Twee jaar na de grote politie-actie in het Propere Handendossier blijft het wachten tot het federaal parket zijn spijtoptantendeal met spelersmakelaar Dejan Veljkovic voorlegt aan de raadkamer. Pas dan kan duidelijk worden wie in deze zaak vervolgd wordt.
Op 10 oktober 2018, bij het krieken van de dag, zet het gerecht de Belgische voetbalwereld op zijn kop met 44 huiszoekingen. In binnen- en buitenland lichten in totaal 220 agenten een resem clubbestuurders, spelersmakelaars en scheidsrechters van hun bed, om hen vervolgens geboeid mee te nemen. Een dag later kadert het federaal parket de machtsontplooiing binnen een dossier met drie luiken. Eén: verdachte financiële constructies die makelaar Dejan Veljkovic zou hebben opgezet. Twee: mogelijke transfermanipulaties waaraan makelaar Mogi Bayat zich zou bezondigd hebben. Drie: vermoedelijke pogingen tot wedstrijdmanipulatie door Veljkovic, in samenspraak met toplui van KV Mechelen.
Dat Mogi Bayat een statuut van spilfiguur heeft in dit onderzoek, weerhoudt verscheidene clubs er kennelijk niet van om weer zaken met hem te doen.
KV Mechelen onthoofd
De media en het publiek focussen eind 2018 vooral op dat matchfixingverhaal, zeker omdat ook twee van ’s lands beste scheidsrechters in dat kader zijn opgepakt, Sébastien Delferière en Bart Vertenten. Maar het parket ziet de twee andere luiken als de hoofdbrok. Daarbij lijken veel partijen betrokken en veel constructies verdacht. Tijdens de huiszoekingen zijn documenten meegenomen bij negen profclubs: Anderlecht, KRC Genk, KV Kortrijk, KV Mechelen, KV Oostende, Lokeren, KAA Gent, Standard en Club Brugge. Nog in het malversatiekader vliegt ook huidig Antwerptrainer, Ivan Leko, toen aan de slag bij Club, en wordt ex-Anderlechtmanager Herman Van Holsbeeck ondervraagd
Op de signalen van matchfixing zijn de speurders per toeval uitgekomen, tijdens het uitpluizen van de financiële handel en wandel van Veljkovic. KV Mechelen raakt door die zijdelingse ontdekking helemaal onthoofd. Drie bestuurders zitten plots achter de tralies: hoofdaandeelhouder Olivier Somers, sportief directeur Stefaan Vanroy en financieel directeur Thierry Steemans. Bij Waasland-Beveren geldt hetzelfde voor voorzitter Dirk Huyck en financieel directeur Olivier Swolfs. En zij zouden niet de laatsten zijn.
Terug in het hoofdstuk over de malversaties steekt het gerecht enkele dagen later ook Peter Maes achter slot en grendel. De toenmalige Lokerentrainer werkte jarenlang samen met Veljkovic. In het luik rond Bayat moet ex-voetballer Fabien Camus naar de gevangenis. Even later laten de speurders veel grote namen langskomen voor ondervragingen, zoals KAA Gentmanager Michel Louwagie, KV Mechelenvoorzitter Johan Timmermans, Club Bruggevoorzitter Bart Verhaeghe en Club Bruggemanager Vincent Mannaert.
Creatieve vlucht vooruit
Intussen opent Hans Rieder als advocaat van Vertenten de jacht op Joris Raskin, de onderzoeksrechter die het dossier al maanden leidt. Raskin blijkt tot medio maart 2018 in de licentiecommissie gezeteld te hebben van de Koninklijke Belgische Voetbalbond (KBVB). Hij werd er benoemd door het uitvoerend comité, waarin de vader van Delferière en de broer van Bayat zetelden. Bovendien was de KBVB een werkgever van Vertenten en stelde de bond zich burgerlijke partij in deze zaak. Uit vrees voor een schijn van partijdigheid willigt het Antwerpse hof van beroep in november 2018 het wrakingsverzoek van Rieder in. Exit Raskin, enter Patrick Noelmans, die het dossier overneemt.
Veljkovic gaat te rade bij Kris Luyckx. De strafpleiter doktert een creatieve en verrassende vlucht vooruit uit. Veljkovic geeft plots aan dat hij waarheidsgetrouwe en volledige bekentenissen wenst te doen in ruil voor strafvermindering. Het parket spreekt van een unieke gelegenheid om een inkijk te krijgen in een gesloten wereld. Veljkovic zet zijn handtekening onder een deal waarin hij ervan afkomt met een celstraf van vijf jaar met uitstel, een voorwaardelijke geldboete van 80.000 euro en de verbeurdverklaring van het illegaal verworven geld uit zijn activiteiten als makelaar. In de maanden die volgen, legt hij ettelijke uren verklaringen af. Veljkovic’ statuut als spijtoptant verandert de omvang van het onderzoek. De Serviër heeft veel te vertellen. Heel veel. Voor al die verklaringen moeten de speurders steunbewijs zoeken. Het wordt een titanenjob. Medio 2019 ondervragen de onderzoekers ex-bondscoach Georges Leekens en ex-bondsvoorzitter François De Keersmaecker. Ook de KBVB deed weleens zaken met Veljkovic.
Verstreken deadlines
Twee jaar na de grote politie-actie blijft het wachten tot het federaal parket het onderzoek als afgerond beschouwt en met het memorandum naar de raadkamer stapt. Daar moet een rechter afwegen of de strafvermindering voor Veljkovic in verhouding staat tot zijn afgelegde bekentenissen en zijn eigen misdrijven. Vervolgens zal die rechter de deal met Veljkovic goed- of afkeuren. Pas na een goedkeuring kan het federaal parket aan de raadkamer duidelijk maken wie het strafrechtelijk wil vervolgen.
In december 2019 uitte adjunct-federaalprocureur Eric Bisschop tegenover Sport/Voetbalmagazine de intentie om het memorandum in januari 2020 te laten goedkeuren. Meer dan acht maanden later is die stap nog altijd niet gezet. Daarover mailt Bisschop nu: ‘Wat de duurtijd van de afwikkeling van het strafonderzoek betreft kon een optimale inschatting niet behouden blijven. Bijkomende onderzoeksdaden moesten worden uitgevoerd. De coronaperikelen zijn een verstorende factor geweest, niet enkel wat betreft de nationale behandeling maar ook met betrekking tot de overtuigingsstukken die ons vanuit het buitenland moesten bereiken. Er wordt naarstig voortgewerkt.’
Intussen is er geen sprake meer van landen met het dossier, nu gaat het over vliegen naar verschillende landen.’ advocaat joris van cauter
‘Ik vind het eigenaardig dat het zo lang duurt’, zegt advocaat Joris Van Cauter, die Steemans verdedigt. ‘Het parket gaf al meermaals deadlines aan die intussen allemaal zijn verstreken. Intussen is er geen sprake meer van landen met het dossier, nu gaat het over vliegen naar verschillende landen.’ Ook Luyckx doet wat lacherig over de vertraging: ‘Zouden er ook dieren zijn die 24 maanden dragen?’
Ontslagen voor de bühne
In het voormalige netwerk van Veljkovic vragen velen zich intussen af of ook zij zullen terechtstaan omdat ze weleens te ver met de Serviër meegingen. Komt het parket achter elk van hen aan of moeten alleen de ‘grote vissen’ een proces vrezen? Dezelfde vraag leeft in het matchfixingluik. Dat hoofdstuk is vorig jaar al eens buiten de rechtbank behandeld, op tuchtrechtelijk vlak, maar als het parket dat wil, zullen de betrokkenen ook nog een strafrechtelijke veroordeling riskeren.
De tuchtrechtelijke procedure liep eerst bij de geschillencommissie hoger beroep (GHB) van de bond. Die sprak een paar bestuurders van Waasland-Beveren vrij en achtte die club niet aansprakelijk voor competitievervalsing. Opmerkelijk, want daags na de verdachte match van 11 maart 2018 tegen KV Mechelen zei financieel directeur Swolfs in een getapt telefoongesprek tegen zijn voorzitter: ‘Voor hetzelfde geld hadden we voluit moeten gaan.’ Daarop Huyck repliceerde: ‘We hadden het beter gedaan.’ Desondanks kreeg Huyck enkel een milde disciplinaire sanctie wegens het niet-naleven van de meldingsplicht: een jaar schorsing met uitstel van alle activiteiten binnen de KBVB. Swolfs kreeg dezelfde schorsing, maar dan effectief. Die sanctie bleek een lachertje toen Sport/Voetbalmagazine onthulde wat ze inhield volgens het toenmalige, gammele bondsreglement: Swolfs mocht een jaar lang niet op het wedstrijdblad staan. Voor een financieel directeur had zo’n sanctie geen invloed. Dus zette Swolfs zijn activiteiten bij Waasland-Beveren gewoon voort, zij het low profile. Intussen is de ‘schorsing’ van Swolfs afgelopen.
Vier ex-bestuurders van KV Mechelen, onder wie ook voorzitter Timmermans, hadden zich volgens de GHB wel bezondigd aan matchfixing. In het verlengde vond de GHB dat KV Mechelen als club aansprakelijk was. Veljkovic werd, als drijvende kracht achter de (poging tot) competitievervalsing, ook schuldig bevonden, net als zijn collega’s Walter Mortelmans en Thomas Troch. Maar al die partijen gingen tegen de beslissing van de GHB in beroep bij het Belgisch Arbitragehof voor de Sport (BAS). Dat hof bevestigde alle veroordelingen. Opmerkelijk was wel dat KV van het BAS geen degradatie opgelegd kreeg. Daarvoor mocht Malinwa, net als Swolfs, het toenmalige bondsreglement dankbaar zijn. Dat hing ook in het hoofdstuk over competitievervalsing met spuug en paktouw aan elkaar. Voor Timmermans, Somers en Steemans volgde een bevestiging van hun tienjarige schorsing van alle activiteiten binnen de KBVB. Vanroy kreeg een schorsing van zeven jaar.
Mortelmans mocht zich drie jaar lang niet registreren als tussenpersoon, waarvan één effectief. Dat is intussen afgelopen. Hij staat weer in het groen vermeld in de KBVB-lijsten. Back to business as usual voor hem. En dat lijkt ook het geval voor Bayat. Omdat hij – tot frustratie van velen – niet voorkwam in het matchfixingluik, kreeg hij nog geen disciplinaire sanctie. In zijn geval is het wachten op de uitkomst van het strafrechtelijk onderzoek. Dus geldt tot nader order het vermoeden van onschuld. Vandaar dat zijn naam (nog) niet rood kleurt in de KBVB-lijsten. En zijn statuut van spilfiguur in dit onderzoek weerhoudt verscheidene clubs er kennelijk niet van om weer zaken met hem te doen.
Veljkovic mag zich tien jaar lang niet registreren als tussenpersoon. Wel vereffent Luyckx blijkbaar nog allerlei rekeningen die zijn cliënt her en der had openstaan. ‘Volgens het akkoord met het parket mogen we bestaande commissies nog innen als ze gebaseerd zijn op regelmatige contracten’, aldus Luyckx. ‘Maar dat heeft niks te maken met contracten die vals zullen blijken te zijn.’ Intussen legt Veljkovic zich nog altijd niet neer bij zijn disciplinaire sanctie. De Serviër diende bij de rechtbank een annulatieberoep in tegen de BAS-beslissing. Dat deden ook de vier KV-bestuurders. Maar die zaak komt pas in het najaar van 2021 voor.
‘Grande Dejan’
En dat is niet de enige rechtszaak die in de lucht hangt. Er lopen er ook nog tussen de KBVB en de scheidsrechters wier namen opdoken in het matchfixingluik. Terwijl Vertenten twee jaar geleden nog in de cel zat, rook de bond een ‘dringende reden’ om een eind te maken aan zijn scheidsrechterscontract. De KBVB startte een ontslagprocedure. Als motivering kon de bond toen enkel de vage verdachtmakingen aangrijpen die het federaal parket op haar persconferentie had geformuleerd. Rieder en Vertenten lieten dat niet passeren. Ze stapten naar de arbeidsrechtbank. De radioloog, die zijn job in het UZ Brussel wel kon behouden, eist sinds vorig jaar van de KBVB een opzeggings- en schadevergoeding van zo’n 130.000 euro, ook al bleek intussen dat hij er een wel heel hechte relatie met Veljkovic op nahield. Toen advocaten tijdens de tuchtrechtelijke procedure bij de GHB citeerden uit processen-verbaal, bleek dat Vertenten Veljkovic aansprak met ‘ Grande Dejan‘ en ‘vriend’.
Ook Delferière zou er ‘ongeoorloofde contacten’ met Veljkovic op nagehouden hebben, ‘in ruil voor bepaalde voordelen’, dixit het federaal parket op 11 oktober 2018. Enerzijds had ook hij als scheidsrechter een contract met de KBVB, anderzijds had hij er ook een als bediende bij de Association des clubs francophones du football (ACFF), de vleugel onder de KBVB die zich bezighoudt met het Franstalige amateurvoetbal. Ook ten aanzien van Delferière startte de KBVB een ontslagprocedure. Daarover zei Peter Bossaert, de CEO van de KBVB, vóór de coronacrisis in dit blad: ‘Als scheidsrechter hebben we hem ontslagen. Maar dat ontslag volgt een specifieke procedure omdat meneer Delferière beschermd is, hij is vakbondsafgevaardigde en zit in de ondernemingsraad. We hebben dus aan de rechtbank toestemming moeten vragen om hem te mogen ontslaan en wachten daar af. Zijn bediendencontract staat los van dit verhaal, bij de ACFF is hij dus nog steeds aan de slag.’
KV Mechelen: wij tegen de wereld
Een schuldbekentenis of schuldinzicht was nooit te rapen bij de vier bestuurders van KV Mechelen die volgens Het Belgisch Arbitragehof voor de Sport (BAS) schuldig waren in het matchfixingluik van het Propere Handendossier. Het ging om Thierry Steemans, Johan Timmermans, Olivier Somers en Stefaan Vanroy. Geen van hen had op het moment van de BAS-uitspraak nog een functie bij geel-rood. Met de ontslagronde was geprobeerd om de belangen van KV als club maximaal te vrijwaren.
Vanuit de club of de fans kregen Timmermans en co nooit massaal hoon over zich. De geel-rode aanhang had veeleer het aanvoelen dat KV een toevallig slachtoffer was in een milieu waar veel dingen het daglicht slecht verdragen. Zo kiemde bij het geel-rode legioen een wij-tegen-de-wereldgevoel. De teneur bij de achterban luidde: mochten er telefoontaps zijn bij alle clubbestuurders in het profvoetbal, dan zou er een heel ander perspectief ontstaan.
