Het gokschandaal in Duitsland deint uit naar Oostenrijk en Griekenland. Maar hoe belangrijk zijn sportweddenschappen eigenlijk op de Bélgische markt ? En verdient het voetbal er ook wat aan ?
Vorige week uit nieuwsgierigheid op een avond naar de teletekstpagina’s van CNN gezapt. Hoe interpreteerde de Amerikaanse nieuwszender het bezoek van zijn president aan Europa. Wat opviel, was dat elke nieuwspagina twee bladzijden telde. Aan de tekst veranderde bij de overgang niks, maar er stond op de tweede bladzijde een andere reclame. In 90 procent van de gevallen was het publiciteit voor… sportweddenschappen. Die zijn gigantisch populair.
Uit nieuwsgierigheid ook wat jaarcijfers geraadpleegd en onder meer die van een relatief nieuwe firma als Belga-Bet opgeduikeld. Via tientallen lokalen, verspreid over heel België, bieden zij weddenschappen aan op onze markt. De firma heeft een website maar, en dat intrigeerde ons, contacteren kan alleen via mail. Langslopen op de hoofdzetel haalt niks meer boven. In de hal van een gewoon huis in Laken zit een receptioniste. Of we iemand van Belga-Bet kunnen spreken ? Het meisje moet ons ontgoochelen. De bookmaker heeft er slechts een postadres. Uiteindelijk komen we via de uitbaatster van een winkel die het product aanbiedt in Zoersel terecht, van waaruit de Turkse broers Cengiz de zaken afhandelen. In dienst van, want uit het Staatsblad leren we dat de oprichters nog andere buitenlanders zijn. De in Nederland wonende Duitser Karlheinz Appold en zijn landgenoot Michaël Frohlich.
Wie er ook achter de schermen zit, hun winkel draait. Opgericht in juni 2001 kan de firma op het einde van dat jaar een omzet van bijna 350.000 euro voorleggen. Vijftien procent daarvan gaat naar de belastingen en in principe moet 65 tot 70 procent terugvloeien naar de wedders. Eind 2002 is de omzet gestegen naar 1,5 miljoen euro, een jaar later klokt men af op net geen 2,9 miljoen euro.
Bingoal is in Belgische voetbalmiddens ook een bekend product. Het moederhuis is de Tiercé Franco Belge en daarmee weet u meteen dat Bingoal een van de paardenwedrennen afgeleid product is. Het wedden op voetbal maakt zo’n 20 procent uit van de omzet van het moederhuis dat al sinds 1992 op de markt is. Ook hier hebben we de omzetcijfers opgevraagd. Ze zijn langer op de markt en dus stabieler. Eind 2000 was de omzet 66,8 miljoen euro, een jaar later 63,43 miljoen euro, om vervolgens weer lichtjes te stijgen tot 63,45 miljoen. Als weddenschappen op voetbal voor één vijfde van de omzet verantwoordelijk zijn, zoals Joeri Impens uitlegt, betekent dat in cijfers een kleine 13 miljoen euro.
En zo zijn er nog spelers. Ladbrokes (onderdeel van de Hilton Group en als dusdanig beursgenoteerd) biedt sinds 1990 in ons land weddenschappen aan en verdeelt via 310 agentschappen (vooral in Brussel en Wallonië). Tachtig procent van de jaarlijkse 160 miljoen omzet, zeggen ze, komt uit het wedden op paarden, het voetbalaandeel bedraagt tien procent, zo’n 16 miljoen euro dus.
Daarnaast is er ook het kleinere en alleen in Vlaanderen actieve SSP, dat een dertigtal verkooppunten heeft, maar geen omzetcijfers wil geven en, helaas voor ons, zijn verplichting om jaarrekeningen neer te leggen, niet naleeft. De bestuurders van dit bedrijf wonen officieel in Londen. Wim De Clercq uit Lokeren zorgt voor de praktische gang van zaken in ons land.
Een buitenbeetje is Mr Bookmaker, de maatschappij waar Roland Duchâtelet minderheidsaandeelhouder is en die een wielerploeg sponsort. Omdat Mr Bookmaker zijn thuisbasis op Malta heeft en daar een omzetbelasting van 0,5 procent betaalt, kan het in vergelijking met de ‘Belgen’ hogere noteringen aanbieden. Een doorn in hun oog en in dat van de kansspelcommissie die hier oneerlijke concurrentie ziet. Aan de (nationale of Europese) overheid om die lacune in de wetgeving op te lossen, want alle betrokken partijen signaleren dat her en der in vooral volkse wijken een boel kleinere maatschappijtjes op de markt zijn.
En zeggen dat voetbalpronostieken vroeger amper draaiden. Prior, Littlewoods, Goal, Totto, de oudere lezers herinneren zich ongetwijfeld nog de namen. In 1975 waren Prior en Littlewoods op de Belgische markt goed voor een omzet van 25 miljoen euro. Gokken werd toen zwaar belast, 38,5 procent. En, een groot verschil met nu, de voetbalwereld pikte ook zijn graantje mee, want kreeg 5 procent van dat bedrag.
Jean Fillée, juridisch verantwoordelijke van de Nationale Loterij, herinnert zich nog goed de lancering van de Totto in 1980. Het Belgische voetbal draaide toen uitstekend, met successen voor de Rode Duivels en de diverse clubs. De loterij wilde dat succes commercialiseren, bedacht campagne op campagne, plaatste in de stadions reclame, maar een succes werd het nooit. In 1981 haalde men een omzet van 16,3 miljoen euro, in 85 was dat minder dan 2,5 miljoen euro. Ook de Totto Mundial in 1982 flopte. Toen een product als de Lotto wel draaide, werd de voetbalpronostiek begraven.
Twintig jaar later heeft de markt zich hersteld, alleen pikt de voetbalwereld er niks meer van mee. Volgens de wet (en een Europees directief) zijn kalenders van voetbalkampioenschappen publiek domein en dus vinden ze onder meer bij Ladbrokes niet dat men een deel van de omzet moet afstaan aan de voetbalclubs. Roland Duchâtelet (Mr Bookmaker) meent dat ook. “Er is een return, via publiciteit in de sport. Dat volstaat.” Als geste sluit Koen Terryn namens Mr Bookmaker, dat in vijf stadions waaronder uiteraard dat van STVV reclame maakt, niet uit dat zijn bedrijf een grotere return aan het Belgische voetbal – 2 miljoen euro per jaar – uitkeert. Eenzelfde reactie bij Bingoal. “Wij zijn in dertien van de achttien stadions aanwezig met borden, dat volstaat.”
In Italië doen ze dat anders. Daar worden de weddenschappen van het Totocalcio over drie partijen verdeeld : één derde mag de organisator houden, één derde gaat naar de staat en één derde wordt uitgekeerd aan het CONI, het Italiaanse Olympische Comité, dat via een verdeelsleutel geld naar de sport laat terugvloeien.
Misschien heeft de affaire rond de Duitse scheidsrechter Robert Hoyzer wel wat losgeweekt, want op dit moment overweegt een ploeg als Real Madrid serieus om in deze haar portretrecht te laten gelden. Komt het tot een proces en winnen los Galácticos dit, dan kan dat een pak euro’s opbrengen. Niet heel veel internationale kantoren bieden immers wedstrijden uit de Belgische competitie aan, maar op de Spaanse en de Europabekers kan je bij iedereen wedden.
Daarmee komen we bij het internet, dat deze wereld een immense stroomstoot gaf. Dat geven alle gesprekspartners toe. Aanvankelijk met kinderziektes, Georges Grün investeerde destijds een deel van zijn centen in Euroleague.com, maar dat project kwam nooit van de grond. Mr Bookmaker is wél een succes, maar dat kan nog niet tippen aan de grote landen. Even surfend op het net de zoektermen ‘on line betting’ en ‘England’ ingeven, en je kan zo kiezen uit minstens vijftien bookmakers. Betfair biedt daarbij ook wedstrijden uit de Belgische competitie aan. Klikken, een account aanmaken, de gegevens van je creditcard doorspelen en je kan aan de gang. Koen Terryn (Mr Bookmaker) meent dat het internet de gokwereld verjongde en nu ook spelers van 30, 35 aanspreekt. Joeri Impens (Bingoal) noemt internet concurrentievervalsend, vanwege de andere belastingnormen.
Opvallend is dat deze wondere wereld amper gereguleerd is. En dan is de grens met wantoestanden zoals in Duitsland flinterdun. Daar kreeg scheidsrechter Hoyzer zoals bekend van de Kroatische maffia 70.000 euro om Paderborn een handje te helpen in de bekerwedstrijd tegen HSV. Berlijn, zo weet onze gokker ( zie kader), is een ware broeihaard van kantoren, met café King nu als bekendste schorpioenennest. Vooral dat het manipuleren in Duitsland gebeurde, verraste de professionele gokkers. Dat er in landen als Kroatië of Cyprus al langer wat loos bleek, was hen bekend. Italië met zijn schandalen ook, dat van de totonero, de clandestiene gokwereld opgezet door de Camorra, leidde in 1980 zelfs tot de degradatie van Milan en Lazio. En Engeland kende ook zijn schandaal, in 1995 met Bruce Grobbelaar en John Fashanu, onder invloed van de Maleise maffia. Maar Duitsland…
Toch vindt Roland Duchâtelet niet dat er ethisch een probleem is met investeren in internetgokken. “Als je al die schandalen analyseert, blijken er nooit bookmakers bij betrokken. Wel de maffia, die speelt en die eventueel voetbalmensen omkoopt, maar de bookmakers gaan vrijuit.”
Tot slot, voor de gein. Een nieuwsgierige collega – voltijds voetbalverslaggever en dus in principe een man met kennis van zaken – probeerde het ook eens. Inzet zestig euro, verdeeld over vier bedrijven. Tien euro bij Bingoal en Ladbrokes op wedstrijden uit onze eerste klasse, en twintig bij Mr Bookmaker en Belga-Bet op competitie- en Europese duels. Met de opbrengst, beloofde hij vooraf, zou hij de redactie trakteren.
Het werd een glaasje kraantjeswater. Zestig ingezet, nul verdiend.
door Pierre Bilic en Peter T’Kint
‘Als je al die schandalen analyseert, blijken er nooit bookmakers bij betrokken.’
Opvallend is dat deze wondere wereld amper gereguleerd is.
