Amper hadden de Franstalige partijen het compromisvoorstel van koninklijk verduidelijker Bart De Wever opengeslagen of ze mikten het al in de prullenmand. Toch wil iedereen blijven onderhandelen. Tot het bittere einde.
Bart De Wever had nochtans zijn best gedaan. Afgelopen weekend printte hij een tekst uit met op zich werkbare voorstellen in verband met de staatshervorming, de aanpassing van de bijzondere financieringswet en de splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde. En die waren volgens hem niet te nemen of te laten, maar moesten een stevige basis vormen voor verdere onderhandelingen. Al is ook dat relatief, want in de praktijk kan de N-VA amper nog verder gaan zonder uitverkoop te houden in de ogen van haar Vlaams-natio-nalistische achterban. De tekst die nu voorligt, is voor veel N-VA’ers al een bijzonder harde noot om te kraken.
Amper had De Wever zijn voorstel zondagmiddag rondgedeeld of de Franstaligen schoten het ongemeen scherp af. Dat ze dat zo snel deden, had wellicht ook te maken met de persconferentie waarop De Wever zijn compromistekst binnen de kortste keren wereldkundig maakte. Daarop laakte de PS als eerste ‘het eenzijdige, provocerende karakter van sommige voorstellen’. Elio Di Rupo verslikte zich vooral bij het lezen van de passage over de financieringswet, want in zijn ogen brengt De Wevers model de welvaart van Brussel en Wallonië in gevaar. In het luik over de splitsing van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde wordt volgens de PS dan weer een loopje genomen met de rechten van de Franstaligen. Ondertussen riep CDH-voorzitster Joëlle Milquet dat de koninklijke verduidelijker helemaal niet had onderzocht hoe de standpunten van de zeven partijen dichter bij elkaar konden worden gebracht, maar hen alleen een ‘persoonlijke bijdrage’ had overhandigd. Wel lanceerde CDH, net als Ecolo trouwens, een oproep om de échte onderhandelingen – met alle zeven partijen – voort te zetten.
Dat de Franstaligen het moeilijk hebben met de tekst, is natuurlijk niet verbazend. Veel van De Wevers voorstellen doen hen pijn. Veel pijn zelfs. Zo wordt justitie haast volledig naar de gemeenschappen overgeheveld, wordt 45 procent van de personenbelasting geregionaliseerd, en is er geen sprake meer van een bijkomende jaarlijkse financiering van 500 miljoen euro voor Brussel. En volgens berekeningen van Frank Vandenbroucke (SP.A) zou de aangepaste financieringswet het Waals Gewest liefst 498 miljoen euro kosten. Een bedrag waarvan niet meteen kan worden verwacht dat de federale staat het voor langere periode zal bijpassen. Toch hoeft dat allemaal nog niet te betekenen dat De Wevers ideeën onbruikbaar zijn.
Vlaams front
Door zijn voorstellen zo ijlings en meedogenloos af te branden, hebben de Franstalige partijen maar één ding bereikt: De Wever zit in Vlaanderen steviger in het zadel dan ooit tevoren. De publieke opinie is nog meer voor hem ingenomen, hij wordt in de armen gesloten door opiniemakers die de laatste weken hoogst kritisch tegenover hem stonden, en als vanzelf ontstaat er nu eindelijk een soort Vlaams front. Want zowel CD&V als SP.A en Groen! wil de onderhandelingen voortzetten op basis van het compromisvoorstel. Dat CD&V-voorzitter Wouter Beke positief is over de tekst ligt voor de hand. De Wever had die vooraf uitgebreid met hem doorgesproken en nam er verscheidene CD&V-voorstellen in op. Maar ook de SP.A en Groen!, die De Wever vooraf minder informatie had gegeven omdat hij hen nog altijd niet vertrouwt, reageerden voorzichtig positief. Groen!-voorzitter Wouter Van Besien liet weten dat hij de tekst een goede basis vindt om naar de eindfase van de onderhandelingen te gaan. Wel wil hij meer garanties in verband met de betaalbaarheid van de pensioenen en de sociale zekerheid. Ook SP.A-frontvrouw Caroline Gennez wil waarborgen voor de financiering van de federale staat, en ziet nog ‘losse eindjes’ die moeten worden opgelost. Toch vindt ook zij het een bruikbare tekst.
In de ogen van de Vlaamse partijen heeft De Wever met zijn voorstel eindelijk een bewijs geleverd dat hij wel degelijk een akkoord wil. Maar de Franstaligen zijn er ondertussen van overtuigd dat hij bewust een tekst bij elkaar heeft geschreven die zij alleen maar konden afschieten. Voor hen is het dus wéér Bart De Wever, de snoodaard die twee weken geleden eigenhandig Elio Di Rupo deed struikelen, die de onderhandelingen heeft opgeblazen.
En De Wever zelf? Die leek maandag oprecht aangeslagen. ‘Ontgoocheld is nog te zwak uitgedrukt’, zuchtte hij net voor hij het partijbureau van de N-VA binnenstapte. ‘Ik heb er wakker van gelegen. Letterlijk.’ Toch was hij nog uitgeslapen genoeg, want maandagochtend al diende zijn partij in het parlement een splitsingsvoorstel voor B-H-V in. In de namiddag reed De Wever dan maar naar het koninklijk paleis om zijn opdracht terug te geven. Zonder resultaat. Nu is het weer aan de koning. Die wordt geconfronteerd met zeven partijen die niet op nieuwe verkiezingen zitten te wachten, en allemaal verder willen onderhandelen. Alleen verschillen ze van mening waarover, en is de hamvraag wie zich nog geroepen voelt om die gesprekken in goede banen te leiden. ‘Fabula acta est’, zei Bart De Wever maandagochtend ontmoedigd. Het verhaal is ten einde, betekent dat. Niets is minder waar.
DOOR PATRICK MARTENS, ANN PEUTEMAN, EWALD PIRONET EN HAN RENARD
