Op 10 januari is het vijf jaar geleden dat de jonge Junior Malanda om het leven kwam bij een auto-ongeval in Duitsland. Auteur en journalist Raoul De Groote blikt in zijn boek ‘De Meet’ terug. Een aantal fragmenten.
Door haar industriële achtergrond oogt Wolfsburg, een stad van 125.000 inwoners, saai en grauw. Ze werd in 1938 gesticht door de nazi’s ten behoeve van de arbeiders die er in de pas gebouwde autofabriek zouden werken. Abu Dhabi, waar VfL Wolfsburg naartoe trekt om de winterstop van het seizoen 2013/14 te overbruggen, is van een heel andere allure.
Als Junior Malanda voor de stage met de club in het emiraat is geland, beseft hij welke sprong voorwaarts hij na Zulte Waregem, waar hij tot eind december 2013 speelde, heeft gemaakt. Net als de rest van de selectie krijgt hij ter verwelkoming een krans van paars-witte bloemen omgehangen. Uitgerekend de kleuren van Anderlecht, waar hij – het is nu begin 2014 – zeven jaar geleden vertrok om in Lille voor het eerst bij een buitenlandse club aan de slag te gaan. Arabieren in witte djellaba’s en met rood-wit geblokte keffiyehs op hun hoofd schenken thee en helpen de spelers op hun kamelen voor een ritje tussen de trainingen door.
Voor Josuha Guilavogui, die is uitgeleend door Atlético Madrid, was Malanda als een broer. Hun kastjes bevonden zich naast elkaar op de club.
Hier, in de hoofdstad van de Verenigde Arabische Emiraten, is hij zowel geografisch als gevoelsmatig ver verwijderd van de Duitse sfeer waarin hij straks zijn wedstrijden zal spelen. De Bundesliga is de competitie waar hij als kind al van droomde. Als voetbalgekke familie keken ze er geregeld naar op televisie. Maar terwijl zijn vader en broers voor Manchester United, Real Madrid en Zidane of Ronaldo supporterden, sprak hij vol lof over Bayern München, Schweinsteiger en Ballack. Spelers met wie hij zijn broers verbaasde. Ondanks zijn nog jonge leeftijd keek hij toen al anders naar het voetbal, beseft hij nu.
‘ Was für ein Kerl’, één brok kracht, hoort hij de Duitse journalisten opwerpen die de club naar de winterstage in het Midden-Oosten zijn gevolgd. ‘Zo sterk als mijn vader’, antwoordt hij nog een beetje schuchter.
Van trainer Dieter Hecking krijgt Malanda de tijd om zich aan te passen aan het ritme van twee trainingen per dag en de zwaardere competitie. Hecking, vader van vijf kinderen, geldt als een communicatieve trainer. Hij moet Wolfsburg stap voor stap dichter bij de top en dus ook Bayern München brengen.
Veel tijd heeft Junior niet nodig om ingepast te geraken: op 8 februari maakt hij tot veler verrassing al meteen zijn debuut tegen FC Mainz en op 25 maart, nog geen drie maanden na zijn komst naar Wolfsburg, maakt hij tegen Werder Bremen zijn eerste doelpunt. De vragen die hij er op de persconferentie na afloop over krijgt, besluit hij niet langer in het Engels, maar in het Duits te beantwoorden. Alleen een glimlach staat hij zichzelf toe als een woord hem niet meteen te binnen wil schieten.
‘Om eerlijk te zijn had ik zelf niet verwacht dat het zo snel zou gaan’, zegt hij later. ‘Het niveauverschil tussen de Belgische en de Duitse competitie is zo groot dat ik gerekend had op een langere aanpassingsperiode, maar ik integreerde me goed en de trainer gaf me het vertrouwen. Plots stond ik naast de Braziliaanse international Luiz Gustavo en dankzij hem kon ik me offensief wat meer uitleven. Ik voelde me bevrijd en daardoor maakte ik ook al twee mooie treffers. Ik kan nu al zeggen dat het de juiste keuze was om Zulte Waregem in januari te verlaten. Ik heb geen beetje spijt. De Bundesliga, dat is gewoonweg indrukwekkend. Zo mocht ik invallen tegen Bayern München en die ploeg is een monster. We verloren 1-6, maar je leert enorm veel bij. Zelfs de kleine ploegjes in Duitsland zijn supersterk. Ik ben een pak wijzer geworden het voorbije jaar.’
Bij Wolfsburg is sportief manager Klaus Allofs vol lof over hem. Junior is leergierig op en naast het veld, denkt collectief in plaats van aan zichzelf en kan daardoor een voorbeeld zijn voor andere jonge spelers die nog aan de rand van de doorbraak staan. Een Frohnatur wordt hij naast het veld genoemd, een Kämpfernatur erop. Een vrolijke en hoffelijke jongen die de verzamelde journalisten nogal ongebruikelijk elk met een handdruk begroet. Maar evenzeer is hij een boom die zich niet laat vellen, een Defensivabräumer mit Zug nach vorne. Daar moeten – ook al is hij een verdedigende middenvelder – nog meer doelpunten van komen.
Een foto in een kastje
De snelheid waarmee zijn Volkswagen Touareg van de weg af is geraakt, is enorm, net zoals de klap waarmee hij in een gracht en tegen een boom terecht is gekomen. Terwijl zijn twee vrienden ontredderd naast het gekantelde en verhakkelde voertuig staan, zien ze dat het lichaam van Junior Malanda eruit is geslingerd.
Hij is dood.
De rest van de selectie van Wolfsburg is met de bus op weg naar het vliegveld als ze op de hoogte worden gebracht van het vreselijke bericht van Juniors ongeluk. Ze besluiten rechtsomkeer te maken en ’s anderendaags pas naar Zuid-Afrika te vertrekken.
Weg van de pers, weg van de omgeving die hen aan hun betreurde medespeler herinnert, proberen ze daar een dag later samen het verlies te verwerken. Klaus Allofs heeft met Andreas Marlovits een sportpsycholoog over laten komen, en niet zomaar een. Marlovits was ook de specialist die door Hannover 96 werd ingeschakeld na de zelfdoding van doelman Robert Enke. Hij voert groeps- en individuele gesprekken. Er wordt door iedereen een bloem in het water gegooid en er worden briefjes met persoonlijke boodschappen verbrand. De rituelen doen hen goed.
Tussen de vele rouwbetuigingen krijgt de Wolfsburgse delegatie tijdens de stage in Kaapstad ook condoleances van Real Madrid en Chelsea. Het is moeilijk voor de ploeg om tot de orde van de dag over te gaan. Voor de ene nog moeilijker dan voor de andere. Voor Dirk Bremser, de assistent-trainer van Dieter Hecking, is het al de derde keer in zijn carrière als speler en trainer dat hij een gelijkaardig verlies moet verwerken. In 1993 overleed de Roemeen Michael Klein, zijn toenmalige ploegmaat bij Uerdingen, aan een hartfalen tijdens een training. In 2009 was hij assistent-trainer in Hannover toen Robert Enke zich van het leven benam. En nu Malanda.
In tegenstelling tot wat bij sommige andere ploegen gebeurt, zal Juniors rugnummer negentien wel nog gedragen worden door spelers die na hem komen. Zoals ook gebeurde met het nummer tien van Krzysztof Nowak, toen die in 2005 overleed aan de gevolgen van ALS.
De eerstvolgende wedstrijd van Wolfsburg is tegen Bayern München. Het ‘monster’, zoals Malanda de ploeg zelf noemde. In plaats van een minuut stilte, besluiten de spelers te applaudisseren voor de tribune waar de harde kern van de club zich bevindt. Het wordt een moment van tranen en kippenvel als de supporters daarbij een spandoek ontrollen met Juniors beeltenis.
De wedstrijd kan overigens geen mooier eerbetoon zijn: Bas Dost scoort al na vier minuten en doet er net voor de rust nog eentje bij, waarna Kevin De Bruyne ook twee doelpunten maakt. Het monster is met 4-1 verslagen.
Voor Josuha Guilavogui, die is uitgeleend door Atlético Madrid, was Malanda als een broer. Hij werd verwacht Juniors plek in het elftal in te nemen, maar hij moet geschorst toekijken. Hun kastjes bevonden zich naast elkaar op de club. Ook al is Malanda’s naam van het kastje gehaald omdat spelers het te confronterend vonden, er hangt wel een foto van hem in de locker van Guilavogui. Junior is erop te zien met het trainingsvestje van Guilavogui aan. Zo weet Junior alvast één speler postuum te motiveren voor de volgende wedstrijden.
Ondanks de klinkende overwinning tegen Bayern, reist de hele ploeg vijf dagen later met lood in de schoenen af naar Brussel, waar de begrafenis van Malanda plaatsvindt in de basiliek van Koekelberg.
Er weerklinkt een luid applaus
Drie uur duurt de plechtigheid waarmee in de basiliek van Koekelberg afscheid wordt genomen van Junior Malanda. Ze wordt ingeleid door zijn broer Rudy. ‘We gaan niet huilen. We gaan ons sterk houden en jou eren om wie je was’, zegt hij.
Zijn familie is gekleed in het shirt van Wolfsburg, met zijn rugnummer negentien. Er wordt rond de witte kist niet alleen gebeden, maar ook in het Afrikaans gezongen, gedanst en geklapt. De levensvreugde van Junior, zijn lach, zijn dankbaarheid en zijn warm hart moeten centraal staan.
Uit de verschillende getuigenissen die worden voorgelezen komt het beeld naar voren van het zachtaardige en goedmoedige karakter dat Malanda had. ‘Junior deed alles uit liefde. En liefde sterft nooit. Liefde leeft. Liefde vergeeft.’
Het aantal oude bekenden van Junior die in Koekelberg aanwezig zijn, is indrukwekkend en onderstreept hoe graag gezien hij overal was: zijn oud-trainer Francky Dury, bondscoach Marc Wilmots, Johan Walem, de trainer van de nationale beloften, Anderlechtmanager en -trainer Herman Van Holsbeeck en Besnik Hasi, en een trits spelers met wie hij had samengespeeld of die hem naast het veld hadden leren kennen, zoals Jordan Lukaku, Michy Batshuayi, Thorgan Hazard, Mbaye Leye, Paul-José Mpoku, Youri Tielemans, Dennis Praet, samen met de rest van de selecties en bestuursleden van Zulte Waregem en Wolfsburg.
Velen onder hen kunnen in hun WhatsAppberichten conversaties en foto’s die ze met Malanda uitwisselden terugvinden en de tijden van weleer herbeleven.
De familie toont zich allesbehalve wraakzuchtig: er wordt gevraagd om te bidden voor Anthony D’Alberto, die op het moment van het ongeval naast Jordan Atheba aan het stuur zat van Juniors auto.
Een van hun moeders spreekt:
– ‘Hoe vaak belden wij als moeders niet naar onze zonen? Waar ben je, Jordan Atheba?’
– ‘Ik ben bij Junior, mama, ik blijf hier eten.’
– ‘Waar ben je, Anthony D’Alberto?’
– ‘Ik ben bij Junior, mama, ik blijf hier slapen. Maak je geen zorgen.’
– ‘Altijd waren ze bij Junior. Helaas, Junior, vandaag ben je weg. Jouw ploegmaats – die ook jouw broers waren – kunnen niet meer langskomen. In december deelden jij en Anthony en Jordan in het station van Brussel-Centraal nog samen dekens uit aan daklozen. Waarom heeft het lot gewild dat je zo dicht bij hen moest zijn toen je stierf? Waarom? We hebben geen antwoord. Alleen God weet dat. Dat je altijd over degenen mag waken die je dierbaar waren. Zeker over Anthony en Jordan. Vaarwel kampioen.’
Er weerklinkt een luid applaus.
Brussel-Verviers
Toen midden januari 2015 de Ballon d’Or werd uitgereikt, bleef het overlijden van Junior Malanda ook op Europees vlak niet onopgemerkt. Toen Nadine Kessler op het podium haar trofee van beste voetbalster ter wereld in ontvangst kwam nemen, liet ze haar clubgenoot – ze speelt voor de vrouwenploeg van VfL Wolfsburg – niet onvermeld. ‘Mijn hart klopt ongelofelijk hard nu’, zei ze. ‘Ik had me nooit kunnen indenken hoe emotioneel dit moment zou zijn, zeker niet na het overlijden van Junior Malanda. We zijn allemaal diep geschokt en hebben moeite de juiste woorden te vinden.’ Haar trainer, Ralf Kellerman, die werd uitgeroepen tot beste trainer in het vrouwenvoetbal, haalde Malanda eveneens aan in zijn dankwoord.
Ook tijdens het Gala van de Gouden Schoen kreeg Junior een eerbetoon: in 2012 pakte hij een puntje voor de Gouden Schoen, in 2013 kreeg hij vijf stemmen, nu – in 2015 – een applaus. Jeroen Bossaert, van de organiserende krant Het Laatste Nieuws, beschreef het treffend: ‘Je zoon zien verschijnen op een groot scherm op de avond van het Gala van de Gouden Schoen. Daar droom je van als voetbalvader. Tenzij de foto zwart omlijnd is en er in plaats van pompende beats een aandoenlijke melodie start. Op zo’n moment wil je als voetbalvader niet dromen, maar ontwaken.’
Op het einde van de maand speelde Romelu Lukaku bij Everton met schoenen waarop de volgende tekst geschreven stond: Junior Malanda 28/08/94-10/01/15 en I believe in Jesus bovenaan de ene schoen; Papa, mama, Jordan bovenaan de andere. Het winnende doelpunt dat hij al na twee minuten maakte tegen Crystal Palace droeg hij op aan Malanda.
Goed vijf maanden later, op woensdag 17 juni 2015, zijn in Andrimont, een dorpje in de provincie Luik, om en bij de tweeduizend mensen toegestroomd voor een voetbalwedstrijd tussen een selectie van Brusselse spelers en een elftal uit Verviers. Het was een vriendschappelijk partijtje dat werd gehouden ter nagedachtenis van Junior Malanda. Ilombe Mboyo, Anthony Vanden Borre, Michy Batshuayi, Yannick Carrasco, Paul-José Mpoku, Luis Pedro Cavanda, Enes Saglik… allemaal tekenden ze present. Over hun rode (Brussel) en blauwe (Verviers) uitrusting droegen beide ploegen voor de aftrap witte T-shirts met het nummer negentien op de borst en de naam Malanda erboven.
De wedstrijd moest ook een voorbeeld zijn voor de jeugd en aantonen dat je net als Malanda als jongere je eigen weg kan maken in het voetbal. De ouders van Malanda gaven de aftrap en de opbrengst ging naar een goed doel dat vader Malanda in het leven riep.
Er waren evenveel aanwezigen – tweeduizend – als er aan het stadion van Wolfsburg opdaagden voor een stille mars ter nagedachtenis van Junior. Tijdens wedstrijden van Wolfsburg dook na Juniors overlijden nog vaak een grote tifo op, met een foto van Malanda en een banner: Für immer in unseren Herzen.
De Meet
‘De Meet – Only the good die young’ is een boek van journalist en auteur Raoul De Groote. Het gaat over zes Belgische sportmensen die omkwamen bij een auto-ongeval: Laurent Verbiest, Jean-Pierre Monseré, Ivo Van Damme, Ludo Coeck, François Sterchele en Junior Malanda. Het werd uitgegeven bij Lannoo en kost 20,99 euro.
Maak hier kans om een van de vijf exemplaren te winnen.
