De coach van de Rode Duivels blikt vooruit op de nakende kwalificatiecampagne voor het EK 2016, met vrijdag België-Andorra en maandag Bosnië-België. ‘We zitten nu in fase twee van onze ontwikkeling.’

De voorbije maanden kreeg Marc Wilmots voor het eerst met kritiek af te rekenen. Maar hij lijkt er niet door uit het lood geslagen. Integendeel, hij oogt meer gefocust dan ooit.

Hoe heb jij die ietwat woelige maanden beleefd?

Marc Wilmots: “Op mijn gemak. Toen ik vanochtend het gebouw van de KBVB weer binnen stapte, dacht ik: tiens, de muren staan nog overeind. Ik verwachtte wel wat kritiek. Tijdens het WK is er niks naar buiten gekomen, dus moesten er nadien wel verhaaltjes opduiken. Als je de resultaten bekijkt, mogen we tevreden zijn. Er zijn altijd mensen die zeggen dat we wereldkampioen hadden moeten worden, maar ik weet waar we vandaan komen en waar we nu staan. Ik weet welke arbeid er ons nog wacht.”

Was de hype rond deze ploeg voor het WK niet wat overdreven?

“Ik weet dat niet. We hadden een geweldige voorronde gespeeld. Vervolgens kom je in een toernooi van drie weken, dat is totaal anders. Spanje lag er na twee matchen al uit: wil dat zeggen dat het een slechte ploeg is? Moet ik er nog eens op wijzen dat ook Italië en Engeland sneuvelden in de poulefase? Wij wilden die eerste ronde overleven en dat hebben we gedaan. We hebben telkens gespeeld om te winnen, zonder te rekenen. Daarna begint een nieuw toernooi en is het elke wedstrijd erop of eronder. Dit team had nog nooit een fase met rechtstreekse uitschakeling meegemaakt. En dan halen we de kwartfinales: ik denk dat ons doel daarmee bereikt was. Over de manier waarop we tegen Argentinië verloren, kun je discussiëren. Ze kregen net als wij drie kansen maar zij werkten er eentje af. Het grote probleem in die wedstrijd was dat we ons spel niet konden spelen, onze snelheid niet konden aanwenden – net dat wat ons gevaarlijk maakt. Maar dat is de verdienste van de Argentijnen. Ze maakten op het juiste moment kleine overtredingen, een inworp duurde dertig seconden enzovoort… Afbraakvoetbal is ook een kunst. Ik stond daar langs de lijn machteloos tegenover. Op de persconferentie achteraf heb ik een fout gemaakt door te zeggen dat Argentinië niet beter was. Ik had moeten toegeven dat ze meer ervaren en uitgekookt waren dan wij.”

Was er echt geen manier om beter te spelen tegen Argentinië?

“Men vergeet te snel de mentaliteit van de Argentijnen. Dat zijn krijgers! Het was onze eerste match tegen een ploeg van dat kaliber en ik vind dat we het al bij al niet slecht gedaan hebben. We hebben geprobeerd het spel in handen te nemen. Weinig mensen hebben gezien dat Axel Witsel bij balverlies op Lionel Messi stond. Ik vind dat we Messi niet veel gezien hebben: het bewijs dat we hem goed afdekten. We hebben niet met 4-0 verloren! Wie weet hoelang duurt het nog voor we opnieuw eens een kwartfinale spelen.”

Je kreeg het verwijt te veel te praten over je carrière als speler.

“Men verwijt me altijd dat ik een beroep doe op mijn ervaring. Maar mijn ervaring, dat is mijn handboek. Ik werk met een jonge groep en dus moet ik hen een deel van mijn levenswijsheid doorgeven om bepaalde fouten te vermijden. Ik weet bijvoorbeeld nog dat ons verblijf in Lyon in 1998 op een gevangenis leek. Dat wilde ik niet opnieuw. Ik wou dat we normaal konden leven.”

Het resort in Mogi das Cruzes was nochtans erg afgelegen. Heb je niet overwogen om een basiskamp dichter bij de stad te nemen?

“Ik heb geprobeerd om het beste compromis te vinden: de afstand per bus naar de luchthaven, de kwaliteit van de velden en het hotel. Ik heb vijftien plaatsen bezocht en dat van São Paulo scoorde het hoogst op die drie criteria. In de VS moesten we drie kwartier met de bus naar het trainingsveld, na tien dagen heb je het dan wel gehad. We zijn ook pas vijf dagen voor onze eerste wedstrijd in Brazilië aangekomen, om verveling tegen te gaan.”

Brandstof

Je hebt gezegd dat alles volgens plan verlopen is. Zou je ook alles opnieuw zo doen?

“Qua voorbereiding? Ja. We hebben degenen die niet veel gespeeld hadden of terugkeerden na een blessure speelklaar gekregen. Wat de afwisseling van hotels en oefenvelden betreft – Anderlecht, Genk, Zweden en de kust – zijn die acht weken voorbijgevlogen. Er was geen conflict in de groep. En logistiek verliep alles prima. Dat is ook geen toeval: ik ben in één jaar tijd vijf keer naar Brazilië geweest! De enige keer dat ik me opgewonden heb, was toen de FIFA ons naar een toeristenhotel in Salvador de Bahía stuurde waar 300 Amerikanen onze nachtrust verstoorden. Dat was de enige keer dat ik het hotel niet gecheckt had.”

En wat de aanpak van de wedstrijden betreft?

“De eerste vier wedstrijden hebben we alle vier gewonnen. Wat wil je meer? Over Argentinië kunnen we nog tot morgenvroeg discussiëren, maar dat verandert niks meer aan de uitslag. Vergeet niet dat het seizoen bijna ten einde was. We hebben van iedereen de speelminuten geteld. Ik wou bijvoorbeeld Eden Hazard niet helemaal opbranden. Welnu, op het einde van het toernooi had iedereen nog brandstof in de tank.”

Is dat een parameter waar je speciaal rekening mee gehouden hebt, gezien er zo veel van je spelers uit Engeland kwamen?

“Ja. Veel fysiektrainers begaan de fout om iemand die vermoeid is aan een voorbereiding te laten beginnen. Wij hebben gekeken wie er bijna doorheen zat en met ieders fysieke peil rekening gehouden. Resultaat: mijn ‘Engelsen’ waren niet opgebrand.”

Hoe ben je erin geslaagd om Jan Vertonghen en Romelu Lukaku opnieuw te motiveren?

“Nog maar eens dankzij mijn ervaring. Ik heb bij twee WK’s op de bank gezeten, ik begrijp hun frustratie. Romelu Lulaku had de pech dat hij zich blesseerde tegen Tunesië. Hij wou zijn terugkeer forceren. Dan dringen twee vragen zich op: was hij honderd procent bij de start van het toernooi en hebben we de middelen om hem op de bank te laten? Daar komt het mentale aspect bij. Zoiets begint in zijn hoofd te spelen. Ik heb hem dan gezegd dat hij zich op zijn spel moest concentreren en dat hij de held kon worden in de achtste finale. En voilà: hij is degene die ons plaatste voor de kwartfinale.”

Bij zijn vervanging was zijn reactie nochtans hevig.

“Het makkelijkste voor mij was om hem af te maken. Dat zien ze graag in België. Maar wat schiet je daarmee op. Als je mentaal sterk staat, dan zet je je daarover, maar anders kraak je. Ik ga me toch niet opwinden over iemand die wat gefrustreerd is! Anderhalve dag later, toen de spanning wat weg was en hij met zijn familie gesproken had, ben ik met hem gaan praten. We hebben alles rustig uitgeklaard.”

En Vertonghen?

“Ik ga niet al mijn geheimen onthullen! Iedereen wil dat wel weten, maar er is veel concurrentie onder trainers. Waarom zou ik mijn trucjes verklappen? Ik heb het voordeel dat ik mijn spelers door en door ken.”

Divock Origi wordt genoemd als je grootste succes…

“Hij heeft geluk gehad dat Christian Benteke geblesseerd was. Ik was hem twee keer gaan bekijken en ik had een nieuwe nummer 9 nodig. Ik heb hem gezegd: ‘Voor mij ben je de concurrent van Lukaku. Zwijg en werk hard.’ Ik wist dat hij met zijn snelheid en diepgang iedereen zou verbluffen. Vandaag heb ik er een aanvaller bij, drie in totaal dus. Hij heeft getoond dat hij met de druk van de grote momenten kan omgaan.”

Zijn gedrag leek ook in schril contrast te staan met dat van Lukaku…

“Maar niemand heeft het gehad over de manier waarop Romelu hem verwelkomd heeft! Hij heeft zich over Divock Origi ontfermd hoewel hij zelf amper twintig jaar is en het om zijn concurrent gaat! Het respect dat de spelers in deze kern voor elkaar hebben, is onvoorstelbaar.”

EK 2016

Als je verkondigt dat het volgende doel van deze groep een halve finale op het EK 2016 is, toon je dan niet wat weinig respect tegenover de tegenstanders in de kwalificatiepoule?

“Je kunt toch maar beter een doel hebben, niet? Ik blijf wel trouw aan mijn filosofie: wedstrijd per wedstrijd aanpakken. Ik heb gezegd dat een halvefinaleplaats op het EK iets sensationeels zou zijn. Daar blijf ik bij. Het is het doel, ik zeg niet dat we dat ook zullen halen, hé! Maar we moeten ons in elk geval weten te plaatsen voor dat EK, iets wat al 32 jaar geleden zou zijn.”

Is de volgende uitdaging van deze groep: naast de resultaten ook de manier waarop ze behaald worden verbeteren?

“Ik heb gezien dat deze ploeg zeer sterk, zelfs onweerstaanbaar is op de tegenaanval, wanneer er ruimte ligt. Maar onze tegenstanders zijn niet dom, die hebben dat ook gezien. We moeten dus op zoek naar varianten. Ik ben nu dus bezig om nieuwe bewegingen uit te dokteren. Tegen Australië hebben we kunnen zien dat de posities voortdurend wisselden. We zitten in de tweede fase op weg naar een ploeg die het spel maakt en dominant is, zoals ik dat altijd gewild heb.”

De bewegingen gaan dus veranderen, maar de 4-3-3 blijft?

“Ja, omdat we ook houvast nodig hebben. Als je de posities wisselt, dan moet je een uitstekende defensieve omschakeling hebben, want op topniveau betaal je de minste fout cash. Ik ga sommigen wel meer vrijheid geven. Waarom? Om gevaarlijker voor de dag te komen. De backs gaan hoger staan, de nummer 6 zakt wat terug. We maken het veld breed om te vermijden dat we onder druk komen te staan. Zo wordt het voor de tegenstander moeilijker om te counteren.”

De rol van Axel Witsel wordt dus nog belangrijker?

“Ik heb op die positie meerdere oplossingen. Je hebt Axel Witsel en Kevin De Bruyne, maar vergeet ook Moussa Dembélé niet! Ik ken zijn mogelijkheden, die heeft pure kwaliteit. Iedereen stond versteld dat hij met Tottenham als enige verdedigende middenvelder opereerde tegen Inter, maar hij kán dat. In Engeland is hij degene die de meeste ballen recupereert. Dat is toch een fameuze statistiek, hé? Een andere stijl, meer iets voor als we naar de oorlog moeten, is Marouane Fellaini. Ik heb ook nog Radja Nainggolan, voor als er moet gejaagd en druk gezet worden. Op het middenveld heb ik zes, zeven spelers die strijden voor drie plaatsen.”

Dat Nainggolan in de pers voortdurend zijn mond roert, dat moet jou nochtans niet echt bevallen…

“Ik heb geen probleem met een speler die zegt dat hij tot de selectie zou moeten behoren. Ik ken zijn verleden en zijn temperament. Voor zoiets ga ik een speler toch niet uitsluiten! Ik kijk naar zijn prestaties. AS Roma is een van de beste twee clubs van Italië en ik zou wel gek zijn om daar geen rekening mee te houden. Ik ben wel duidelijk geweest tegenover hem: er is veel concurrentie voor die positie en er zijn andere spelers die de hele WK-kwalificatiecampagne hebben meegemaakt.”

Je hebt hem dus niet aangeraden om wat minder met de pers te praten?

“Nee. Hij had zo veel goesting om bij de nationale ploeg te komen dat hij verkrampte, alsof hij van alles te bewijzen had. Ik heb hem de laatste keer dat we samen waren gezegd: jij hebt niks te bewijzen, je zit bij AS Roma, je gaat een helft spelen en geleidelijk opgenomen worden in deze groep.”

Nacer Chadli is momenteel de man in vorm…

“Het is een polyvalente speler die ons snelheid op de tegenaanval kan bijbrengen. Hij kan sprintjes van zestig meter aan. Net als Divock Origi trouwens. Als nummer 8 heeft Nacer Chadli een neus voor infiltraties, doelgerichtheid en bovendien een goed kopspel. Daarom heb ik hem tegen Argentinië ingebracht. Ik wou meer over de flanken spelen dan door het centrum om voorzetten te laten versturen naar Lukaku en Daniel Van Buyten, met Fellaini en Chadli die uit de tweede lijn kwamen.”

Sommigen beweerden dat die tactiek het bewijs was dat je niet meer wist van welk hout pijlen maken.

“We waren verplicht om zo te spelen. Over de grond kwamen we er niet doorheen, dan moet je wat lengte en gewicht in de backlijn zetten om het de laatste minuten met hoge centers te proberen – Kevin De Bruyne en Dries Mertens kunnen die trappen. Bijna was het gelukt, want Lukaku kreeg nog een kansje.”

Geen echte backs

Het leek er een hele tijd op dat je niet goed wist waar je Fellaini nu precies moest zetten.

“Je kunt hem op de 6 zetten, geen probleem. Vroeger bleef de verdedigende middenvelder op zijn positie, tegenwoordig mag hij die verlaten, maar bij balverlies moet daar wel iemand staan. Niet per se altijd dezelfde, maar wel iemand! Dat moeten de drie middenvelders onderling afspreken. Voordien dacht ik dat we nog niet klaar waren voor zulke positiewissels, maar nu vind ik dat we dat wél moeten zijn. De wedstrijd tegen Australië heeft me wat dat betreft gerustgesteld.”

De rol van de flankverdedigers gaat dus ook veranderen?

“Vroeger was het zo: als de ene mee ten aanval trok, moest de andere achterblijven. Zodat er altijd vier man achterin bleef. Nu verwacht ik meer offensieve inbreng.”

Beantwoorden pure verdedigers als Vertonghen en Alderweireld nog aan dat nieuwe profiel?

“Ja, omdat ze een goede pass in de voeten hebben, veel drang naar voren en een goeie voorzet. Bovendien kunnen ze met een kruispass het spel snel verleggen. Dat opent het spel en doet de tegenstander veel pijn. Heb je de rushes van Jan Vertonghen op het WK gezien? Voor dat WK zei hij dat hij nooit efficiënt zou zijn op die positie, maar ik heb gezegd dat hij daar juist alle kwaliteiten voor had. En ik feliciteer alle spelers die zich aan hun flankpositie hebben aangepast, want anders zouden we met acht centrale verdedigers naar Brazilië vertrokken zijn. De hamvraag is: waarom hebben we geen echte backs meer? Waarom hebben we er al tien jaar geen meer opgeleid? Om het antwoord te kennen moet je maar eens gaan kijken naar de Brabantse of Limburgse jeugdselecties: daar vind je tien nummer 9’s en acht nummer 10’s en daarmee maken ze dan een ploeg… Kies toch voor de beste nummer 2’s en de beste nummer 5’s, ook al is er een aanvaller die beter is!”

Je groep is nog jong en dus erg gesloten. Zie je desondanks toch nieuwe spelers die een kans maken?

“Ik heb Thorgan Hazard, Yannick Ferreira-Carrasco en Jordan Lukaku opgeroepen. Maar als je ziet welke concurrentie Ferreira-Carrasco op zijn positie heeft… Voor het ogenblik heb ik weinig redenen om veel aan mijn groep te wijzigen want ik ben er tevreden over.”

De selectie van Jordan Lukaku voor de oefenwedstrijd tegen Australië was een ferme verrassing…

“Je moet naar het profiel kijken. Jordan heeft snelheid, komt er vlug uit en kan zijn plaats snel weer innemen. Hij kwam daardoor meer overeen met het profiel dat ik zocht dan anderen, zoals bijvoorbeeld Laurens De Bock. Ik weet dat hij bij Oostende speelt, maar hij zorgt voor frisheid en hij heeft nog een progressiemarge. Bovendien waren er ook de omstandigheden: Sébastien Pocognoli was geblesseerd – jammer, want ik zou hem er zeker bij genomen hebben gezien zijn recente prestaties – Jelle Van Damme ook en Katuku Tshimanga was niet in vorm. Alleen Lukaku en De Bock bleven over.”

Spelen bij je club, het is een thema dat steeds terugkeert. Maar is het niet beter om invaller te zijn in Manchester dan titularis bij Anderlecht?

“Dat hangt af van de kwaliteiten en de ervaring van de speler. Neem bijvoorbeeld Toby Alderweireld: zelfs als hij niet speelde, wist ik dat hij zonder problemen zijn plaats zou innemen. Maar uiteraard heb ik liever dat hij elke week speelt, zoals nu bij Southampton.”

DOOR PIERRE BILIC EN STÉPHANE VANDE VELDE – BEELDEN BELGAIMAGE

“We zijn klaar voor positiewissels. De wedstrijd tegen Australië heeft me wat dat betreft gerustgesteld.”

“Ik heb een fout gemaakt door te zeggen dat Argentinië niet beter was. Ik had moeten toegeven dat ze meer ervaren en uitgekookt waren dan wij.”