Hoe komt het dat iemand de beste wordt in zijn sport? In deze zomerreeks gaan we na welk ingenieus samenspel van omstandigheden daarvoor zorgt. In aflevering drie wordt duidelijk hoe Tiger Woods tot de beste aller golfers is kunnen uitgroeien.
‘Is hij niet zó goed dat hij slecht is voor de golfsport?’ Die vraag stelde menig golfjournalist zich eind jaren negentig. Zo buitenaards waren de prestaties van Tiger Woods. Eldrick Tont Woods – de bijnaam Tiger heeft hij te danken aan een Vietnamese soldaat met wie vader Woods goed bevriend is geraakt tijdens één van zijn twee missies in Vietnam – kende een bliksemstart in de sport die hij voorgoed zou veranderen. Prof sinds 1996, amper een jaar later de Masters al gewonnen en voor zijn dertigste maar liefst tien majors op zijn naam geschreven. Zo lost een wonderkind – Woods begon te golfen op zijn tweede en was amper tien maanden oud toen hij een golfclub in zijn handjes kreeg gestopt – de torenhoge verwachtingen van ouders, sponsors en natie in. Dat er door blessures allerhande en flink wat onverwerkte rouw ook op de U.S. Open (12 tot en met 18 juni) geen Tiger te zien zal zijn, mag dan wel geen nieuws meer zijn, het dompelt nog steeds menig golffan in rouw. Dat zegt alles over de invloed en impact van de Californische golfgod.
De statistieken zijn duizelingwekkend straf, de records niet op de vingers van twee handen te tellen. Ja, Jack Nicklaus won achttien majors en Woods ‘slechts’ veertien, en Phil Mickelson stelt zijn talent op veel meer relaxte wijze ten dienste van zijn golfcarrière, maar Woods is en blijft de ontegensprekelijke nummer 1 aller tijden. Zelfs in een periode waarin de voormalige veelvraat van het golf geen put meer gemaakt krijgt en zijn carrière over lijkt, is dat bepaald geen boude stelling. Het volstaat om Woods’ records (zie kaderstuk) er even op na te slaan.
Maar er is meer. Afgezien van het aantal gewonnen majors, verslaat Woods The Golden Bear op zo ongeveer ieder ander vlak. Woods won meer PGA-toernooien dan Nicklaus, werd vaker uitgeroepen tot Golfer van het Jaar, golfte een pak meer scoring titles bij elkaar en had een aanzienlijk grotere impact op de sport. Daar waar Nicklaus schitterde tegen hooguit een handvol toppers, toonde Woods zich keer op keer de betere van kleppers als Mickelson, Seve Ballesteros, VijaySingh en Ernie Els in een spelersveld dat veel beter is in de breedte. Dat Nicklaus’ voornaamste tegenstanders (ArnoldPalmer, Tom Watson en Lee Trevino) in de loop der jaren allemaal hebben gezegd dat de beste Woods beter was dan de beste Nicklaus, zegt zo ongeveer alles. Feit is wel dat Nicklaus al heel snel een belangrijke rol speelde in de motivatie van de jonge Woods om een groot golfer te worden.
Dank u, papa
‘Toen ik zag dat Tiger echt wel aanleg had voor golf, stelde ik hem de records van Jack Nicklaus als doel.’ Aan het woord is EarlWoods, zelf ooit een begenadigd honkballer en nu vastbesloten om van zijn zoon de beste golfer aller tijden te maken. Tiger bleek al snel een van de vele wonderkinderen die de golfsport door de decennia heen gekend heeft, maar wel een van de weinigen die het gemaakt heeft op topniveau, om het met een understatement van jewelste te zeggen. Want daar waar de al te rigoureus acterende tennisvaders vaker tennistalenten voortbrengen die op jonge leeftijd afhaken wegens niet meer gemotiveerd – de zusjes Williams en Maria Sjarapova niet te na gesproken – sproot er uit Earl Woods’ opvoeding een kampioen hors catégorie voort. ‘Ik wil toch even duidelijk maken dat Tiger zelf voor de golfsport gekozen heeft’, gaf papa Woods in 2001 mee. ‘Ik liet hem ook honkballen en hardlopen, maar hij gaf zelf de voorkeur aan golf.’
En dus werd het plan ‘Tiger to the top’ in werking gesteld. Dat vader Woods – overigens zelf een meer dan verdienstelijk golfer – als ex-militair toegang had tot het golfterrein van de Joint Forces Training Base in Los Alamitos (Californië) was een omstandigheid die niet alleen van groot belang was voor Tiger zelf, maar ook voor de golfsport in het algemeen. Toen vader Earl zag dat het wel snor zat met de onnavolgbare trainingsijver van Woods junior, stapte hij over op de tweede fase van het plan: psychologische training, gebaseerd op de militaire ondervragingstechnieken uit zijn legeropleiding. Want ‘op topniveau is golf voor meer dan negentig procent een mentale sport’, wist Earl Woods. Dat Tiger dat topniveau zou bereiken, bleek al snel. Als hij niet het een of andere jeugdtoernooi aan het domineren was, stal hij wel de show door als driejarige voor de ogen van televisiekijkend Amerika komiek Bob Hope te verslaan in een putting contest. ‘Zelfs na alles wat hij al gepresteerd heeft, blijf ik zijn drie opeenvolgende zeges op de Amerikaanse kampioenschappen voor junioren (Woods won in 1991, 1992 en 1993, nvdr) zijn strafste prestatie vinden’, aldus Earl Woods. ‘Natuurlijk was zijn titel op de Masters in 1997 een memorabel hoogtepunt, maar Tiger wint al grote toernooien sinds hij acht jaar oud is. Mensen die zeggen dat alleen de majors bij de volwassenen van tel zijn, hebben er niets van begrepen. Sinds zijn achtste verslaat hij de besten ter wereld, in internationale toernooien. En dat zegt voor mij alles over het talent en de werkijver van mijn zoon.’
Dat Earl Woods daar niet alleen als faciliterende vader, maar ook als coach aan bijgedragen heeft, lijdt geen twijfel. ‘Van zijn vierde tot zijn tiende kreeg Tiger golfles van RudyDuran. Vervolgens was hij zeven jaar in handen van John Anselmo en vanaf zijn zeventiende nam Butch Harmon over. Maar ook ik had al die jaren mijn rol als coach. Veel meer dan Tiger opleiden tot ’s werelds beste golfer, was mijn betrachting hem op te voeden tot een goed mens en een mooie man.’
Monomaan trainingsbeest
Of dat daadwerkelijk gelukt is, kunnen alleen zijn naasten beoordelen, maar het kan niet anders dan dat Earl ooit gevreesd moet hebben dat hij in plaats van een mooie man een monster had grootgebracht. Een monomaan trainingsmonster. Gewapend met een clipboard met daarop de records van Jack Nicklaus deed de jonge Woods niets anders dan trainen, golf kijken en ieder verbroken record van zijn grote voorganger afvinken. Toen hij drie was vervolledigde hij de negen holes van zijn trainingscourse in amper 48 slagen en niet veel later won hij zes WK’s bij de junioren, waarvan vier op een rij.
Tiger Woods groeide op zonder vriendjes of broers en zussen. Zijn beste vriend was zijn golftas, zijn enige speelkameraad het net in de garage waartegen hij zijn drive oefende. Tiger de outcast? Hij beaamt het beeld zelf, zo blijkt uit een brief die hij in 2015 stuurde naar een jonge fan die gepest werd omdat hij stottert. ‘Ik weet hoe het voelt om nergens bij te horen. Ik stotterde vroeger ook en ben er pas van afgeraakt door twee jaar lang logopedie te volgen en urenlang tegen mijn hond te praten’, stond in de brief te lezen. Het vervolg van de brief zegt alles over Woods’ positieve ingesteldheid. ‘Ik was lange tijd de jongste in de golfscène en voelde me daardoor vaak heel erg eenzaam. Toch heb ik me daardoor nooit laten ontmoedigen. Integendeel, ik heb er motivatie uit geput.’
Tiger was niet alleen uitermate gemotiveerd om te excelleren, ‘hij kon ook als geen ander pieken naar een bepaald toernooi of zelfs een bepaalde dag’, duidt golfjournalist AndyFarrell. ‘Andere spelers hopen gewoon dat ze door goed te trainen weleens twee weken per seizoen echt in topvorm zullen zijn. Tiger slaagt er daarentegen keer op keer in om uitgerekend die ene week uit te blinken.’ De keerzijde van de medaille is wel dat golf zo’n grote plaats in zijn leven innam dat het zijn privéleven ruïneerde. Relaties liepen op de klippen, simpelweg omdat er voor niets anders tijd was dan golf, en als het dan eens een keertje niet lukte op de golfcourse, smeet hij met clubs, vloekte hij als een ketter en spuwde hij vol afschuw naar de hole. Het verbaasde vader Earl geenszins: ‘Tiger maakte als kind al van alles een competitie. Zelfs een glas water leegdrinken deed hij zo snel mogelijk.’
Meedogenloze winnaar
De combinatie van indrukwekkende zegereeksen en vooral ook de flamboyante wijze waarop hij die zeges behaalde, creëerde een aureool van onoverwinnelijkheid. ‘Tiger doet dingen die ik me zelfs niet kan inbeelden’, reageerde Rocco Mediate nadat een geblesseerde Woods hem in 2008 nipt versloeg op de U.S. Open. ‘Woods veegt de vloer met ons aan, zelfs op één been’, beaamde Kenny Perry. Het is bepaald ontmoedigend om iemand steeds weer boven zijn sowieso al sensationele zelve te zien uitstijgen op momenten dat jij merkt dat de moed jou in de schoenen zinkt. Winningruthlessly werd een begrip. Woods liet lange tijd geen kruimel over voor zijn concurrenten. Tussen 1999 en 2003 won hij maar liefst 32 PGA-toernooien. Geen enkele andere speler won in die periode meer dan acht toernooien.
Gevolg van zijn dominantie en manier van spelen was een gigantische impact op het spel. Concurrenten doken het krachthonk in om net zo atletisch te worden als Tiger en golfcourses werden en masse hertekend. Tigerproofing the courses heette dat in het jargon. Concreet betekende dat: de golfterreinen een stuk langer maken zodat Tiger minder voordeel kon halen uit zijn indrukwekkende afslag. ‘Er bestaat niet zoiets als een golfterrein Tigerproof maken’, meende vader Woods in 2001 al. ‘Maak je een golfcourse moeilijker voor Tiger, dan maak je het toch gewoon moeilijker voor iedereen.’ Woods reduceren tot big hitter is de waarheid overigens geweld aandoen. Niemand put beter onder druk en weinigen hebben een beter bunkerspel dan Woods. Voeg daar nog een bijzonder accuraat iron play aan toe en je hebt een allround golfmachine die eender waar en wanneer kan schitteren.
Mentale hardheid
Dé voornaamste troef van Tiger Woods is evenwel zijn legendarische focus. ‘Hij bewaarde zijn mentale hardheid voor de echt belangrijke momenten’, weet golfjournalist TimothyClary. Tiger toonde zich meer dan een decennium lang groots op grote momenten. Een van die momenten is het shot op de achtste hole tijdens de Masters van 2010. Woods belandt ergens tussen de dennenbomen op Augusta. De gangbare oplossing? Mits een recovery slag in twee slagen op de green belanden. Wat doet Woods? Zich dankzij een wonderbaarlijke slag doorheen de bomen rechtstreeks op de green plaatsen. Hetzelfde kunstje deed hij de volgende dag nog eens over op hole 11, bij een bal die vlakbij een boom lag. Grote ogen en openvallende monden bij zowel publiek als tegenstanders. ‘Tiger heeft het altijd al in zich gehad om dat ene miraculeuze shot af te leveren’, duidt Woods’ voormalige coach HankHaney. ‘Nooit heb ik een grotere controlefreak gekend dan Tiger. Hij vond het ook niet erg een leven lang te moeten trainen voor een slag die hij slechts een handvol keer zou gebruiken.’
Van trainen komt tegenwoordig niet veel meer in huis. Het overlijden van vader Woods – Earl overleed medio 2006 – is een krak geweest die Tiger nooit helemaal te boven is gekomen. Voeg daar nog vier rugoperaties, een hoop privéproblemen en een fel verminderde motivatie aan toe en je snapt waarom de dominantie de laatste jaren tanende is. De enige reden dat Woods nog steeds golft is dat hij Nicklaus op één vlak nog niet overvleugeld heeft. ‘Ik ben er honderd procent zeker van dat Tiger zijn clubs al lang opgeborgen zou hebben als hij Nicklaus’ strafste record (zijn achttien majorzeges, nvdr) al verbroken had’, geeft Woods’ beste vriend mee. Woods onderschreef die stelling in 2016 tijdens een interview met talkshowpresentator Charlie Rose.
Het amechtige aanklampen mag dan wel pijn doen aan de ogen, er schuilt ook schoonheid in het spartelen van de grootste golfer aller tijden. Het is het beste bewijs van een motivatie die ooit zo groot was dat ze intussen in hem ingebakken zit. ‘Meer dan louter op zijn resultaten en impact moet je Tiger beoordelen op wat hij trachtte te bereiken’, besluit ex-coach Hank Haney. ‘Tiger heeft zich nooit gefocust op de beste ter wereld worden, hij deed er gewoon alles aan om het beste uit zichzelf te halen.’
door Kristof Vanderhoeven – foto’s Belgaimage
‘Ik weet hoe het voelt om nergens bij te horen. Ik stotterde vroeger en ben er pas van afgeraakt door twee jaar lang logopedie te volgen.’ – Tiger Woods
‘Sinds zijn achtste verslaat hij de besten ter wereld. Dat zegt voor mij alles over het talent en de werkijver van mijn zoon.’ – Earl Woods
