Verloren in het Bosz?

© belgaimage

Borussia Dortmund begon aan de hand van Peter Bosz swingend aan de competitie, maar lijkt ondertussen de weg kwijt. Hoe een hoerastemming omsloeg in een crisissfeertje.

‘We gaan niets veranderen. Onze manier van spelen werkte aan het begin van het seizoen. Het was leuk voor de spelers en het was leuk om naar te kijken. Eerst troffen we doel uit halve kansen. Nu missen we grote kansen. Dat is het verschil.’ Peter Bosz klonk twee weken geleden zoals we hem kennen: trouw aan zijn eigen voetbalprincipes. Sinds afgelopen zomer is de Nederlander, die vorig seizoen grote sier maakte met Ajax in de Europa League, coach van Borussia Dortmund.

De adept van Johan Cruijff maakte in het begin indruk in Noordrijn-Westfalen. Die Borussen pakten uit met de beste competitiestart ooit, met zes zeges en één gelijkspel. En ook belangrijk: aanvallend en attractief voetbal. De Duitse media hadden het al meteen over ‘hoeravoetbal’ en ‘gala in geel-zwart’. En een snel oordelende tabloid zette de Nederlandse trainer neer als de nieuwe maat der dingen in de Bundesliga.

Een ‘logisch verschijnsel’

Maar op 14 oktober keerde het tij. Red Bull Leipzig maakte in het Signal Iduna Park een einde aan de ongeslagen reeks en won er met 2-3. Daarna volgde een gelijkspel tegen Eintracht Frankfurt (2-2), verlies tegen Hannover 96 (4-2) en afgelopen weekend 1-3 thuis tegen Bayern München. Al na het gelijkspel tegen Frankfurt stegen er kritische geluiden op in de Duitse pers. Algemeen directeur Hans-Joachim Watzke nam zijn coach echter onmiddellijk in bescherming: ‘Het spel tegen Leipzig en Frankfurt was spectaculair. Daarvoor komen de toeschouwers naar het stadion’, zei hij in de Westdeutsche Allgemeine Zeitung. ‘Wanneer je het enthousiasme van de fans op de tribunes hebt gezien tijdens die wedstrijden, is het duidelijk dat er binnen de club een compleet andere stemming heerst. Daar hoor je in de berichtgeving verder niets over. Dat is ziek.’

Het moet wel gezegd: in de Champions League maakt Bosz met Borussia voorlopig weinig klaar, maar verliezen op Tottenham (Dortmund had er wel 63 procent balbezit) en thuis tegen Real Madrid is nu ook weer geen onoverkomelijke schande. Alleen de twee gelijke spelen tegen APOEL Nicosia liggen wat zwaarder op de maag. Maar Watzke weet waar de prioriteiten liggen: ‘We hadden er in de Champions League graag beter voorgestaan, dat lijkt me duidelijk. Maar onze primaire focus ligt bij de competitie, waarin we ons voor volgend jaar opnieuw willen verzekeren van deelname aan de Champions League.’

Ook in Nederland stuitte het gewaagde systeem van Bosz op onbegrip en twijfel, ook bij zijn spelers. Met Heracles Almelo verloor hij eens met 4-0 bij PSV en stak een storm aan kritiek op, maar de volgende wedstrijd liet Bosz zijn ploeg weer ijskoud aantreden met slechts drie verdedigers. Ook bij Ajax ging het inslijpen van de risicovolle spelfilosofie met de hoge pressie vorig seizoen aanvankelijk gepaard met enkele flinke struikelpartijen.

‘Normaal is het in het begin van het seizoen niet stabiel als je een andere manier van voetballen neerlegt’, zegt Bosz in Voetbal International na de topper tegen Bayern München. ‘Met Dortmund kregen we in de eerste vijf competitiewedstrijden echter geen doelpunt tegen. En dat terwijl we niet eens honderd procent goed speelden. We hadden in die fase ook geluk, zoals we nu wat pech hebben. Dertig doelpogingen tegen APOEL Nicosia en slechts één goal zoals ons vorige week woensdag overkwam in de Champions League, dat kun je ook onder pech scharen.’

‘In het begin van het seizoen waren we zeer dominant’, vervolgt Bosz. ‘Waar we nu op stuiten is een logisch verschijnsel. Tegenstanders beginnen door te krijgen hoe wij spelen, hoe we druk zetten en opbouwen. Daar moeten wij nu weer een antwoord op formuleren. Niet door specifiek iets anders doen, maar door dingen in de uitvoering beter te doen.’

Hij voelt druk, natuurlijk, maar niet rondom zijn eigen positie. Bosz: ‘In de club is het rustig en de spelersgroep weet waar we mee bezig zijn en waar we naar toe willen. Ik ben ook geen trainer die met de vuist op tafel slaat en zegt: zo doen we het. Ik communiceer, probeer spelers mee te nemen.’ Voor het overige maakt Bosz zich nog niet te veel zorgen: ‘Iedereen kan begrijpen dat er na een goede start een keer een fase van tegenslag aanbreekt. Daar zitten we nu in, maar ik heb het in Nederland voor elkaar gekregen en dat gaat me in Duitsland ook lukken.’

Identiteit van de club

Of Peter Bosz de ideale coach is om van Borussia Dortmund een titelkandidaat te maken, moet nog blijken, maar dat de geel-zwarten bij de 53-jarige oud-middenvelder uit Apeldoorn terechtkwamen, lag voor de hand. Bosz bewees immers vorig seizoen bij Ajax dat hij van een groep hoofdzakelijk jonge spelers een tactisch goed geheel kan kneden. En jonge voetballers, die treft hij nu ook aan bij Dortmund. Liefst tien van de kernspelers van Die Borussen zijn onder de 23 jaar. Zo koos het 18-jarige Zweedse wonderkind Alexander Isak tijdens de zomermercato niet voor Real Madrid maar voor Borussia Dortmund. In de bekerwedstrijd tegen Magdeburg (0-5-winst) maakte de jonge spits zijn eerste goal voor de geel-zwarten. En er bevindt zich nog meer aanstormend geweld in de kern: de 17-jarige Jadon Sancho kwam over van Manchester City en de 18-jarige Franse verdediger Dan-Axel Zagadou van PSG. Alle drie voelden ze zich ongetwijfeld aangemoedigd toen ze zagen welke speelkansen Christian Pulisic en Ousmane Dembélé vorig seizoen kregen.

Ook in de jeugdteams zitten er nog een aantal pareltjes aan te komen, zoals de 16-jarige Nederlandse middenvelder Manuel Pherai, wiens makelaar niemand minder dan Mino Raiola is, en Youssoufa Moukoko, rond wiens leeftijd al heel wat te doen is geweest. Inzetten op de jeugd is altijd de clubfilosofie van Borussia Dortmund geweest en een trainer als Peter Bosz sluit daar naadloos bij aan. Lars Ricken, in 1997 winnaar van de Champions League met Die Borussen en nu hoofd van de jeugdopleiding bij de club, verwoordde het onlangs als volgt: ‘Spelers van onze eigen jeugdploegen promoten, zoals Christian Pulisic, Felix Passlack, Marcel Schmelzer, Mario Götze, Marco Reus en Nuri Sahin, is voor de identiteit van Borussia Dortmund enorm belangrijk.’

De verschillen met Tuchel

Peter Bosz heeft het elftal in Dortmund sneller naar zijn hand weten te zetten dan hij een jaar geleden deed bij Ajax. Ook in Duitsland stuitte hij aanvankelijk op de nodige scepsis. Hoe kun je zo aanvallend voetballen als de verdediging niet stabiel is? Want dat was een elementair probleem van Borussia Dortmund in het afgelopen seizoen. Alleen al in de competitie incasseerde het elftal van de toenmalige trainer Thomas Tuchel 40 doelpunten, bijna het dubbele van kampioen Bayern München (22). En de laatste weken kwam de achterlinie van BVB weer in het vizier van de Duitse pers, die de verdediging ‘niet stabiel genoeg’ noemt om hoog te verdedigen.

Want dat is precies wat Bosz wil doen: hoog druk zetten, agressiever en massaler dan onder Tuchel. Het doet denken aan het ‘heavymetalvoetbal’ van Jürgen Klopp waarmee Dortmund in 2011 en 2012 de landstitel veroverde. In de filosofie van Bosz mag de tegenstander geen tijd en ruimte krijgen om een counter op te zetten.

Er zijn nog meer verschillen. Bosz laat Dortmund vanuit een 4-3-3-veldbezetting opereren, waar Tuchel vorig seizoen een 3-5-2-systeem op zijn elftal projecteerde. Daarnaast schroomde de Duitser niet om zijn formatie voor elke wedstrijd bij te stellen om te anticiperen op de kracht en zwakte van de tegenstander. Bosz houdt veel meer vast aan zijn organisatie, zodat zijn spelers houvast en daarmee zelfvertrouwen krijgen om het riskante systeem uit te voeren. De trainer weet: verandering komt vooral door het proces van herhaling en herkenning, en niet per hamerslag.

Collectief verlangen

De wolken van parfum waarmee Bosz en zijn elftal in het begin van het seizoen werden besprenkeld, kwamen vooral voort uit een collectief, bijna nationaal verlangen. Duitsland snakt naar een nieuwe kampioen, een ándere kampioen vooral. In de afgelopen vijf seizoenen ging de titel naar München en dat gebeurde met een verstikkende overmacht.

Met een jaaromzet van 405 miljoen euro is Borussia Dortmund de enige Bundesligaclub die financieel nog enigszins kan aanklampen bij Bayern München (592 miljoen). Maar ook in sportief opzicht lijkt Dortmund de achterstand goed te maken. De laatste vijf seizoenen werd BVB drie keer tweede, één keer derde en één keer zevende (in 2014/2015, het moeilijke afscheidsseizoen van Jürgen Klopp). Bayern gaf dit seizoen even de schijn dat het aan het wegglijden was, maar na de bolwassing in de Champions League tegen het PSG van Neymar en co greep voorzitter Karl-Heinz Rummenigge in. Hij zette Carlo Ancelotti aan de kant en de 72-jarige Jupp Heynckes verscheen terug ten tonele. De krasse opa stelde snel orde op zaken en bracht Bayern terug op titelkoers. De kloof op Borussia Dortmund werd in ijltempo gedicht. Stevenen we af op de zoveelste sequel van FC Hollywood of slaagt Bosz er toch in geel-zwart roet in het Beierse eten te gooien?

door peter wekking en steve van herpe – foto’s belgaimage

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content