Een half jaar geleden kende in België haast niemand Raphael Holzhauser, de nummer twee in het referendum van de Gouden Schoen. Maar ook in Oostenrijk, Duitsland en Zwitserland zijn ze verbaasd over de comeback van een bijna vergeten talent.
‘Wie?’ Stefan Ramming van de sportredactie van de Zwitserse krant Neuer Züricher Zeitung snapt eerst niet om wie het gaat wanneer hij hoort dat Raphael Holzhauser tweede werd in het referendum voor de Belgische Gouden Schoen. Ook al was Zwitserland het laatste land waar Holzhauser actief was voor hij naar België kwam, in 2018-2019. ‘Ik ben absoluut verrast, want bij Grasshoppers Zürich heeft hij er niets van gebakken; mislukt over de hele lijn – al lag het niet alleen aan hem. Grasshoppers startte dat seizoen om in de top drie mee te draaien, maar degradeerde.
‘Holzhauser was gehaald als leidersfiguur en draaischijf en deed het aanvankelijk nog behoorlijk. Daarna ging hij mee ten onder. Meestal speelde hij op het middenveld op de acht, en speelde puur aanvallend. Verdedigen deed hij amper, dat was ook een punt van kritiek. Na een topwedstrijd tegen Young Boys Bern, al drie jaar de beste ploeg hier, kreeg hij een penalty niet. Vanaf toen verdween hij uit beeld. Thorsten Fink had hem gehaald om zich in Zwitserland weer in de kijker te spelen van de Bundesliga, maar dat is niet gelukt.’
Ook nu blijven de meningen verdeeld. Sommigen vinden het knap wat hij doet terwijl anderen opwerpen: het is maar België.’
Jeugdtalent
In Oostenrijk was donderdag op de sportpagina’s de bekeruitschakeling van Bayern door tweedeklasser Holstein Kiel voorpaginanieuws. De tweede plaats van een Oostenrijks international in het Belgisch referendum van de beste voetballer van het jaar was dat niet. Het haalde zelfs het randnieuws niet.
Ook Austriakenner Philip Bauer van de Oostenrijkse krant Der Standard reageerde verrast: ‘We wisten nog dat hij een technisch begaafde voetballer is, maar wel één die de naam had het spel te vertragen – eerder dan te versnellen. Onder Thorsten Fink speelde hij meer teruggetrokken op het middenveld, waar hij vaak eerst nog eens om de eigen as draaide. Eén van de kritieken naar Fink toe was dat hij Holzhauser te laag uitspeelde, dat hij vijf of tien meter hoger beter tot zijn recht zou komen met zijn aanvallende kwaliteiten.’
De meeste aandacht trok Holzhauser in zijn voetbaljaren in eigen land tijdens de erg beladen Weense derby’s. Hoewel van oorsprong een Rapidspeler werd hij als speler en spelmaker van Austria Wien genadeloos uitgefloten. ‘Holzhauser is altijd een voetballer geweest die extreme reacties uitlokte’, zegt Bauer. ‘Je was voor of tegen hem. Hij liet door zijn houding ook merken dat het hem allemaal niet veel kon schelen. Ik herinner me een wedstrijd op Rapid waar hij bij elke corner niet alleen verbale agressie te verduren kreeg, maar ook van alles naar zijn kop gegooid kreeg. Hij gaf geen krimp.
‘Dat hij met Beerschot zo goed presteert en op latere leeftijd nog opgeroepen werd voor de nationale ploeg, verrast ons. Je moet weten dat zijn concurrenten in het nationale elftal wel in de Bundesliga spelen, met alle respect voor de Belgische competitie. Niemand had verwacht dat hij dit niveau nog zou halen.’
Florian Gröger van de Kronen Zeitung, Oostenrijks grootste krant, bevestigt dat de meningen over Holzhauser altijd verdeeld waren: ‘Velen noemden hem de beste linkervoet in de competitie, anderen vonden dat hij het spel te veel vertraagde. De trainer vroeg hem om wat terug te zakken, omdat hij niet de snelste was. Het gevolg was dat hij vaak bij de eigen centrale verdedigers het spel stond te verdelen, te ver van het doel van de tegenstander. Zo was hij zelf weinig gevaarlijk, behalve bij vrije trappen en corners. Uiteindelijk had hij wel een voet in de helft van de goals die Austria in die periode maakte.’ Voldoende voor de nationale ploeg was dat niet: ‘Zelfs als je hier vijftien keer scoort zegt men: ‘Ach, het is maar de Oostenrijkse competitie.’ Je moet al in een topcompetitie spelen om in aanmerking te komen.’
Ook hij is verrast door wat Holzhauser nu presteert. ‘Toen hij uit Oostenrijk vertrok, dachten we: die zien we niet meer terug. Hij belandde dan ook nog eens in tweede klasse. Blijkbaar krijgt hij in België veel vertrouwen. Dat heeft hij nodig. Hij is al 1,93 meter groot maar als je hem vertrouwen geeft, groeit hij nog. Maar ook nu blijven de meningen verdeeld. Sommigen vinden het knap wat hij doet. Terwijl anderen opwerpen: het is maar België.’
Zoals Beckenbauer
‘Elf doelpunten en tien assists na twintig speeldagen en tweede in de verkiezing voor de Gouden Schoen? Waanzin’, lacht Hubert Winklbauer, de Oostenrijkse correspondent van het Duitse voetbaltijdschrift Kicker. ‘Maar er stond hier de dag na de trofee geen letter in de kranten, hoor. Pas in oktober vorig jaar baarde zijn naam voor het eerst opzien, toen hij door bondscoach Franco Foda werd geselecteerd voor de oefeninterlands tegen Griekenland en Luxemburg. Toen herinnerden we ons het talent dat amper zestien jaar was toen hij in november 2009 onder ex-international Andreas Herzog maar liefst 28 keer uitkwam voor de U21-selectie en elf keer scoorde. Daarna volgde er een stagnatie in zijn ontwikkeling.
‘Foda testte hem als controlerende middenvelder, maar ook als meest offensieve pion, op posities waar hij moet opboksen tegen Bundesligaspelers met een grotere motor en meer duelkracht. Misschien ziet Foda hem als joker, die met zijn linkervoet en traptechniek een wedstrijd kan openbreken.
‘Thorsten Fink, die Holzhauser van Austria Wien meenam naar Grasshoppers Zürich, vond de lange ballen die Raphael trapte even goed als die van Franz Beckenbauer. Toen het als verdediger ondanks zijn gestalte en kopbalsterkte door een gebrek aan duelkracht, snelheid en wendbaarheid niet lukte, zette Fink hem hoger. Met zijn laatste pas haalde Raphael een hoger rendement als een regisseur die het overzicht bewaart en voorzetten à la David Beckham gaf. Holzhauser moet zijn intuïtie kunnen volgen in plaats van kilometers te maken. Je kunt hem omschrijven als een mooiweervoetballer, die wel de mouwen opstroopt bij balverlies, een superspeler voor een team dat fantastisch draait, maar misschien niet de man die je nodig hebt voor een ploeg die veel achter de bal moet hollen.’
Holzhauser is altijd een controversiële voetballer geweest, maar wel één die zich nooit wegstopte.’
Dat Holzhauser als product van Rapid Wien en als technische voetballer terechtkwam bij Austria – een club die teert op dynamiek en werkkracht – verwonderde Winklbauer niet: ‘Want Herbert Prohaska was altijd liefhebber van elegante voetballers. Ook onze nationale ploeg heeft nood aan een dergelijk type. We beschikken over veel strijders en lopers, maar niet over een artiest als Holzhauser. Hij hoeft niet de rapste te zijn, zolang hij maar omringd is door complementaire spelers die zijn gebreken kunnen maskeren. Holzhauser heeft vista, een goeie blik en hij denkt altijd aanvallend.’
Duitsland
George Moissidis maakte als Stuttgartwatcher voor Kicker Holzhausers eerste stappen als prof mee; de middenvelder koos in 2009 voor de jeugdopleiding van de Duitse kampioen van 2007. ‘In die periode was VfB Stuttgart een toonaangevende club, met een bijzonder sterke reputatie qua jongerenwerking. Dat Holzhauser daar op het internaat belandde als grootste Oostenrijkse talent was dan ook geen verrassing. Stuttgart betaalde slechts 100.000 euro opleidingsvergoeding aan Rapid.
‘Onze eerste kennismaking vond plaats in januari 2010, op de Mercedes Benz Junior Cup, een indoortoernooi voor U19-selecties waar ik in de jury zat die de beste speler nomineerde. Die trofee ging met voorsprong naar Holzhauser. Ik vond mijn notities van toen nog terug: een sterke linkervoet, een krachtig schot, goeie technische bagage maar ook één van de grootsten qua gestalte en daardoor fysiek overheersend. Maar op een echt voetbalterrein heb je ook snelle voeten nodig en krijg je te maken met een hoger tempo.
‘Dat bleek zijn grootste handicap. Raphael kon niet volgen, ondanks zijn sublieme traptechniek en vista. Daarnaast liepen er toen op het middenveld van VfB enkele serieuze kleppers rond. De toenmalige trainer Bruno Labbadia koos voor een 4-4-2, met een ruit op het middenveld, waar Holzhauser zich op de linkerkant nooit echt kon doorzetten. In de opleiding profiteerde hij maximaal van zijn gestalte, maar bij de grote jongens werd dat voordeel een nadeel omdat hij het ondanks zijn techniek niet meer haalde van de meer explosieve spelers. Het moderne voetbal vergt kracht, uithouding en loopvermogen, waarbij je in balbezit maar ook bij balverlies je taak moet uitvoeren.’
Zo belandde de Oostenrijker in 2013 op huurbasis bij FC Augsburg, de club die David Bernreuther namens het Duitse blad Kicker volgt. ‘In het begin paste de puzzel. Onder Markus Weinzierl veroverde Holzhauser een basisplaats en zorgde voor gevaar met zijn vrije trappen en hoekschoppen. Alleen bleek snel dat het tempo te hoog lag. De coach was tevreden over zijn inzet, maar benadrukte dat er nog veel werk was aan zijn dynamiek. Weinzierl zette Holzhauser op de linkerflank, terwijl hij het liefst centraal opereerde. Bovendien teerde Augsburg op snelle uitbraken en countervoetbal. Een hoog tempo opleggen na de balrecuperatie lukte Holzhauser inalsmaar moeilijker. In de winterstop kreeg hij een zware spierblessure, waardoor hij uit beeld verdween.’
Richard Niederbacher werd ooit met Waregem Belgisch topschutter en kwam later nog uit voor onder meer Stade Reims, PSG en Rapid Wien. De oud-spits vindt dat Holzhauser er goed aan deed om na een paar mindere jaren in een Duitstalige omgeving naar een kleinere Belgische club over te stappen: ‘Het was een speler die bij Austria goed presteerde, maar in eigen land nooit de volle honderd procent vertrouwen kreeg, terwijl hij wel een type is die dat nodig heeft. Hij nam wel altijd zijn verantwoordelijkheid op het veld om de ploeg op sleeptouw te nemen; hij is nooit iemand geweest die zich wegstopte wanneer het minder ging. Wél een controversieel figuur die het publiek durft uit te dagen en, wanneer hij met Austria tegen Rapid Wien een strafschop nam, de handen aan de oren zette om de fans een beetje te jennen. Normaal maakt hij straks deel uit van de EK-kern, maar zijn concurrenten zijn wel Arnautovic en Alaba, de twee spelers om wie het in Oostenrijk draait.’
‘Dit zilver is goud’
Holzhausers manager, Alexander Sperr, kent de speler al van zijn vijftiende, toen hij bij de jeugd van Rapid Wien deel uitmaakte van een uitzonderlijk getalenteerde generatie. Sperr zocht de familie thuis op. ‘Raphael had de ploegen toen al voor het uitkiezen: Bayern, Stuttgart en Hertha BSC. Maar Stuttgart had toen de beste jeugdopleiding in Duitsland. De combinatie school-voetbal was een moeilijk verhaal. Dan reed ik de 500 kilometer naar Stuttgart om een oplossing te zoeken. Als getalenteerde voetballer was hij aanvankelijk ook een beetje lui. Hij vergat dat voetbal ook een loopsport is.’
Stuttgart bood hem op zijn zestiende zijn eerste profcontract aan. ‘Dat was een erg goed contract, maar Raphael wilde niet eens weten hoeveel hij verdiende. Hij vroeg enkel: waar moet ik tekenen? Raphael is in de eerste plaats een echte voetballiefhebber. Toen hij bij Stuttgart niet mocht meedoen, speelde hij zonder problemen met het tweede elftal, en gaf daar volle gas.’
Nadat zijn contract in Duitsland niet werd verlengd, keerde hij terug naar Oostenrijk. ‘Rapid was niet geïnteresseerd. Austria wel. Dat was een gigantisch probleem, want heel zijn familie en omgeving waren diehard Rapidfans. Tijdens de derby’s werd hij hevig geviseerd. Hij is altijd een omstreden voetballer geweest.’
Na Oostenrijk bleek Zwitserland geen goeie keuze. ‘Toen beslisten we dat het beter was een nieuwe start te maken; weg van de Duitstalige landen, om zichzelf als het ware opnieuw uit te vinden. Turkije zag hij niet zo zitten en toen hoorden we dat er een kans was bij een Belgische club, in een land dat ik helemaal niet kende. Al na een maand Antwerpen voelde hij zich helemaal thuis. Tot we hoorden dat hij niet in eerste, maar in tweede klasse zou spelen. Dat jaar in 1B heeft Raphael fysiek sterk gemaakt: de top drie van 1B speelt in de Oostenrijkse eerste klasse in de bovenste helft mee. Raphaels geluk is dat de trainer snel naar hem toestapte en zei: ‘Met jouw kwaliteiten ga ik je in een meer aanvallende positie uitspelen.’ Losada heeft hem de vrijheid gegeven, terwijl alle andere trainers in hem een toekomstige centrale verdediger zagen omdat hij aan de bal zo’n rust uitstraalt.’
Ook Sperr had niet meteen verwacht dat zijn speler tweede zou eindigen in de Gouden Schoen. ‘Deze zilveren medaille is een gouden, want hij speelt niet bij Anderlecht of Club Brugge. Hij is niet ontgoocheld dat hij niet won, hij is trots op die tweede plaats.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
