Gezocht : clubs. Vragende partij : voetballers. Aanbeveling : ervaring op het hoogste professionele niveau. Helaas : transfermarkt gesloten. Heropening : december.
Fluitend trekt Gert Doumen ’s avonds naar de training bij tweedeklasser Patro Maasmechelen. Alleen : hij mag er enkel meetrainen, niet spelen. Want Gert Doumen hééft geen club, en dus geen inkomen. Zijn contract bij RWDM liep nog twee jaar, maar RWDM is failliet. In februari werd hij voor het laatst betaald. Het enige wat hij achteraf nog kreeg, waren vage en loze beloftes. Keer op keer kwam voorzitter Erik De Prins hem en de andere spelers, om stakingen te voorkomen, op hun plichten wijzen en een spoedige storting van hun loon beloven. Doumen : “In het begin geloof je die man nog ook. Mijn vrouw die boekhoudster is, wees me er al snel op dat het slecht zou aflopen. Toch hoop je, tegen beter weten in. In juni bleek het allemaal oplichterij en leugens te zijn geweest. Op een keer kwam ik met een ongedekte cheque in de bank. Gelukkig had ik hen vooraf verwittigd dat het gerucht de ronde deed dat hij misschien niet gedekt was. De enige die wel nog betaald werd, was Kargbo. Omdat ze van hem nog geld dachten te maken op de transfermarkt.”
Doumen had heel lang niets in de gaten. “Molenbeek leek me een kleine, maar sympathieke en correcte club. Tot nieuwjaar ben ik altijd op tijd en correct betaald. Dan stel je je ook geen vragen.” Hij is niet kwaad op de voetbalbond of de licentiecommissie : “Zij hebben RWDM alle uitstel gegeven waar de club op kon hopen. Alleen sleepte het zolang aan dat alle kernen al vol waren. Ik was bijna rond met Moeskroen, maar het telefoontje om mijn handtekening te komen zetten kwam niet.”
Aanvankelijk trainde hij nog met wat er overbleef in Molenbeek. “Maar twee keer 110 kilometer in de wagen naar Brussel en niet betaald worden, dat gaat wegen. Tot eind juli hield ik het vol. De laatste week werden we ook nog eens bestolen in de kleedkamer. Dat was het ergste : je hebt al niets meer en dan gaan ze ook nog aan je eigen spullen zitten.” Op 26 juli kreeg hij zijn officiële ontslagbrief van Molenbeek. Straks ontvangt hij stempelgeld, maar hoeveel dat is, daar wil hij niet aan denken. “In elk geval veel meer dan bij Molenbeek ! Weinig is nog altijd meer dan niets. Gelukkig heb ik in acht jaar profvoetbal wat reserve opgebouwd en is mijn vrouw altijd blijven werken.”
Die vrouw is nu zwanger. “Daarom is het buitenland nu niet aan de orde, maar ik heb de hoop niet opgegeven dat ik iets vind in eerste of tweede klasse. De markt is gesloten, maar ik heb het voordeel dat een club nog altijd een geblesseerde keeper mag vervangen. Maar ik kan toch niet aan ex-ploegmaats van mij gaan vragen om hun keeper te blesseren op training ?”
Dirk De Vos van spelersvakbond Sporta heeft geen zicht op het exacte aantal werkloze profs. Tachtig procent van de Vlaamse profs in eerste klasse zijn lid, in Wallonië de helft. De Vos : “Speelt Filip Fiers in vierde klasse ? Weet je, wie problemen heeft belt ons, maar als ze een nieuwe club vinden, lezen we dat vaak ook maar in de pers. Meestal bellen ze pas terug als ze opnieuw in de problemen komen. Velen weten ook niet dat ze recht hebben op een werkloosheidsvergoeding, maar dat ze dan eerst een aanvraag moeten indienen bij de rijksdienst voor arbeidsvoorziening (RVA). Veel clubs leren nu pas hoe ze zulke formulieren moeten opstellen. Het klinkt cru, maar hoe meer faillissementen, hoe beter clubs en spelers met zulke situaties omgaan. Het gebeurt nog zelden dat we namens een speler om een C4 moeten gaan vragen bij zijn vorige club.” De Vos schatte het aantal werkloze profs vorige week nogal ruim : tussen twintig en honderd. “In vergelijking met vorig jaar in ieder geval een toename van honderd procent.”
Veel profs zochten hun heil in de lagere afdelingen : Rade Mojovic, tweede doelman van Aalst, speelt nu bij vierdeklasser Ath; Edin Ramcic (ex-RWDM) zit bij derdeklasser KV Oostende; en René Klomp hield het na horrorervaringen bij Harelbeke en Aalst in België voor bekeken en keerde terug naar Nederland.
Dirk De Vos vindt het geen goede zaak dat over zowat heel Europa per 31 augustus de transfermarkt sloot. Zo kan wie geen club heeft, tot eind december zijn job niet meer uitoefenen. De Vos snapt niet dat de Europese Commissie de opdracht om het transferreglement doorzichtig te maken, aan de Fifa liet. “Ik begrijp niet dat het verenigingsrecht primeert op het Europees, het nationaal en het arbeidsrecht.”
In één jaar tijd verdwenen er drie eersteklasseclubs uit het betaalde voetbal : Zuid-West (ex-Harelbeke), Aalst en RWDM. Of de spelers en trainers ooit hun achterstallige lonen te zien zullen krijgen ? De Vos : “De schuldvorderingen zijn opgemaakt. Het kan nog een paar jaar duren eer die vereffeningen afgesloten zijn. Als je dan geen reserves hebt, moet je ergens anders naartoe. Dat kan alleen het OCMW zijn. We hebben iedereen voorgelicht en ik ken er een paar die daaraan gedacht hebben. Misschien zouden zij beter in de publiciteit treden, opdat iedereen duidelijk ziet welke de gevolgen zijn van wat er allemaal misgaat in het voetbal.”
Een andere mogelijkheid is dat de vroegere beheerders van failliete clubs aansprakelijk worden gesteld. De Vos : “Het niet betalen van loon is een sociaal misdrijf.” Bij Aalst en Zuid-West wordt het overwogen.
Serge Vandewalle, die in eerste klasse voor Cercle, Harelbeke en Aalst voetbalde, revalideert van een zware blessure. Die liep hij op tijdens een oefenmatch met Terneuzen enkele weken geleden. Hij zou bij Terneuzen voetbal combineren met een job als vertegenwoordiger, maar de blessure schuift dat op de lange baan. De club wil hem nog eens zien als hij helemaal hersteld is. Vandewalle moet na een eerste ingreep nog twee operaties ondergaan en dan zal blijken of het kraakbeenletsel het einde betekent van zijn voetballoopbaan.
November 2000 vloog hij met negen anderen na de overname door een Duitse groep onder leiding van Enver Alisic naar de Harelbeekse C-kern. “We lagen onder contract, maar niemand werd nog betaald. Op een dag gingen we trainen en stelden na de training vast dat de leasingmaatschappij ook onze auto’s had opgehaald. Konden we niet eens meer naar huis.” In januari van dit jaar waren hij en zijn kompanen in de C-kern het beu al tien maanden geen loon meer te hebben ontvangen. Via een advocaat spanden zij een rechtszaak in tegen de club. Daardoor blokkeerden ze het geld dat Harelbeke van Anderlecht zou krijgen voor de transfer van Ode Thompson. Met een deel van die centen werd later het achterstallige loon van de betrokken spelers betaald, tot woede van de club die zo andere verplichtingen aan derden niet kon nakomen.
Maart 2002 werd Vandewalle ontslagen. Voor de periode januari-maart kreeg hij ook geen centen. “Onbegrijpelijk, als je ziet welke zwaargewichten er in die beheerraad zaten, dat zijn geen club konden runnen. Ik heb van Sporta begrepen dat ze burgerlijk gedagvaard zullen worden. Ik heb 50.000 euro te goed. Zou jij dat laten vallen ?”
Per 5 augustus stapte Vandewalle naar de RVA. Voorlopig staat hij op de ziekteverzekering. Als hij herstelt en geen voetbalcontract versiert, krijgt hij de minimumuitkering voor werkloze voetballers. Gelukkig is zijn vrouw al die tijd blijven werken, zucht hij nu. Welke les hij uit heel het gebeuren trekt ? “Veel mensen in het voetbal hangen graag de grote jan uit, maar kunnen of willen hun verplichtingen niet nakomen. Erg vind ik dat. Ik had zo snel mogelijk een andere club moeten zoeken toen ik in die C-kern terecht kwam. Ook al had ik nog een contract en zou ik elders moeten inleveren hebben. Want als je geen wedstrijden speelt, raak je helemaal uit beeld. En eer je eraan denkt naar de rechtbank te stappen, zit je al een paar maanden zonder loon. Ondertussen moet je verder leven. Als je geen inkomen hebt, begin je snel ook te snoeien in de uitgaven : in plaats van de auto neem je al snel de fiets.”
In Mechelen woont Joao Elias. Elias speelde een paar weken geleden een paar van de allerlaatste oefenwedstrijden van het oude RWDM, maar lijkt de komende maanden veroordeeld tot wat zaalvoetbal om in beweging te blijven. De Angolees verbrak vorig jaar zijn contract met KV Mechelen, omdat hij niet meer wilde samenwerken met Aad de Mos. Tot oktober ging hij in Dubai voetballen. Sindsdien heeft hij geen inkomen meer en teert hij op de reserves die hij in het emiraat verdiende. Voorlopig lukt dat nog.
Een ultieme poging om in derde klasse bij Andenne te gaan voetballen, mislukte. De voorzitter van de Waalse club vroeg Elias hoeveel Mechelen voor hem vroeg : 175.000 frank, dacht die. Dat was te veel voor Andenne. “Dus belde ik naar Yvan Buskens, die op zijn beurt naar de nieuwe manager, LucVerheyen, belde. Belde hij me terug om te zeggen dat het 25.000 euro ( 1 miljoen frank, nvdr) was. Dus trok ik maandag met de voorzitter van Andenne en een cheque naar Mechelen. Toen we om negen uur ’s avonds aankwamen, bleek 25.000 euro plots niet genoeg meer te zijn. Om tien uur belde ik naar de voorzitter ( Willy Van den Wijngaert, nvdr). Die zei dat niet Verheyen, maar hijzelf beslist. Hij zou me een half uur later terugbellen. Maar om elf uur werd de voorzitter van Andenne moe van het wachten en zijn we zonder oplossing teruggekeerd. Kijk, ik wéét niet eens of ik nog aangesloten ben bij Mechelen. Ik heb nog een beetje geld over van Dubai, maar daar hou ik het geen jaren meer mee uit.”
Misschien moet Elias maar een hobby ontwikkelen, zoals Jan-Pieter Martens. Die was in juni einde contract bij het Oostenrijkse Graz en zag onderhandelingen met SV Ried en Salzburg afspringen door een blessure aan de kruisbanden van de knie. Die liep hij op midden augustus toen hij meetrainde met een plaatselijke derdeklasser. Maart volgend jaar wil Martens weer fit zijn. Ondertussen is hij werkloos en geniet hij in Oostenrijk van een uitkering van ongeveer 1200 euro per maand. “Daar kan je niet van leven, maar overleven lukt wel. Vanaf november ga ik als zelfstandig muzikant weer wat met muziek doen. Volgend jaar wordt Graz culturele hoofdstad van Europa, voor wie creatief is is er hier dan wel wat te doen. Ik voel me hier goed en wil hier blijven. Waarschijnlijk moet ik op voetbalvlak een stap terug zetten en er wat dingen bij gaan doen. Maar ik zie wel.”
door Geert Foutré
‘Hoe weinig stempelgeld ook, het is altijd meer dan wat ik in Molenbeek kreeg : niets.’ (Gert Doumen)
‘Ik wéét niet eens of ik nog aangesloten ben bij KV Mechelen.’ (Joao Elias)
‘De toename van werkloze spelers bedraagt honderd procent.’ (Sporta)
