Bayern München heeft nood aan verandering en vernieuwing. Het is een kreet die als een rode draad doorheen dit seizoen liep. Toch kan de club volgende zaterdag weer kampioen spelen. Een gelijkspel thuis tegen Eintracht Frankfurt volstaat. Het zou de 29e titel zijn in de geschiedenis.
Een paar weken geleden kwam het op een training van Bayern München tot een incident tussen Robert Lewandowski en Kingsley Coman. Een onderling partijtje, waarin er op positiespel werd geoefend, ontaardde in een knetterende ruzie tussen beiden en vervolgens vlogen de vuisten in het rond en werden er klappen uitgedeeld. De verdedigers Niklas Süle en Jérôme Boateng vlogen tussen de kemphanen en probeerden de gemoederen te bedaren. Maar er was geen houden aan, zodat ook andere spelers zich tussen het gevecht wrongen dat uiteindelijk toch werd beëindigd. Zo stond het allemaal in de media te lezen, hoewel het hier ging om een gesloten training. Maar in en rond Bayern München kan er niets gebeuren dat voor de buitenwereld verborgen blijft. Daarvoor lopen er te veel lijntjes naar bepaalde kranten, het boulevardblad Bild voorop.
Bayern München beschikt nog altijd over een goede ploeg. Maar het speelde niet altijd als dusdanig.
Zo was er ook het verhaal dat trainer Niko Kovac na dit gevecht Lewandowski en Coman naar de kleedkamer wilde sturen, maar het uiteindelijk niet deed. Tot grote verbazing van de spelers. Aan de basis van de ruzie lag een irritatie die bij Lewandowski al langer broeide. Hij vindt dat Coman, de Fransman die links vooraan speelt en een sterk seizoen kent, zich te gemakkelijk verstrikt in dribbels en amper nog bruikbare voorzetten verstuurt. Coman daarentegen noemt de Poolse spits een egoïst die zoveel mogelijk goals wil maken en in die obsessieve drang geen oog heeft voor medespelers. Het was een botsing van ego’s. Niko Kovac ontbood beiden voor een gesprek waarin ze zich verontschuldigden. ‘Emoties op training’, zei hij, ‘kan je ook positief zien. Het toont dat wij nog leven.’
Van veel kordaatheid, zo vonden insiders, getuigde deze uitspraak niet. Maar het is typerend in een seizoen waarin Niko Kovac zich steeds meer moest bewijzen. Het leek erop dat hij aan een soort testjaar bezig was waarin hij constant door iedereen werd geobsedeerd. In feite was de Kroaat een noodoplossing nadat veelbelovende trainers als Thomas Tuchel en Julian Nagelsmann geen interesse toonden om aan de slag te gaan bij de meest gecompliceerde club van Duitsland. Kovac greep die kans wel. Hij overwon vorig jaar in november een crisis, met de steun van voorzitter Uli Hoeness die zich sterk had gemaakt voor zijn komst. Maar heel vaak moest Kovac zijn keuzes en tactiek ten aanzien van de media verantwoorden. Waarom er zoveel geroteerd werd bijvoorbeeld. Of, na de 5-4-zege in de beker tegen tweedeklasser FC Heidenheim, waarom Bayern tijdens deze voetbalcampagne al meer doelpunten slikte dan in de twee seizoenen daarvoor samen.
Niko Kovac is geen man die van stekelige vragen wegloopt. Hij begint dan uit te leggen dat verdedigen te maken heeft met verantwoording en discipline, met de bereidheid om mee terug te plooien, om ruimtes te dichten en het duel te zoeken. Daarvoor, vervolgde hij, heb je spelers nodig die de ploeg bij de hand nemen. En die, kondigde hij aan, zullen we zoeken.
GROOT TRANSFEROFFENSIEF
Bayern München en de nood aan vernieuwing. Het valt al maanden te horen aan de boorden van de Isar en het werd pas helemaal een thema toen de club in de achtste finale van de Champions League struikelde over Liverpool. De mondige verdediger Mats Hummels plaatste toen vraagtekens bij de te voorzichtige tactiek van Kovac en ook Uli Hoeness fronste voor het eerst de wenkbrauwen. Hard voor hem was vooral de conclusie dat Bayern internationaal niet meer echt meetelde. Dan zou een titel maar een troostprijs zijn. Zelfs een dubbel zou de teleurstelling niet helemaal verbloemen. Sterker zelfs: die cup – het zou de negentiende zijn uit de historie – is een verplichting. Bayern speelt op 25 mei in Berlijn de finale tegen RB Leipzig. Vorig seizoen verloor het in de eindstrijd verrassend van Eintracht Frankfurt waar Niko Kovac toen op de bank zat. Die stapte toen langs de grote poort de Allianz Arena binnen. Veel is sindsdien gebeurd.
Het is bizar dat Bayern een seizoen waarin de titel en de beker kunnen worden behaald met een wrang gevoel zal afsluiten. Te wisselvallig was ook het spel in de Bundesliga. Bayern beschikt nog altijd over een goeie ploeg, maar niet altijd speelde het als dusdanig. Er was bijvoorbeeld de demonstratie in de kraker tegen Borussia Dortmund (5-0), maar een paar weken later dan een lauw 1-1-gelijkspel in de derby op FC Nürnberg, de voorlaatste in het klassement. Het had vaak te maken met een gebrek aan concentratie.
Ook dat onderstreept de nood aan een nieuw tijdperk. Uli Hoeness sprak al een paar maanden geleden van een groot transferoffensief waarvan iedereen zal schrikken. Hij kondigde aan dat de recordkampioen meer dan 200 miljoen euro wil investeren. Maar Karl-Heinz Rummenigge, de voorzitter van de raad van bestuur, zag het toch anders. Hij sprak over zinvolle transfers en geen overvolle spelerskern. Dat, zei hij, zou wel eens tot economische problemen kunnen leiden. En die wil Bayern onder geen beding. Het werkt aan zijn internationale expansie zonder zichzelf voorbij te hollen en pocht ermee dat het budget al twintig opeenvolgende seizoenen wordt verhoogd. Dat moet zo blijven. Met een politiek, gemeten naar de internationale normen, van voorzichtigheid. Het levert Bayern een eigen vermogen op van 500 miljoen euro.
RECORDBEDRAG
Tot dusver haalde Bayern München twee nieuwkomers. De Fransman Lucas Hernández werd voor 80 miljoen euro van Atlético Madrid overgenomen. Dat is een recordbedrag en bijna dubbel zoveel als de duurste inkoop die Bayern tot dusver realiseerde: voor een andere Fransman, Corentin Tolisso, betaalde Bayern in de zomer van 2017 aan Olympique Lyon 41,5 miljoen euro. Hernández werd onlangs aan de knie geopereerd, hetgeen hier en daar wat vragen deed rijzen, maar hij zal fit zijn als het seizoen begint, zo verzekerde de medische staf. De international kan zowel in de verdediging als op het middenveld op alle posities spelen. Naast Hernández is er ook de komst van nog een Franse verdediger, Benjamin Pavard. Die werd voor 35 miljoen euro bij VfB Stuttgart weggehaald. Dat wijst op een grote verandering in de defensie waar Mats Hummels en Jérôme Boateng jaren het hart vormden en nu mogen vertrekken. Het heeft ook de maken met de ontbolstering van Niklas Süle die medio 2017 van Hoffenheim kwam en meer dan ooit de leider is in de defensie. Samen met Kingsley Coman is hij de revelatie van het seizoen.
Grote namen staan er nog op de verlanglijst van Bayern München. Ilkay Gündogan bijvoorbeeld, de Duitse middenvelder van Manchester City. Maar ook de Fransman Nicolas Pepé van Lille en de Marokkaanse fantast Hakim Ziyech van Ajax. Zij moeten Arjen Robben en Franck Ribéry doen vergeten. Die vertrekken na respectievelijk tien en twaalf jaar in loondienst van de Beierse grootmacht en krijgen in de zomer van 2020 een afscheidswedstrijd. Robben mocht anderhalve week geleden, in de thuiswedstrijd tegen Hannover 96, een paar minuten voor tijd weer opdraven, nadat hij door een blessure vijf maanden uit roulatie was. De Nederlander wil graag verder voetballen en wordt onder meer gelinkt aan zijn ex-club FC Groningen. Geen idee over zijn toekomst heeft Franck Ribéry die 423 officiële wedstrijden afwerkte, meer dan gelijk welke andere buitenlander dat voor Bayern deed.
Voorbij is ook de tijd van de van Real Madrid geleende Colombiaan James Rodríguez. Bayern is niet bereid om op een koopoptie van 42 miljoen euro in te gaan. James genoot nooit het vertrouwen van Niko Kovac. En geen toekomst is er nog voor de 21-jarige Portugees Renato Sanches die medio 2016 als supertalent naar Bayern kwam, maar nooit doorbrak, ook niet nadat hij vorig seizoen aan Swansea City was uitgeleend. Eén enkel doelpunt maakte Sanches in 49 officiële wedstrijden.
EEN WERELDMERK
Bayern München gaat volgend seizoen een nieuw tijdperk in. Er is vernieuwing, maar ook nood aan verjonging. Het megatalent Kai Kavertz van Bayer Leverkusen wordt begeerd, maar de middenvelder moet 65 miljoen euro kosten. En de negentienjarige aanvaller Jann-Fiete Arp van Hamburg kan zelf beslissen of hij in 2019 dan wel in 2020 naar de Beierse hoofdstad komt. Op termijn zal er nog een belangrijke verschuiving plaatsvinden. Uli Hoeness heeft laten weten dat de dag dat hij afscheid zal nemen niet meer veraf is. Nog twee of drie jaar en misschien zelfs vroeger. Hoeness is vaag over de exacte termijn, zijn mandaat als voorzitter loopt tot eind 2022, maar dat, zo liet hij al doorschemeren, wil niets zeggen.
Uli Hoeness weerlegt de mening van velen dat hij de club nooit zal kunnen loslaten. Zelfs noemt hij zich het klassiek voorbeeld van iemand die de fakkel aan een volgende generatie kan doorgeven, zoals hij dat met zijn worstfabriek aan zijn zoon Florian deed. Bij Bayern is de huidige sportdirecteur Hasan Salihamidzic zijn opvolger, zij het vanuit een andere functie. Samen met ex-doelman Oliver Kahn die tot het bestuur toetrad en in januari definitief in dienst treedt. Het zal allemaal leiden tot grondige herschikkingen, want ook Karl-Heinz Rummenigge stopt ermee en heeft daar wel een datum op geplakt: eind 2021.
De verdiensten van Uli Hoeness voor Bayern zijn niet te schatten. Hij werd op 1 mei 1979 manager, stapte met een notablok onder zijn arm een hem toegewezen ruimte binnen en maakte van de club een wereldmerk. De opbloei van Bayern valt in die veertig jaar ook in opmerkelijke cijfers (zie kader) te verduidelijken. Als voetballer was Hoeness snel en dynamisch, als manager een onvermoeibare en gepassioneerde werker die vanuit zijn bureel op de tweede verdieping van het trainingscentrum in de Säbener Strasse alles volgde, ook de trainingen. Besprekingen met sponsors, transfers afhandelen, links en rechts met iemand gaan eten, telefoons, zakelijke verplichtingen, Hoeness deed het allemaal. Hij werkte zeven dagen op zeven, soms tot veertien uur per dag. Nooit rolde er daarbij een klacht over zijn lippen. Hij bleef recht door zijn robuuste fysiek, groot recuperatievermogen en mentale sterkte. Zo overwon hij ook een duistere periode in zijn leven toen hij wegens belastingontduiking drie jaar in de gevangenis zat. Velen zouden in zo’n periode gebroken zijn, Hoeness niet. Hij nam strijdvaardig zijn ambt weer op, werd tot voorzitter verkozen, nam vaak extreme standpunten in, ook al wist hij dat hij daarmee zou polariseren.
VOETBALVERSTAND
Ook op zijn 67e slaagt Uli Hoeness er niet in een opkomende woede te onderdrukken als hij vindt dat de club weer eens onheus bejegend wordt. Soms zou je hem wat meer gelatenheid toewensen. Alleen botst dat met zijn karakter. Daar hoort impulsiviteit bij, ook al vindt Hoeness dat hij milder is geworden. Bayern München naar een nieuw tijdperk leiden zal zijn grootste uitdaging zijn. Hij zal het met inzet en passie doen. Uiteindelijk is Bayern München zijn levenswerk. Dat zal altijd zo blijven.
Eén groot doel heeft Hoeness wel: hij wil Bayern weer bij de Europese top brengen. Met Niko Kovac als trainer? Dat lijkt niet zeker. Vorige week circuleerde het verhaal dat Bayern zijn oog heeft laten vallen op de Spaanse trainer Julen Lopetegui die als Spaanse bondscoach voor het WK moest vertrekken, omdat hij voor Real Madrid had getekend. Daar moest hij na een paar maanden opstappen. Zo te zien geen man voor Bayern, want aan voetbalverstand ontbreekt het de bestuurlijke top niet. Dat soort verhalen horen bij de jachtigheid en onrust die rond de club hangt. Bayern München is van oudsher een broeinest van geruchten. En van oordelen. Zoals deze van boegbeeld Franz Beckenbauer die na een moeizame 3-1-zege tegen Hannover sprak van een verwende groep. Maar uitspraken van de intussen 73-jarige Kaiser worden al lang niet meer serieus genomen en eerder als folklore bestempeld.
40 jaar Hoeness
20 trainers
zaten sinds 1 mei 1979 tijdens competitiewedstrijden op de bank bij Bayern München. Ottmar Hitzfeld werkte de meeste duels af: 395.
57 trofeeën
won Bayern München in het tijdperk van Uli Hoeness, daaronder 23 titels.
657,4 miljoen omzet
boekte Bayern tijdens het seizoen 2017/2018. In 1979 was dat omgerekend 6,5 miljoen euro.
260 spelers
kwamen in officiële wedstrijden in die 20 jaar aan de aftrap. Met 632 matchen is doelman Oliver Kahn recordhouder.
290.000 leden
telde Bayern München vorig seizoen. In 1979 waren dat er 6616.
