Spelers, trainers, bond: niemand weet hoe het verder moet met de Rode Duivels na de deconfiture in Spanje. Alle hoop vanavond in Armenië is gevestigd op ‘de charme van het voetbal’. En daarna op Dick Advocaat.

Alle hoop vanavond in Armenië

is gevestigd op ‘de charme van het voetbal’. En daarna op Dick Advocaat.

Behoudens een wonder gaat België niet naar het WK voetbal in Zuid-Afrika volgend jaar, maar zolang de mathematische zekerheid op dat wonder blijft bestaan, lijkt niemand van de verantwoordelijken in de almaar aanslepende crisis rond het nationaal elftal – spelers, trainers, bond – bereid te zijn te zeggen waar het nu naartoe moet. Mocht België vandaag in Jerevan Armenië kloppen en Turkije gaat winnen in Bosnië, blijft de theoretische mogelijkheid op kwalificatie bestaan. Door minimaal een punt te pakken zouden de Bosniërs het Belgische voetbal een dienst bewijzen.

Een maand scheiden de Rode Duivels na vandaag van hun laatste twee WK-kwalificatie-opdrachten. Op zaterdag 10 en woensdag 14 oktober geven ze achtereenvolgens Turkije (thuis) en Estland (uit) partij. Of dat met Dick Advocaat als bondscoach zal zijn, is een overbodige vraag. Het antwoord is neen. De Nederlander wekt vooralsnog niet de indruk happig te zijn op een vervroegde indiensttreding. Hij verkoos het WK voor vrouwen bij te wonen in Finland, waarnaar het vanuit Sint-Petersburg niet ver reizen is. Van Spanje-België vroeg hij naar verluidt de dvd op, terwijl het in zijn huis in Nederland wachten is op een Belgacom TV-aansluiting, wat een onoverkomelijk probleem schijnt te zijn. Tot dat soort huis-, tuin- en keukenklussen beperkt het contact met zijn aanstaande werkgever zich voorlopig.

De enige die al contact met hem had sinds zijn ontslag bij Zenit Sint-Petersburg, is Philippe Collin, de voorzitter van de technische commissie van de KBVB. Hij maakte de afspraak met Advocaat dat die eind september naar Brussel komt. Vermoedelijk komt het dan ook tot een eerste kennismaking met Frank Vercauteren. De huidige bondscoach lijkt ondertussen niet geneigd om zelf de handdoek te werpen. Dat deed hij ook niet bij Anderlecht, hoe zwaar hij het daar toen ook te verduren kreeg. Daarmee vergeleken is zijn huidige situatie vrij comfortabel. Hij ontsnapt aan de kritiek en krijgt vooral medeleven voor de ondankbare omstandigheden waarin de bond hem sinds het ontslag van René Vandereycken aan zijn lot overlaat. Vercauteren schikt zich daar opvallend gemakkelijk in.

“Als we mathematisch uitgeschakeld zijn, kunnen we misschien met een schone lei beginnen en aan de toekomst werken”, zei hij zaterdag rond middernacht in zijn reactie op de zware nederlaag tegen de Spanjaarden. Buiten het zicht van de tv-camera’s voegde hij daaraan toe dat eerst deze twee wedstrijden (Spanje en Armenië) moesten worden afgehandeld. “En dan zullen we zien. Ik sta open voor dialoog.”

Verdeelde bond

Dat laatste klonk bijna als een smeekbede. Het kon ook worden opgevat als subtiel verpakte kritiek op Advocaat, omdat die het de moeite nog niet vond contact met hem op te nemen, en op de bond, die hem verzocht dat zelf ook niet te doen. Vragen naar wat hij bedoelde met ‘schone lei’ en ‘de toekomst’, beantwoordde Vercauteren rustig met: “Hoe die eruitziet, bepaal ík niet.” Dat hij de huidige gang van zaken jammerlijk tijdverlies vindt, is zeker. Opnieuw leek hij te willen aangeven dat het zijn verantwoordelijkheid niet is. Maar óók dat hij het graag anders wil.

Lijken Advocaat en Vercauteren minstens tot Advocaats bezoek aan Brussel te neigen naar de status quo voor het vervolg van de kwalificatiecampagne, dan was er zondagochtend toch weer François De Keersmaecker om twijfel te zaaien. Na een korte nacht stond de bondsvoorzitter in een hoekje van de kleine luchthaven van La Co-ruña Sporza Radio te woord. Op de afsluitende vraag of hij nu toch niet meende de positie van Vercauteren te moeten herbekijken of dringend met Advocaat samen te gaan zitten, zette hij het op een zenuwachtig lachen. “U moet mij geen woorden in de mond leggen”, hikte hij ten slotte afwerend, hoewel hem gewoon een vraag was gesteld. Waarna hij de verwarring toch weer voedde door nogmaals te onderstrepen dat het een beslissing van de technische commissie was geweest – lees: niet van hem – om niet te overwegen Advocaat meteen na zijn ontslag al in dienst te nemen. “Behoudens vergissing is die beslissing nog niet gewijzigd, dus zullen we daar- bij blijven”, besloot hij in raadsels.

Die raadsels sluiten naadloos aan bij een andere observatie die tijdens de reis naar Galicië gemaakt kon worden. Namelijk dat niet alleen op het veld, maar ook ernaast de neuzen alle kanten op wijzen. Duidelijk is vooral dat de voorzitter en zijn directeur-generaal Jean-Marie Philips niet op dezelfde golflengte zitten. Over hoe op het ontslag van Advocaat bij Zenit moest worden gereageerd, verschilden zij al van mening. Die ventileerden ze allebei ook graag in de media. En De Keersmaecker nu dus opnieuw, hoewel iets minder expliciet.

Bij het vertrek naar Spanje ging het eerst nog goed. De Keersmaecker sprak zijn afkeuring uit over de terugkeer van Sébastien Pocognoli naar zijn club AZ. Dat deed ook Philips. Tot hij tijdens het persdiner ’s middags in La Coruña na de korte tafelrede van zijn voorzitter zelf onverwacht het woord nam. Philips had zopas telefoon gekregen van de speler, die hem zijn versie van de feiten had verteld. Bijgevolg was er geen zaak-Pocognoli meer, deelde de directeur-generaal de aanwezige journalisten mee. De Keersmaecker stond in zijn hemd.

Eén telefoontje naar AZ, een kort gesprek met de eigen bondscoach en alle speculatie had kunnen worden vermeden. Geen bobo die het initiatief nam. Ook Michel Sablon niet. Welke rol de meegereisde technisch directeur nog speelt, is twijfelachtig. Zeker is dat zijn stem niet opweegt tegen die van Philippe Collin, die er naast Anderlecht zijn bondsjob als sportief invloedrijkste man bij neemt en een bijzondere aandacht voor Francky Dury schijnt te hebben ontwikkeld. Het duel zaterdagavond tegen de Europees kampioen was voor Dury het voorlopige hoogtepunt uit zijn carrière. Als straks Ariël Jacobs het voor bekeken houdt bij Anderlecht, is de leergierige en ambitieuze West-Vlaming misschien de grote winnaar van dit pre-Advocaatintermezzo.

Het nachtleven

De KBVB is een organisatie in verloedering. Elk krachtdadig optreden is haar vreemd. Na de aanslag van Axel Witsel op Marcin Wasilewski maakte ze geen enkel statement. “We moeten voort”, hield De Keersmaecker er in La Coruña de moed in. “Misschien is dat ook de charme van voetbal: niets is definitief. Je krijgt altijd opnieuw een kans.” Dat klonk net niet als: winnen in Armenië en waar hebben we het nog over?

De Keersmaecker straalt uit wat de KBVB is: slapte. Daarmee dwing je ook bij voetballers geen ontzag af. Wie bovendien zelf intern verdeeld is, kan moeilijk op een geloofwaardige manier eendracht eisen bij zijn spelers. Die is er dan ook niet. Tussen de Nederlandstaligen en de Franstaligen loopt een muur, zo wordt getuigd, die breder is dan de zogenaamde generatiekloof tussen jong en oud. Op het veld staan elf spelers die hun neus lijken op te halen voor elkaar.

Het gemak waarmee internationals afzegden vorige week, wekte overal irritatie op. Ook de desinteresse bij spelers die wel opdaagden, was opmerkelijk. Marouane Fellaini strompelde over het veld en hees zich alleen boven de middelmaat met twee vuile ellebogen. Pas bij de tweede kreeg hij geel. Dat hij er daardoor niet bij is vanavond in Armenië, scheen de man van twintig miljoen zaterdagnacht niet te beseffen. Tenzij het voorgewende onwetendheid was en hij bewust de annulering van zijn trip naar Jerevan op het oog had. Na een week als de vorige mag dat niet meer worden uitgesloten.

Ook in sponsorkringen worden inmiddels bedenkingen gemaakt bij de ingesteldheid van deze nog niet zo lang geleden beloftevol ogende lichting internationals. Na Bosnië uit, waar met 2-1 werd verloren (na vier dagen eerder ook al met 2-4), doken er een aantal het nachtleven in. Daar schijnen foto’s van te bestaan, maar de (Waalse) persgroep die ze in zijn bezit heeft, heeft wellicht goede redenen om ze niet te publiceren. Ook zaterdagnacht na de bolwassing tegen Spanje zouden enkelen het muurtje hebben gedaan. Dat is van alle tijden, maar geruststellend is het niet wanneer het uitgerekend om exponenten van de nieuwe generatie blijkt te gaan.

“Wat is kwaliteit?”, vroeg Frank Vercauteren zich na de 5-0 niet voor het eerst openlijk af. “Kwaliteit is meer dan techniek. Het is spelintelligentie, fysieke mogelijkheden, tactisch inzicht, maar vooral ook mentaliteit. Zeker op dat vlak is er progressie mogelijk.” Mentaliteit, attitude, ingesteldheid, professionalisme: variaties zijn het op wat op dit moment misschien wel het grootste probleem vormt bij deze generatie Belgische topspelers: gebrek aan realiteitszin en zelfkritiek.

Technisch adviseur

Vercauteren analyseert raak, maar is niet de man die krachtdadig ingrijpt. Daarin verschilt hij nauwelijks van zijn voorganger Vandereycken. Liever legt hij de verantwoordelijkheid tot initiatief bij de spelers zelf. Vooral daarom lijkt Dick Advocaat nu de juiste man op de juiste plaats. Iemand die de discipline aanzwengelt en spelers in het gareel laat lopen. Iemand die het rot aanpakt en het, zonder onderscheid des persoons, wegsnijdt waar nodig. Dat is wat Paul Van Himst ook bedoelde toen hij zei aan Sporza Radio: “Hij zal beslissingen moeten nemen die niet plezant zijn. Je kunt niet met drie keepers spelen.” Met andere woorden: het beste elftal moet spelen, niet de beste spelers.

Van Himst heeft een pr-functie bij de KBVB. In die hoedanigheid maakt hij de buitenlandse verplaatsingen van de nationale ploeg mee. De luciditeit waarmee het bijna 66-jarige icoon zondag het Spaanse debacle ontleedde, was een eenzame uitschieter in het Belgische bondsgezelschap. Het is godgeklaagd dat de beste voetballer uit honderd jaar Belgische voetbalgeschiedenis zijn tijd verspilt met sponsors. Een functie als technisch adviseur van de KBVB lijkt zinvoller dan ooit.

door jan hauspie – beelden: reporters

Ik sta open voor dialoog.

Frank Vercauteren