Zakaria Bakkali (18) was een jaar geleden een parel uit de PSV-opleiding. Intussen zit de Belg op een dood spoor, op het strafbankje bij de beloften. Een reconstructie.
Bijna acht jaar geleden heeft Zakaria Bakkali niet lang nodig om iedereen op sportcomplex De Herdgang van PSV te betoveren. Het Belgische Marokkaantje kietelt met zijn dribbels de fans en de kenners. PSV gaat ver om hem binnen te halen, maar Standard, dat hem een jaar eerder van FC Liégeois heeft overgenomen, verleent geen medewerking. Bakkali moet in Eindhoven maandenlang alleen trainen, heeft aanpassingsproblemen en heimwee. Standard haalt de speler over om terug te keren, maar PSV doet in december 2008 een ultieme én succesvolle poging. Om zijn heimwee te tackelen regelt de club huisvesting in Eindhoven en een auto. Ongebruikelijk bij PSV, maar voor het intussen dertienjarige ventje is niets te veel. Bakkali groeit zo op met het idee dat hij zich wat meer kan permitteren dan zijn ploeggenootjes. “We hebben hem te veel gepamperd, te vaak dingen goedgepraat. Een verkeerde keuze”, bekent Rini de Groot, hoofd van de jeugdscouting van PSV.
Bij zijn eerste contract in Eindhoven krijgt de Belg veel meer dan de gemiddelde jeugdspeler van PSV (ongeveer 15.000 euro jaarsalaris), plus een Mercedes voor zijn vader. De Luikenaar en zijn familie hebben al snel in de gaten dat het talent van de jongste telg van het gezin hen veel kan opleveren. Van sociale controle of correctie is nooit sprake. PSV is daar niet blij mee, maar blijft de beïnvloedbare Bakkali en zijn familie pleasen.
In Eindhoven is het gedrag van de speler vaak onderwerp van gesprek. Technisch manager Marcel Brands: “Soms ging het weer even goed, maar bij de eerste de beste teleurstelling viel Zakaria weer terug: afspraken niet nakomen, niet voluit gaan op trainingen… Wij hebben het zelfs aangekaart bij de Belgische voetbalbond. Zij kampten met exact dezelfde problemen.” PSV probeert die te verhelpen met prestatiecoach Joost Leenders. “Maar daar stond Zakaria niet voor open”, zegt Brands.
Polonaise
Een paar maanden voor hij zestien wordt, wint Bakkali tijdens de Nike Premier Cup, ’s werelds meest vooraanstaande jeugdtoernooi in zijn leeftijdscategorie, de verkiezing van beste speler. Vanaf die 9 augustus 2011 loopt de Europese top in polonaise achter hem aan. Geen enkele club kan echter het vertrouwen van de familie winnen. Makelaar Marcel Veerman, ex-speler van AZ en wonend in België, wel. Hij informeert de familie over de interesse van Manchester City en wil na de zestiende verjaardag van de voetballer, op 26 januari 2012, werk maken van de transfer. City biedt Bakkali in april via Veerman een plek in zijn opleiding aan.
Toch slaagt PSV erin met de Belg een mondeling akkoord te bereiken over een driejarig contract. Op 1 mei moet de ondertekening plaatsvinden, maar een avond ervoor zit Bakkali met Veerman in Manchester op de tribune bij de derby tussen City en United. “Dat tijdstip was puur toeval”, zegt de makelaar. “Zakaria wilde er graag een match bijwonen, vond het geweldig en zei dat hij bij City wilde spelen.”
Een dag later tekent Bakkali niettemin een driejarig contract bij PSV. Maar na zes maanden vraagt hij aan Veerman of hij nog altijd naar City kan. “Zakaria was teleurgesteld in PSV, omdat ze de gemaakte afspraken niet nakwamen. Hij wilde weg, maar dat ging niet meer.”
Onvrede
Dat PSV ver gaat voor Bakkali, is niet zo gek. Het ziet machteloos toe hoe veel grote talenten vertrekken en wil er alles aan doen dat te stoppen. Het niet nakomen van beloftes, waarover Veerman spreekt, past niet in die strategie. Rini de Groot: “Zakaria speelde weleens minder, daar kon en kan hij niet mee omgaan. Dan deugde er plots niets meer en waren hij en zijn familie meteen vatbaar voor invloeden van buitenaf.”
Ondanks de onvrede ontwikkelt Bakkali zich snel. Onder Fred Rutten, hoofdtrainer van PSV van juli 2009 tot maart 2012, mag hij af en toe meetrainen met de A-selectie. Diens opvolger Dick Advocaat laat Bakkali tijdens het trainingskamp in Bangkok in januari 2013 debuteren in het eerste elftal. Zeven maanden later wervelt de Belg tegen ADO Den Haag en NEC en tegen Zulte Waregem in de Europa Leaguevoorrondes.
De geboren Luikenaar is dan pas 17 en al jaren jeugdinternational, maar moet plots kiezen tussen België en Marokko, het land van zijn vader en overleden moeder. Intussen geeft PSV aan dat er in januari 2014 een nieuw contract zal klaarliggen. Zodra hij 18 is, wil het hem tot 1 juli 2017 of 2018 binden. Ook buitenlandse topclubs kloppen echter weer aan. “De onrust die na dat eerste contract was weggeëbd, kwam weer terug”, zegt Brands.
Bakkali geraakt ook geblesseerd aan een buikspier. Tegelijkertijd constateert de technische staf dat de Belg zeer onvolwassen is. Brands: “Zijn houding op en naast het veld, de manier van leven die bij een prof hoort: hij had overal moeite mee. Ook met teleurstellingen, zoals een niet-selectie voor de A-kern.”
Nadat de blessure is geheeld, kiest Bakkali voor België en komt hij weer geregeld aan spelen toe in het eerste elftal van PSV. De brille is echter verdwenen. Het lijkt alsof iedere tegenstander hem door heeft. Eind december speelt hij voor de vijftiende keer mee in PSV 1, waardoor hij dat seizoen niet meer voor het belofteteam mag uitkomen. “Een fout”, geeft Brands nu toe. Veerman zegt dat Bakkali dit PSV zeer kwalijk heeft genomen. “Daardoor heeft Zakaria zijn eerste WK misgelopen. Hij redeneert dat hij daar, zoals Divock Origi, ook een toptransfer had kunnen afdwingen.”
Tante Hakima
Toch wil PSV zijn grootste talent graag langdurig binden. Brands overlegt, net zoals ruim twee jaar eerder, met tante Hakima Bakkali-Cherkaoui. Zij laat PSV al in januari weten dat het verlengen van het tot 2015 lopende contract de enige optie is, maar de handtekening blijft uit. Het talent krijgt op verzoek van zijn tante respijt, omdat de Bakkali’s zonder zaakwaarnemer werken. Tegen het eind van vorig seizoen, als het jonge talent niet meer aan spelen toekomt, ontstaat er voor het eerst ruis. “Ik wil niet meer in Jong PSV, maar voor het eerste elftal spelen”, aldus de net 18-jarige voetballer.
Brands krijgt daarop een verrassend telefoontje. De speler heeft een echte zaakwaarnemer aangesteld: de Belg Didier Frenay. Tante Hakima is plots uit beeld. “Op verzoek van Bakkali heb ik met Frenay gepraat”, aldus Brands. “Toen ik Zakaria later vroeg hoe dat was teruggekoppeld, zei hij dat hij hem niet had gesproken, omdat hij Frenays gsm-nummer kwijt was…”
Bakkali blijft ongrijpbaar. Op een middag zegt hij tegen Brands dat hij waarschijnlijk overstapt naar Jorge Mendes, de invloedrijkste FIFA-agent ter wereld. De man achter Cristiano Ronaldo heeft hem zelf gebeld en daar ziet Bakkali wel wat in. Tot een samenwerking met Mendes komt het echter niet. De Belg blijft ook het PSV-voorstel negeren en krijgt te horen dat hij zal worden teruggezet naar de beloften. De club ziet een verkoop als de beste oplossing.
Verkoop
Op 7 augustus, daags voor het uitduel tegen Sankt Pölten in de voorronde van de Europa League, verschijnt Marcel Veerman in het hotel van de Eindhovenaren. “Brands zei er dat een verkoop van Bakkali bespreekbaar was. Ik vroeg een richtprijs.” Veerman legt op weg naar Brussel contact met een Belgische club. “Zij wilden 3 miljoen betalen”, aldus de makelaar. De volgende ochtend probeert hij Bakkali vruchteloos te bereiken. Veerman weet op dat moment nog niet dat Brands de Luikenaar heeft geadviseerd zich bij een FIFA-agent aan te sluiten: Mino Raiola, Rodger Linse of Kees Ploegsma.
Tot ieders verbazing heeft de familie Bakkali, uitgerekend nu een verkoop – zonder dat ze het weten – dichtbij is, besloten die stap te zetten. Een kennis van de Bakkali’s vraagt Ploegsma, op de dag dat Brands Veerman een verkoopprijs geeft, bij te springen. De boodschap is helder: de voetballer wil tóch bij PSV blijven.
De toenadering is de start van drie dolle weken. PSV heeft intussen een bod van Atlético Madrid gekregen. Bakkali zit elke dag te whatsappen met directeur Andrea Berta van Atlético, meldt dat bij Ploegsma, maar zegt dat hij geen zin heeft in een vertrek naar Spanje. Zijn intussen aan de kant geschoven manager Frenay heeft hem en zijn vader eerder meegenomen naar Eintracht Frankfurt, maar dat vond papa te ver van Luik. Het Franse Lille vinden de Bakkali’s wél interessant, laten ze weten. Twee uurtjes rijden, geen vreemde taal. Ploegsma vraagt kantoorgenoot Pascal Renier contact te leggen, maar Lille is terughoudend wegens de streken van de tiener. De Fransen willen eerst met de speler zelf praten. Ploegsma krijgt drie datums te horen, legt ze voor aan Bakkali, maar wacht nog altijd op een antwoord…
Tegen de verwachting in krijgt Brands van PSV-directeur Toon Gerbrands groen licht om de Belg toch weer een bod te doen. Coach Phillip Cocu is niet enthousiast, maar Jong PSV-trainer Darije Kalezic wil er wel voor gaan. Het talent krijgt een aanbieding die in grote lijnen gelijk is aan het eerder ingetrokken voorstel. Het contract zal tot medio 2017 worden verlengd en PSV wil een optie op een extra jaar. Het enige verschil: een prestatieclausule – het salaris kan oplopen tot 400.000 euro. “Een prima contract, Ploegsma beaamde dat”, aldus Brands.
Neef Youssef
Op maandag 25 augustus plant Brands een afspraak in. Bakkali zal de nieuwe verbintenis in het bijzijn van zijn vader en Ploegsma ondertekenen, maar daagt niet op. De neef van zijn vader, Youssef, wel. Tot verbazing van de club en Ploegsma vraagt de neef honderduit over het representatiecontract dat Bakkali heeft getekend. “Daar stonden volgens Zakaria en zijn vader dingen in die niet waren afgesproken”, zegt Marcel Veerman. “Hij veronderstelde dat hij een mandaat had getekend voor het afronden van een eenjarig contract bij PSV, maar zijn neef ontdekte dat hij tot 9 september 2015, de transferwindow van volgend jaar, onder contract stond bij Ploegsma.”
Ploegsma vindt dat hij niets verkeerds heeft gedaan, maar wil het representatiecontract toch verscheuren. De Bakkali’s stemmen in. Een tweede voorstel van Ploegsma wijzen ze af. Veerman weet waarom: “De familie voelde zich voor de tweede keer door PSV in hun eer aangetast. Nu had de club ze een zaakwaarnemer aangeraden die er, voor hun gevoel, meer voor PSV zat dan voor de speler. Bakkali zegt ook dat hij maximaal voor een jaar wilde bijtekenen.”
De overige betrokkenen bestrijden deze lezing stevig: “PSV heeft nooit over een verlenging van een jaar gesproken, want dan zouden ze over een jaar weer in dezelfde situatie zitten”, aldus Ploegsma. Brands zoekt na de bizarre meeting op 25 augustus geen contact meer met de speler. Ploegsma wel. De makelaar laat de Belg weten dat hij de volgende dag een ontbindingsovereenkomst van het representatiecontract krijgt. Op de dag van de deadline zoekt de FIFA-makelaar tot vier keer toe contact met Bakkali. Tevergeefs. Na drie weken PSV proberen te bewegen tot een herkansing beseft Ploegsma dat alle moeite voor niets is geweest.
Op 1 september meldt Marcel Brands Bakkali via een aangetekende brief dat PSV de aanbieding heeft ingetrokken. Ploegsma laat Brands weten dat hij niet meer voor Bakkali zal werken. De voetballer toont begrip en bedankt hem later op de dag voor zijn inspanningen.
Akkoord met een club?
Sportief zit het talent nu op een dood spoor. Bakkali heeft al acht maanden amper gespeeld. De komende maanden zal dat niet veranderen. Hij is geblesseerd en traint apart op het jeugdcomplex van PSV. Toch vermoeden kenners van de markt dat de Belg een akkoord heeft met een club die een totaalbudget voor hem heeft gereserveerd. Geen ongebruikelijke constructie. Van dat bedrag moeten dan alle kosten worden betaald, inclusief een eventuele transfersom. Hoe goedkoper de speler dus is, hoe meer hij zelf opstrijkt.
Afgelopen zomer vroeg PSV 3 miljoen voor Bakkali. Komende winter zal dat minder zijn. Per 1 juli 2015 is hij gratis op te halen. Een club die een dergelijke afspraak waterdicht maakt, moet echter wel zeer overtuigd zijn van de kwaliteiten van de eenmalige Belgische international.
DOOR THIJS SLEGERS
“Zijn houding op en naast het veld, de manier van leven die bij een prof hoort: hij had overal moeite mee.” Marcel Brands, manager PSV
