De internationale spelersvakbond FIFPro voerde de grootste enquête ooit uit onder zijn leden en stuitte niet voor het eerst op onmenselijke omstandigheden. Modern voetbal, oude kwalen.
Elf gesigneerde shirts World XI 2016 sieren de ruime inkomhal van het glazen FIFProgebouw in Hoofddorp, nabij Schiphol. Allemaal sterspelers (Neuer, Alves, Ramos, Thiago Silva, Marcelo, Iniesta, Modric, Pogba, Messi, Cristiano Ronaldo, Neymar Jr), van wie sommigen ondertussen al een nieuw truitje dragen.
De FIFPro vertegenwoordigt de spelersbelangen in een voetbalwereld waar commercialisatie en plezier vooropstaan. De organisatie, opgericht in 1965, steunt de profs vooral op het mentale vlak. Zo lijkt het huidige transfersysteem in het voordeel van de spelers, die vaak worden afgeschilderd als miljonairs. Maar het systeem faalt op vele fronten, wat leidt tot sportief onevenwicht, contractuele instabiliteit én financiële malaise bij heel wat voetballers.
Op 18 september 2015 diende de FIFPro daarom een klacht in bij de Europese Commissie. De spelersorganisatie, officieel wereldwijd meer dan zestig vakbonden sterk – waarvan dertig in Europa – wil van het voetbalbestel een gezond en transparant bedrijf maken. Een uitspraak in die zaak hoeven we echter niet snel te verwachten, want de klacht is officieel nog altijd niet in behandeling.
Nadat de FIFPro in februari 2012 een zwartboek publiceerde, op basis van onderzoek in 2011 binnen dertien Oost-Europese landen, lanceerde de vakbond in maart dit jaar in samenwerking met de universiteit van Manchester een nieuwe enquête naar de werkomstandigheden bij voetballers. Maar liefst 13.995 leden, verspreid over 55 landen en 89 competities – waaronder onze 1A en 1B-reeks -, gaven antwoorden op de in totaal 23 gestelde vragen. Volgende thema’s werden aangekaart: de demografische situatie, doorlichting van het contract en eventuele misbruiken, de arbeidsmarkt, medische begeleiding, rust- en vakantieperiodes plus het onvermijdelijke matchfixing.
Het is de grootste ondervraging ooit, want twintig procent van de actieve profs vulde het formulier in. Nederland, Engeland, Spanje en Duitsland ontbraken dan nog.
Hieronder vindt u twee ontluisterende voorbeelden die illustreren hoe de realiteit er helaas soms uitziet.
41 % MELDT LAATTIJDIGE BETALINGEN QUA LOON EN BONUSSEN OVER DE LAATSTE TWEE JAAR
Michael Uchebo (26) speelde tussen juli 2012 en juli 2014 voor Cercle Brugge. De Nigeriaanse spits ligt sinds oktober 2014 onder contract bij Boavista, waar hij voor drie seizoenen tekende. Maar dat werd een echte martelgang, zo vertelde hij onlangs openlijk op een persconferentie. De problemen voor Uchebo begonnen een jaar geleden, toen hij net als drie ploegmaats te horen kreeg dat hij – in functie van een transfer in januari – zich individueel fit moest houden. Nadat er begin dit jaar dan twee concrete aanbiedingen kwamen, werd beslist om zijn salaris van december en januari niet te betalen. Een onderhoud met de voorzitter leerde de Nigeriaan dat ze hem toch nodig hadden en dat hij absoluut moest blijven. Alleen verviel Boavista in zijn oude fout, door hem net voor het einde van het seizoen 2015/16 drie maanden salaris niet uit te keren. Als klap op de vuurpijl kreeg Uchebo te horen dat hij toch moest vertrekken. Sinds juli kon de spits niet gebruikmaken van de trainingsfaciliteiten en mocht hij niet eten op het complex. Bijna dagelijks ging Uchebo klagen bij de voorzitter, met als argument dat hij de kostwinner is van zijn familie. Pas in september kreeg hij een voorstel voor één maand salaris, samen met een ontbinding van zijn contract. Ondertussen betaalde Boavista de woninghuur en elektriciteit niet langer, waardoor Uchebo eens twee dagen zonder licht zat. Dankzij de morele en financiële steun van de Portugese spelersvakbond kreeg de aanvaller weer wat hoop. Toch zegt de vijfvoudige international dat hij verward en bang is, nadat hij al eens door veiligheidspersoneel ‘als een slaaf’ naar de uitgang werd geleid. Wordt vervolgd.
6 % WORDT GEDWONGEN OM ALLEEN TE TRAINEN
De zaak van Sebino Plaku (31) bij het Poolse Slask Wroclaw tart alle verbeelding. In de periode tussen september 2014 en januari 2015 moest de Albanese spits er werkdagen van 14 uur volmaken. De ellende begon op 28 augustus 2014, toen de clubleiding Plaku vertelde dat hij een salarisvermindering van 14.000 naar 5000 euro moest aanvaarden, ondanks het feit dat hij in de zomer van 2013 een waterdichte overeenkomst tot 2016 tekende. Een week later volgde een verwijdering naar de B-kern, na tien dagen kreeg Plaku de dwingende opdracht een individueel trainingsprogramma te volgen. De Albanees moest driemaal daags trainen. Elke dag vertrok hij thuis om kwart voor zeven en kwam hij ’s avonds om halftien afgepeigerd thuis. Kwam hij dertig seconden te laat, dan kreeg hij meteen een boete van enkele duizenden euro’s. Een eerste trainingssessie bestond uit een duurloop van tien kilometer, met een aparte coach. Na het middagmaal in zijn woning kreeg hij een fitnessprogramma van een fysiektrainer, waarbij alles werd gefilmd. Later moest Plaku nog ettelijke kilometers verder rijden naar de training van de beloften. Zijn volledige loon voor augustus, november en december ontving hij niet, enkel de helft voor september. Het toppunt volgde in december 2014, toen Plaku geen verlof kreeg tijdens de winterstop en zich zelfs op Kerstmis moest aandienen op de club. Zijn boeterekening was in de periode van januari tot maart 2015 opgelopen tot 20.000 euro.
Intussen kreeg Plaku nog steeds geen salaris. Hij moet wachten tot een Poolse arbitragecommissie heeft berekend hoeveel geld hij nog te goed heeft van Wroclaw. ‘Dit voorbeeld is het topje van een heel indrukwekkende ijsberg’, oordeelt de FIFPro.
DOOR FRÉDÉRIC VANHEULE IN NEDERLAND – FOTO BELGAIMAGE
Michael Uchebo werd ‘als een slaaf’ door het veiligheidspersoneel naar de uitgang geleid.
