huis van bewaring neemt Hoeness, even voor tien uur ’s ochtends, doodleuk nog een paar minuten de tijd om een bevriende journalist van Bild telefonisch te woord te staan. Dat doet hij uiterst kalm en rustig. “Ik heb genoeg tijd gehad mij op deze dag voor te bereiden. En vandaag is het zover. Eigenlijk wilde ik mij al afgelopen vrijdag melden. Alleen omdat er geen arts aanwezig was, had de gevangenisdirectie mij verzocht tot vandaag te wachten.”
Het gesprekje heeft iets fascinerends, het maakt Hoeness onaantastbaar. Zelfs zijn laatste momenten als vrij man, wendt hét gezicht van Bayern München zijn invloed aan. Het is als een veroordeelde drugsbaas die vlak voor zijn arrestatie vanuit een geblindeerde limousine nog even een miljoenentransactie afrondt. Om vervolgens vanuit zijn cel via een naar binnen gesmokkelde gsm leiding te geven aan zijn kartel. Niet uitgesloten is dat Hoeness na het onderhoud met Bild nog even met Pep Guardiola en Karl-Heinz Rummenigge heeft getelefoneerd over de te halen versterkingen of de te varen koers…
Machtswoord
3 juni 2015, een berichtje in de kantlijn van Express. Pierre-Emile Höjbjerg (19) sluit de voorbereiding op het nieuwe seizoen toch aan bij Bayern München. Aanvankelijk stond de Deense middenvelder op het punt om op huurbasis over te stappen naar Bayer Leverkusen; Guardiola had reeds zijn fiat gegeven. Maar de deal is afgeblazen; Machtwort van Uli Hoeness.
Iets meer dan een jaar na de autorit naar Landsberg am Lech, is de invloed van de gevallen preses binnen Bayern München onverminderd groot. Het is een gegeven dat menigeen zal verbazen. Want Hoeness, moest die niet drieënhalf jaar brommen? Volgens de officiële lezing had Bayerns gewezen clubbaas de fiscus voor 28,5 miljoen euro opgelicht. Hoeness, de man die jarenlang ageerde tegen de clubs die de regels van de fair play aan hun laars lapten maar zelf ‘de fout van zijn leven’ had begaan, zou definitief van het toneel verdwijnen, zo was de algehele veronderstelling.
Maar Uli Hoeness is wieder im Betrieb. Sinds begin januari mag de oud-international zich Freigänger noemen; dat betekent dat hij overdag buiten de gevangenis mag doorbrengen opdat hij een beroep kan uitoefenen. De gevangenis Landsberg heeft hij gelijktijdig verruild voor de open gevangenis van JVA Rothenfeld. Dáár moet Hoeness zich ’s avonds voor 18 uur melden om de doordeweekse nachten door te brengen. Deze ontwikkelingen zijn geheel in lijn met de legendarische woorden die hij op 10 mei 2014 sprak bij de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering van Bayern München, zijn voorlopig laatste officiële optreden: “Das war’s noch nicht!” (Dat was nog niet alles)
Uiteraard heeft Bayern München zich over de belastingontduiker ontfermd door hem een baan te bezorgen in de jeugdafdeling van de club. Weliswaar twintig kilo lichter, met grijzere haren en optisch sterk verouderd, maar Hoeness laat zich als vanouds gelden. Als autoriteit binnen de jeugdafdeling bepaalt hij zelfs quasi de toekomst van Der Rekordmeister. De chronisch zwak presterende juniorenteams hebben dringend behoefte aan impulsen, structuur. Van het werk dat Hoeness momenteel verricht, moet de hoofdmacht in de nabije toekomst, al dan niet onder Guardiola, de vruchten plukken. “Ook in zijn huidige nieuwe functie is Uli een fenomeen”, stelt Heiko Vogel, recent aangesteld als coach van Bayerns amateurteam, als opvolger van de naar FC Utrecht vertrokken Erik ten Hag. “Ieder talent uit de opleiding kent hij. En Uli vraagt altijd door, hoe die ene speler zich ontwikkelt, hoe het met de andere gaat…” Sportdirecteur Matthias Sammer vult aan: “Bij de herstructurering van de jeugd is Uli sterk betrokken. Tijdens de vele gesprekken was hij de drijvende kracht.”
Duizendpoot
Bild heeft begin dit kalenderjaar de eerste foto’s van diens eerste werkdag. Aan de Säbener Strasse, het complex van Bayern München, zit een goed gehumeurde Uli Hoeness op kantoor te ontbijten met bestuursvoorzitter Karl-Heinz Rummenigge en technisch directeur Michael Reschke. De verse broodjes smaken zichtbaar beter dan het voedsel dat hij kreeg voorgeschoteld in de gevangenis. “Plant Uli nu al een nieuwe transfercoup?”, luidt het onderschrift bij een van de afbeeldingen.
Voor alles en iedereen bij Bayern München moet het een vreemd aanzicht zijn geweest het voorbije seizoen. Voor iedere thuiswedstrijd zat de Allianz Arena bomvol. Alleen dat ene stoeltje op het ereterras bleef leeg. De plek die steevast toebehoorde aan de man die de club eigenhandig uitbouwde tot de financiële reus die het vandaag de dag is. Begin jaren negentig draaide de club een omzet van net twintig miljoen euro, nu zijn de inkomsten ruim vertwintigvoudigd. Voorzitter Hoeness was de duizendpoot die dat voor elkaar kreeg. Der FC Bayern ist der FC Hoeness, Vater des Vereins. Aan die weelde is een einde gekomen. En dat vanwege het misleiden van de belastingdienst; het aanvankelijk vermoede ontdoken bedrag van tweeënhalf miljoen euro bleek ruim tien keer zo hoog te liggen. “Vooral tussen 2002 en 2006 was ik dag en nacht bezig met gokken, speculeren. Nee, niet eens om de hoge bedragen. Het ging mij om de kick, pure adrenaline”, bekende Hoeness in 2013 aan Die Zeit.
Weliswaar zijn er speculaties over privileges die Hoeness als prominente gevangene geniet, zoals een grotere cel dan één met de standaardafmeting van acht vierkante meter en luxueuzere maaltijden. Maar over zijn leven binnen de gevangenismuren is weinig bekend. In maart organiseerde het ministerie van Justitie in Beieren een open dag voor de media, met bijbehorende persfoto’s van de JVA Landsberg. “Een inbreuk op mijn privéleven”, zo liet Hoeness daarover optekenen. Even overwoog hij nog een aanvraag om zijn tijd in een andere nor uit te zitten. Veel meer details zijn uitgebleven. Dus geen foto’s van een Uli Hoeness in gevangeniskledij, zittend aan een werktafel, keuvelend met medegedetineerden. Wel is volop melding gemaakt van de prominenten die Hoeness in de gevangenis hebben bezocht. Vorig jaar augustus bijvoorbeeld werd Guardiola, samen met aanvaller Franck Ribéry, gespot bij de JVA Landsberg. Twee uur lang hadden ze een inning onderhoud met Hoeness. Guardiola reageerde daarover op de voor hem karakteristieke wijze: “Wat we hebben besproken? Het ging over Fussball, Fussball, Fussball.” Verder had oud-trainer Jupp Heynckes zich aangemeld op de bezoekerslijst. Natuurlijk Franz Beckenbauer en Karl-Heinz Rummenigge; en verder Adidasbaas Herbert Hainer en CSU-politicus Edmund Stoiber. “Uli heeft veel kracht en levensvreugde”, stelde Beckenbauer na zijn bezoek. “En dat hij flink wat gewicht is kwijtgeraakt is geen slechte zaak, Uli was de laatste jaren toch wat te zwaar.”
Hiërarchie
Officieel staat het bureau van Hoeness bij Bayern München niet meer op de afdeling van het dagelijkse bestuur, maar in het zogenoemde Jugendhaus van de club. Zijn functieomschrijving luidt Assistent van het afdelingshoofd Junior Team. Maar het is Hoeness die de voltallige opleiding aan een restyling onderwerpt. Zo speelde hij een grote rol in de komst van U17-coach Julian Nagelsmann. Die had eigenlijk geen trek om zijn job bij 1899 Hoffenheim als assistent van hoofdcoach Markus Gisdol op te geven. Maar de gesprekken met Hoeness trokken hem over de streep. “Uli was van alles op de hoogte, zowel van mijn sportieve loopbaan als van mijn carrière”, aldus Nagelsmann. De hiërarchie doet raar aan, ook voor oud-international Wolfgang Dremmler, afdelingschef van Bayerns jeugdtak. “Voor mij is het een vreemd gevoel. Want Uli heeft mij ooit hier aan mijn baan geholpen…”
Bayern München liet al vanaf het begin weten Hoeness waar mogelijk te zullen helpen. Zoals het voorheen ook heeft gedaan met Gerd Müller, Sebastian Deisler en Breno, legendarische en minder legendarische Bayernspelers die in hun latere leven van hun sokkel vielen en een baan hebben gekregen in de jeugdopleiding. Hoeness heeft als Freigänger een interessant dagprogramma, zo werd door de krant TZ tot in detail uitgeschreven. Nadat ’s ochtends om vijf uur de wekker is afgegaan, wordt Hoeness door een chauffeur opgehaald bij JVA Rothenfeld voor de 35 kilometer lange rit naar Bayern München. Bewust neemt hij zelf géén plaats achter het stuur. Zodoende vermijdt hij het risico een verkeersovertreding te begaan en daarmee zijn status van Freigänger in gevaar te brengen. Eenmaal rond halfnegen aangekomen op de club, worden de belangrijkste zaken doorgenomen met de andere kopstukken. Met Reschke gaat het over de ontwikkeling van talenten, met Rummenigge alsook Matthias Sammer en diens assistent Karsten Schumann komen transfers te sprake. En ook de jeugdcoaches mogen op audiëntie bij Hoeness, die oprecht geniet van zijn bezoekjes aan de wedstrijden van de jeugdteams. Om halfzes zit zijn werkdag erop en wordt hij door de chauffeur weer afgezet.
Het levert bijzondere situaties op. In maart bezocht Hoeness voor het eerst sinds zijn hechtenis een voetbalwedstrijd: het duel van Bayerns U19 bij FSV Mainz 05. Dat had plaats op een zondag. Op dat moment mocht Hoeness alleen midweeks buiten de gevangenis werken. Dus moest hij overleggen met de gevangenisdirectie en kwam hij uiteindelijk overeen een midweekse vrije dag in te leveren. Ook voor het bekijken van de Champions Leaguewedstrijden, aanvang 20.45 uur, moeten Bayern München en Hoeness creatief zijn. Al heeft hij de voorbije periode gaandeweg meer privileges gekregen. Zo mocht Hoeness de kerstdagen en oudejaarsavond thuis doorbrengen in Tergernsee bij zijn echtgenote Susi. En sinds vorige maand heeft hij ook permissie om in de weekends weg te verblijven.
Don Corleone
Een terugkeer bij Bayern München in de spotlights, wil Hoeness niet. Vanwege zijn huidige status als veroordeelde is het moment daarvoor ongepast. Om diezelfde reden praat hij, in tegenstelling tot voorheen, niet met de pers. Ook al is het een publiek geheim dat hij zich als vanouds óók bemoeit met zaken die de proftak aangaan. Dan liever volgens het model van The Godfather (De Peetvader), waar Don Corleone ook na het overdragen van de leiding aan zijn zoon buiten het zicht van de camera dé machthebber blijft. Dit was ook het geval toen Hoeness in 2009 optisch een stap terugdeed door zijn positie als manager van Bayern te verruilen voor die van voorzitter. “Uli wil zijn job in alle rust bekleden”, stelt Rummenigge niettemin. “Je kunt zien dat hij inmiddels innerlijke rust heeft gevonden en een stukje waardigheid heeft teruggekregen…”
Toch zal zijn tijd in de gevangenis sporen nalaten, meent ook broer en oud-prof Dieter Hoeness. “Als ’s nachts de deur op slot gaat, doet dat iets me je. In het begin heb ik me grote zorgen om Uli gemaakt dat hij het niet aan zou kunnen. Maar het doet hem goed dat hij zich nu weer met voetbal bezig kan houden.”
Als alles volgens planning loopt, is Hoeness in het voorjaar van 2016 een vrij man. Dan zit de helft van zijn straf (42 maanden) erop. Weinig lijkt Hoeness, over wie in deze periode nog twee documentaires in de maak zijn, in de weg te staan. Er bestaat géén vluchtgevaar, geen dreiging dat hij in oude gewoontes vervalt en zijn omgeving is stabiel. Naarmate dat moment dichterbij komt, zal er hoe langer hoe meer worden gesproken over volledige rehabilitatie. Al ten tijde van zijn veroordeling werd de suggestie opgevoerd dat Hoeness vroeg of laat weer zal terugkeren als voorzitter, strafblad of niet. Iemand met zijn expertise blijft immens belangrijk. Zijn opvolger Karl Hopfner heeft al verklaard het in de nabije toekomst in een verkiezingsstrijd níét tegen Hoeness op te nemen. Het is zoals Rummenigge al zei: “Iedereen ziet dat Bayern München een deel van Uli’s leven was en ook zal blijven.”
DOOR VINCENT OKKER
“Vooral tussen 2002 en 2006 was ik dag en nacht bezig met gokken, speculeren. Het ging mij om de kick, pure adrenaline.” Uli Hoeness
“Dat Uli flink wat gewicht is kwijtgeraakt is geen slechte zaak, hij was de laatste jaren toch wat te zwaar.” Franz Beckenbauer
