De UEFA gaat onder leiding van Michel Platini voor zero tolerance voor falende scheidsrechters en voor clubs die hun financiële huishouding niet op orde hebben.

Bij de start van de nieuwe Europese voetbaljaargang tekent UEFA-voorzitter Michel Platini ieder jaar in Monaco zijn plannen uit aan een beperkt kransje journalisten. Dit keer liet hij zich omringen door ex-topscheidsrechter Pierluigi Collina en Gianni Infantino, zijn nieuwe secretaris-generaal. De baas van het Europese voetbalbestel is vast van plan te breken met de mentaliteit van laisser faire, laisser aller in het voetbal. Van Collina verwacht hij niet meer of minder dan vlekkeloos leidende scheidsrechters en Infantino, een jurist, moet ervoor zorgen dat de clubs op financieel vlak in het gareel lopen.

“Ik wil beginnen met Spanje, Nederland en Duitsland te feliciteren”, opende Platini. “Het is de eerste keer dat Europa buiten het eigen continent de eerste drie plaatsen bezet op een WK. Ik ben als UEFA-voorzitter niet alleen bijzonder trots, maar ook blij dat de drie landen die in de prijzen vielen, uitstekend werk leveren wat opleiding betreft. Wie goed werkt met de jeugd, boekt successen.”

De voorzitter van de Europese voetbalunie was zeer te spreken over de eerste wereldbeker in Afrika. “Zuid-Afrika deed geweldige inspanningen om van dit WK een succes te maken. Ik vond het erg knap dat de organisatie het hele toernooi op niveau bleef, ondanks de vroege uitschakeling van het thuisland.”

Michel Platini hield niet alleen goede herinneringen aan het WK over. “Ik moest de finale op televisie volgen, omdat ik in de laatste dagen van het WK in het ziekenhuis lag. Het voetbal vond ik te stereotiep. Vroeger had ieder continent zijn eigen speelstijl. Nu voetbalt iedereen op dezelfde manier. De Zuid-Amerikanen voetballen als Europeanen en de Afrikanen spelen ook als Europeanen. Ik zeg niet dat dit fout is, maar er is wel een stuk eigenheid verloren gegaan.”

Platini kon niet om de problemen van het Franse elftal heen. “Ik wil hier voor het eerst iets over zeggen. Niet als voorzitter van de UEFA, maar als gewezen aanvoerder van Les Bleus. Voetballers zijn ook ambassadeurs. Ik vond het optreden van onze spelers betreurenswaardig, vernederend zelfs. Voor het Franse voetbalelftal en voor heel Frankrijk.

“Ik sta achter de beslissingen van de Franse bond”, zei hij streng. “Het is belangrijk dat er na zulke incidenten sancties volgen en ik hoop dat die gehandhaafd blijven.”

Vijf refs

De blunders van de arbitrage op het WK in Zuid-Afrika waren ook de baas van de UEFA niet ontgaan. Michel Platini wil, net als FIFA-voorzitter Sepp Blatter, echter niet weten van het gebruik van videobeelden. “Je kan tijdens een voetbalwedstrijd niet voortdurend de klok terugdraaien en naar een vorige situatie terugkeren”, stelde hij. “Bovendien heb ik nog steeds geen technologie gezien die werkt.”

De ex-coryfee van Juventus gelooft rotsvast in het experiment met vijf scheidsrechters, dat vorig jaar in de Europa League werd opgestart. “We hebben het nu ook in de Champions League ingevoerd”, aldus Platini. “De International Board gaf ons de toelating om er de komende twee seizoenen mee door te gaan. Jammer genoeg alleen in het clubvoetbal. Het zal dus niet het geval zijn bij de kwalificatiewedstrijden van Euro 2012.”

Platini ventileerde nog meer onvrede richting FIFA, toen hij geconfronteerd werd met een uitspraak van Sepp Blatter op de afsluitende WK-persconferentie in Johannesburg. Volgens de Zwitser was het experiment met de vijf referees een tegenvaller gebleken en waren noch de spelers noch de scheidsrechters er gelukkig mee.

“Ik ga niet op alle uitspraken van de FIFA-voorzitter reageren”, sneerde Platini. “Dan kan ik bezig blijven. Bovendien kan hij van de ene dag op de andere van mening veranderen. Onze resultaten van het experiment met vijf arbiters waren vorig seizoen zeer positief. De televisie ziet tegenwoordig alles omdat er meer camera’s rond het veld staan. Eigenlijk doen wij nu hetzelfde. De spelleiding krijgt aan ieder doel een extra gezichtshoek.

“Eén scheidsrechter kan niet alles zien. De handsbal van Thierry Henry in Frankrijk-Ierland was onmogelijk op te merken voor de man in het zwart. In Duitsland-Engeland op het WK kon hij gewoonweg niet vaststellen of de bal over de doellijn was, omdat hij zich op veertig meter afstand bevond.

“Belangrijk is dat er voortaan in het Europese clubvoetbal vijf officials zijn, maar dat er maar één man is die beslist: de scheidsrechter. Dankzij de twee bijkomende assistenten krijgt hij een betere controle over de wedstrijd. Vooral over wat er zich in de strafschopgebieden afspeelt. Op deze manier moet er een einde komen aan het duwen en trekken. De aanwezigheid van iemand naast het doel moet ook ontradend werken.

“Bij de finale van de Champions League, met drie scheidsrechters, was ik bloednerveus. Bij de eindstrijd in de Europa League waren ze echter met vijf en was ik voor 99 procent gerust. Als officials hebben wij de taak voor een systeem te zorgen dat het hele terrein afdekt, zodat de spelleiders alles kunnen zien. Meer kunnen wij niet doen. Dan is het aan de referees.

“Als vijf scheidsrechters niet zien wat er gebeurt, zijn er geen excuses meer. Dan is het de schuld van de scheidsrechters. Als voortaan iemand een fout maakt, is dat omdat hij niet goed genoeg is. Als je drie meter naast het doel staat en niet opmerkt dat de bal over de doellijn is, heb je niets te zoeken in het Europees voetbal. Wie niet ziet wat er gebeurt op het veld, moet stoppen. Het wordt zero tol-erance voor de scheidsrechters. Op elke wedstrijd zit een waarnemer van de UEFA en alle matchen worden achteraf bekeken. Falende refs zullen gesanctioneerd worden.”

Scheidsrechters moeten atleten zijn

Platini wil niets aan het toeval overlaten. “We hebben expertise uit het veld nodig om de arbitrage te verbeteren. Niemand minder dan Pierluigi Collina zal het experiment superviseren. Hij moet de hele arbitrage bovendien een nieuwe structuur geven.

“In eerste instantie wil ik iets doen aan de fysieke conditie van de spelleiders”, kondigde de kale Italiaan aan. “Het beeld van de scheidsrechter moet veranderen. Arbiters moeten atleten zijn. Twee keer per jaar zullen we de topscheidsrechters samenbrengen voor cursussen. Ze krijgen ook een gepersonaliseerd trainingsprogramma, dat via de computer wordt opgevolgd.”

De Italiaan kwam even in nauwe schoentjes, toen hem gevraagd werd of hij persoonlijk tegen het gebruik van vi-deobeelden was en waarom hij ze mag gebruiken om refs te bestraffen. “Het is lastig om mijn persoonlijke mening te geven. Ik draag immers het uniform van de UEFA. Dat ik achteraf de televisiebeelden gebruik, is omdat ik niet alle matchen op hetzelfde moment kan zien. Ik gebruik die beelden niet alleen om eventueel te bestraffen, maar vooral om scheidsrechters raad te geven en te begeleiden.”

De invoering van de extra assistenten kan een uitkomst bieden voor scheidsrechters die de leeftijdsgrens bereikt hebben en hun mogelijkheden verhogen om van de arbitrage een beroep te maken. “We zullen in de toekomst meer scheidsrechters nodig hebben”, besefte Collina. “Zeer ervaren mensen, want in topmatchen kunnen we geen beginnelingen achter het doel zetten.

“De leeftijd van een referee speelt voor mij totaal geen rol”, vulde Platini meteen aan. “Ik wil scheidsrechters die zien wat er gebeurt. Hoe oud ze zijn, interesseert me geen moer. Ik ben 55 en kan nog perfect vaststellen wat fout is en niet. De mensen naast het doel hoeven geen atleten te zijn. Vooral omdat ze, en dat is de enige nieuwigheid, niet meer op het veld mogen lopen. Ze kunnen alleen nog een voet binnen de lijnen zetten als dat nodig is om beter te kunnen zien wat er gebeurt. Dat is niet omdat we het een probleem vonden dat ze af en toe tot aan de backlijn stapten, maar omdat we op deze manier bestaande regels respecteren en het te veel tijd vergt om deze aan te passen.”

Platini gaf de technicus teken de beelden te starten. “Dit is een hoekschop uit Sampdoria-Werder Bremen, een match uit de voorronde van de Champions League. De ref ziet hier een penaltyovertreding omdat hij dankzij de man naast het doel een andere positie inneemt. Dit bewijst duidelijk dat het systeem met de vijf officials werkt. Met drie man had hij op een andere plaats gestaan en het trekwerk van de verdediger niet kunnen opmerken.”

In plaats van meer scheidsrechters zijn er echter vooral scheidsrechters met meer moed nodig. Elke match kunnen er vijf, zes strafschoppen gefloten worden voor duwen en trekken, maar al te vaak kiezen de refs voor de gemakkelijkste oplossing: een overtreding tegen de aanvaller. “Alle beslissingen in het strafschopgebied zijn belangrijke beslissingen”, zuchtte Collina. “Scheidsrechters zijn ook maar mensen en ze weten dat een strafschop een wedstrijd kan beslissen.”

Meer regels

Een nog belangrijkere pijler van het beleid van Platini dan de arbitrage is de zogenaamde financial fair play. “We willen niet meer of minder dan onze clubs gezond houden op langere termijn”, aldus Gianni Infantino. “Dat willen we bereiken door de clubs te verplichten om te leven op basis van de inkomsten.”

Clubs moeten vanaf het seizoen 2012/13 break-even draaien. Dat wil zeggen dat ze niet meer mogen uitgeven dan ze ontvangen aan recettes, tv-rechten, publiciteit, sponsoring en merchandising. Tot 2015 mag er in drie jaar totaal nog 45 miljoen euro daarnaast worden ingebracht, in de drie volgende seizoenen wordt dat tot 30 miljoen afgebouwd. Het ingebrachte geld mag echter alleen een schenking of een kapitaalsinjectie zijn, geen lening.

Manchester City kan dus voorlopig nog even doorgaan met wat Sir Alex Fergusonkamikaze spending noemt. In afwachting van 2013 lijkt de UEFA de bestaande reglementering, lees het licentiesysteem, strikter toe te passen. Deze zomer werden maar liefst vijf clubs uitgesloten van Europees voetbal: Portsmouth, Cork City, Lokomotiv Astana, Vetra Vilnius en Real Mallorca.

“De regels dienen om toegepast te worden en de regels zeggen dat je om deel te nemen aan de Europese bekercompetities je sportief moet kwalificeren én dat je een Europese licentie moet behalen”, onderstreepte Platini. “De uitgesloten clubs beantwoordden niet aan het tweede criterium.

“De principes zijn afgesproken met de European Club Association ( de verzameling van meer dan honderd Europese topclubs, nvdr)”, vervolgde hij. “Een meerderheid van de clubs gaat akkoord met de maatregelen.” De UEFA gaat zelfs achter de Spaanse bond aan, omdat deze ten onrechte een licentie uitreikte aan Real Mallorca. “Dat is iets voor de komende weken”, liet Infantino weten.

“Je moet altijd op een bepaald moment beginnen met het nemen van maatregelen”, lichtte Platini het aanscherpen van de financiële controle toe. “Vele jaren heerste er totale anarchie op het gebied van de boekhouding. De clubs weten wat hen over twee jaar te wachten staat. Clubs met rode cijfers worden dan niet meer toegelaten in onze competities. Het voetbal heeft tachtig jaar bijna zonder regels geleefd. Dat gaat veranderen. We gaan meer en meer regels invoeren.”

door françois colin

“Ik wil iets doen aan de fysieke conditie van de spelleiders. Pierluigi Collina”

Wie niet ziet wat er gebeurt op het veld, moet stoppen. Michel Platini

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content