Nog even en de grootste stad van Vlaanderen dreigt zonder eersteklassevoetbal te vallen. Aanhoudend geknoei in het management bij zowel Beerschot AC als R Antwerp FC heeft beide clubs naar de financiële en de sportieve afgrond geleid. En er een magneet voor de vreemdste figuren van gemaakt.
In huiskamers waar het door de sint afgeleverde speelgoed nog rondslingert, kijkt Vlaanderen die avond van de 6e december 2012 massaal naar de Panoramareportage over zwart geld in het Belgische voetbal. Een ploeg journalisten van de openbare omroep is undercover gegaan en heeft zich de voorbije maanden bij zeven clubs aangeboden als investeerder, met de expliciete vraag om de betalingen in het zwart te kunnen doen en valse facturen uit te schrijven. Zes clubs happen toe, voor in totaal minstens 600.000 euro. Ook wanneer expliciet wordt opgemerkt dat het om onwettig verkregen geld gaat, afkomstig van illegale downloads en van de porno-industrie, maken ze geen bezwaar.
Van de zes clubs is er één die uitkomt in de Jupiler Pro League. Zij is bereid de Panoramaploeg een businessloge te verhuren voor 40.000 euro. De helft in het zwart te betalen, de helft in het wit. Het zwart geld moet dienen om jeugdtrainers en medewerkers te betalen, zo hoort de kijker de commercieel verantwoordelijke van de club zeggen. De man is erbij gehaald door zijn jonge medewerkers die tot dan de onderhandelingen hebben gevoerd, maar zonder beslissingsbevoegdheid. Langer dan een paar minuten duurt zijn tussenkomst niet. Niets staat een deal in de weg.
Nog voor de reportage op antenne gaat, trilt de telefoon van Steven Martens. Aan de lijn bij de CEO van de Belgische voetbalbond hangt een razende Patrick Vanoppen. De Beerschotvoorzitter heeft weken vooraf al ingeseind gekregen dat er in zijn club is gefilmd. Bedrogen als hij zich voelt door zijn eigen mensen, kondigt hij aan alles zelf naar buiten te zullen brengen. Dat doet hij uiteindelijk niet. Hij verandert het geweer van schouder en van doelwit. Naar goede gewoonte dreigt hij in de media, dit keer met een dagvaarding voor al wie insinueert dat zijn club of haar medewerkers bij de bewuste reportage betrokken zouden zijn of dat er op Beerschot zwart geld wordt aangenomen.
Subtiele mimiek
Alvast op dat laatste punt heeft Vanoppen gelijk. In de reportage zit geen enkel bewijs dat iemand van Beerschot geld heeft aanvaard. Er is een aanbod, maar geen proeve van overdracht. Maar dat er is gefilmd in de loges op het Kiel, staat buiten kijf. Voor wie er jarenlang binnen en buiten liep, heeft het stadion geen geheimen. Zelfs aan de Houba de Strooperlaan worden kreten van herkenning geslaakt. Over de identiteit van de betrokken medewerker bestaat in menig huiskamer evenmin twijfel. Verscheidene personen uit het Beerschothuishouden herkennen het Oost-Vlaamse accent van Rik De Veirman.
Rik wíe?! Wie in het organigram van de Ratten op zoek gaat naar de man, is eraan voor de moeite. Op de clubwebsite is zijn naam niet terug te vinden. Naar eigen zeggen is dat ook logisch aangezien hij slechts als extern consulent aan de club is verbonden. Hij noemt zich bovendien “geen tafelspringer”. Bekenden omschrijven hem dan weer als een meester in het zich onzichtbaar maken. Bij persconferenties op het Kiel kiest hij steevast een anoniem plekje. Op die waarop Vanoppen het ontslag van trainer Adrie Koster toelicht, ironisch genoeg in de week voor de Panoramareportage, is hij het die de regie probeert te voeren. Op een van de laatste rijen staat hij tussen de journalisten met subtiele mimiek te communiceren met Vanoppen. Maar die gaat zijn eigengereide gang. Volgens de officiële versie is De Veirman enkele maanden voordien binnengehaald om de club impulsen te geven op commercieel, strategisch en marketingvlak.
Te kort door de bocht
De Veirman mag gerust een oude bekende van Beerschot worden genoemd. Aanvankelijk is hij journalist bij Het Laatste Nieuws, waar hij over formule 1 en tennis schrijft. Daarna gaat hij aan de slag bij de sportmerken Snauwaert en Sergio Tacchini, alvorens hij in 1998 met Lotto ongewild een eerste faling meemaakt als gevolg van de crash van het Italiaanse moederhuis. In 1999 duikt hij op bij het pas opgerichte Germinal Beerschot Antwerpen. De Veirman – of beter: de bvba SMAC van zijn vriendin, waarvoor hij als extern consulent werkt – gaat de fanshop van de nieuwe fusieclub uitbaten en levert na verloop van tijd ook de clubkledij en de spelersuitrustingen.
Tot op een mooie dag in 2004 Luc Verheyen, de rechterhand van voorzitter Jos Verhaegen, zelf met een kledijsponsor in de slag is en zegt betere voorwaarden te hebben bedongen. SMAC moet passen. Het ziet af van zijn right of first refusal en Verheyen laat nieuwe sloten op de fanshop plaatsen. De Veirman en zijn verkoopsters staan voor een gesloten deur. Maar de man koestert argwaan. Hij ontdekt naar eigen zeggen dat de zogenaamd betere deal opgezet spel was van Verheyen om hem buiten te werken. Hij besluit het hier niet bij te laten en dreigt met een rechtszaak. Bij Verhaegen groeit het besef dat Verheyen te kort door de bocht is gegaan. De club heeft geen zin in weer een zware schadevergoeding en besluit een dading – een schriftelijke overeenkomst waarbij partijen een geding ten einde brengen – af te sluiten met De Veirman. Liefst vier jaar van wederzijds dreigen en schelden gaan eerst voorbij.
De dading is de eerste in een lange reeks overeenkomsten tussen Beerschot en De Veirman, die sindsdien permanent een voet tussen de deur lijkt te hebben. Ondanks het spectaculaire personeelsverloop op het Kiel is hij een blijvertje. Wanneer Herman Kesters in 2009 de voorzittersfakkel overneemt, erft hij een met hemzelf als gedelegeerd bestuurder gesloten overeenkomst die bepaalt dat De Veirman internationale scoutingsopdrachten voor de club zal verrichten en een commissie ontvangt bij buitenlandse transfers. In de praktijk komt daar niet veel van in huis. De Veirman richt met een voormalig medewerker van Beerschot 720 Degrees op, een bedrijf in sportmarketing en reclame. Twee jaar later trekt hij zich terug als zaakvoerder. Kort nadien legt het bedrijf de boeken neer.
Winnend Lottoformulier
September 2011 is het dan, ruim een half jaar nadat Patrick Vanoppen de macht heeft gegrepen op het Kiel. Hij heeft de club gekocht van Jos Verhaegen en René Snelders. In de media klaagt de vastgoedmakelaar uit Leuven over steeds weer nieuwe lijken die uit de kast vallen. Om de eerste financiële bressen te dichten is hij begonnen het paars-witte spelerskapitaal te verzilveren. De zomer loopt op zijn laatste benen als plots een oude bekende bij hem op de stoep staat: Rik De Veirman die, wapperend met een stuk papier, zijn transfercommissies komt opeisen.
Vanoppen is van de hand Gods geslagen. Hij heeft geen weet van zo’n dading, laat staan dat hij over een kopie van het document beschikt. Wéér een lijk! Waar gaat dit eindigen? De furieuze voorzitter ziet geen andere uitweg dan een nieuwe overeenkomst af te sluiten met De Veirman. Dit keer voor commerciële opdrachten en het verkennen van internationale mogelijkheden van samenwerking. Helaas vergeet hij in de nieuwe overeenkomst op te nemen dat de oude vervalt. Terug thuis in Berlare weet De Veirman zich met zijn geluk geen blijf. Medewerkers horen het hem uitschreeuwen: “Nu heb ik het winnende Lottoformulier in handen!”
Het is niet Vanoppens eerste blunder. De lichtzinnigheid waarmee hij zijn handtekening onder contracten zet, is stilaan legendarisch. Zoals die keer toen hij, zonder het zelf te beseffen, het sportieve beleid van zijn club uit handen gaf aan spelersmakelaar Didier Frenay. Nu is het De Veirman die er zijn voordeel mee doet. In juli 2012 sluiten beide mannen een nieuw contract dat de samenwerking nog intensifieert. De Veirman neemt vanaf de zomer van 2012 de facto mee de dagelijkse leiding op het Kiel waar. Daarbij ontsnapt hij, zoals de undercoverploeg van Panorama aantoont en ook het telefoontje aan Steven Martens laat vermoeden, al eens aan de controle van de voorzitter.
Te optimistisch aangepakt
Terug naar begin december 2012. Daags na de Panoramareportage over zwart geld in het Belgische voetbal krijgen de makers telefoon van iemand die zegt te spreken namens een investeringsfirma uit Singapore. Of Antwerp een van de betrokken clubs is, vraagt hij. De man zegt een zakelijke deal te hebben met de club uit Deurne, maar die overeenkomst te zullen opblazen als zou blijken dat ze zich inlaat met zwartgeldpraktijken. Alles wijst erop dat het gaat om ene Filip De Graeve.
In augustus 2011 heeft de clan rond Jos Verhaegen, gedreven door rancune jegens Beerschot en Vanoppen, de macht gegrepen op de Bosuil. Met beperkt kapitaal richten zij een nv op – RAFC Management – die de dagelijkse leiding van de vzw R Antwerp FC in handen neemt. De aandelen komen terecht bij Verhaegens zoon Peter en bij zijn schoonzoon Gunther Hofmans. Al snel blijkt dat rancune een slechte raadgever is geweest. Overeengekomen is dat de nv de vzw in leven houdt en in ruil daarvoor de inkomsten van de verkoop van spelers verwerft. Helaas stelt het spelerskapitaal van Antwerp weinig voor en vallen ook de sportieve resultaten tegen. Gevolg: er ontstaat financieel eenrichtingsverkeer, waarbij de nv alleen nog geld pompt in een vzw die slechts schulden heeft.
Al snel is duidelijk dat ook de herschikking van de schuldaflossingen te optimistisch is aangepakt. Daardoor wordt elk jaar een onhoudbaar groot gat in het budget geslagen. Geen wonder dus dat de groep-Verhaegen na amper een jaar al van haar aandelen af wil. Hoe sneller, hoe liever. Mede ook doordat er in de vennootschappen van de familie wordt gemord over de geldtransfers naar het bodemloze vat dat Antwerp blijkt te zijn. De persoonlijke risico’s worden daarbij niet geschuwd. Wanneer Colver begin 2012 al zijn rechtszaken tegen de club staakt, doet het dat pas nadat met de nv een afbetalingsplan is overeengekomen waarvoor Hofmans zich persoonlijk borg stelt met een aantal appartementen. Colver is de vennootschap van de familie Collin, die jarenlang een belangrijke geldschieter van de club was, maar haar geld – gesproken wordt van 4,2 miljoen euro – terugeiste.
Illegaal misdaadgeld
De gretigheid waarmee Hofmans & co zich in de zomer van 2012 vastklampen aan de Qatarese zeepbel die ex-speler Nacer Abdellah hen voorhoudt, is illustratief voor de nauwe schoentjes waarin zij zich bevinden. De bel spat uit elkaar. Maar niet getreurd: daar is al ene Filip De Graeve. Het is opnieuw Hofmans die in de vroege herfst van 2012 een principeakkoord aangaat met de nieuwe redder. Als de Singaporese firma die De Graeve zegt te vertegenwoordigen tegen het eind van het jaar met de afgesproken 10 miljoen euro over de brug komt, is de nv van hem.
De contacten met De Graeve zullen pas maanden later de media halen, maar in de Antwerpse gerechtelijke wereld raakt het nieuws sneller bekend. Ongeloof alom daar, want De Graeve sleept een stevige reputatie met zich mee. Personen die zaken met hem deden, omschrijven hem als “een volbloed oplichter met meer grootheidswaanzin dan de kathedraal van Antwerpen”. Op het secretariaat van de Bosuil komt de ene telefoon na de andere mail binnen met het stellige advies niet met De Graeve in zee te gaan. Maar geld is geld en Hofmans blijft Oost-Indisch doof voor de waarschuwingen. Ook wanneer Sport/Voetbalmagazine eind januari 2013 onthult dat De Graeve in 2008 door het Hof van Beroep in Antwerpen tot een voorwaardelijke gevangenisstraf is veroordeeld wegens het opzetten van een prostitutienetwerk, staakt Hofmans de onderhandelingen niet.
Dat doet hij pas nadat een maand later voor de correctionele rechtbank van Antwerpen een celstraf van vijf jaar wordt geëist tegen De Graeve wegens oplichting en verduistering van in totaal 3,5 miljoen euro. Volgens het parket gaat het om illegaal verkregen misdaadgeld, dat veilig zit weggestopt op rekeningen van hem en zijn ex-echtgenote in Zwitserland of andere fiscale paradijzen. En zo staat het overnameplan van Antwerp plots in een heel ander daglicht. Bepaalde media sluiten een gecamoufleerde witwasoperatie niet uit. Hoe dan ook, het vonnis volgt morgen (donderdag 21 maart 2013). Met of zonder De Graeve in de rechtszaal. De man die na zijn veroordeling wegens vrouwenhandel zijn identiteit bijstuurde middels een haarimplantaat en die na toevoeging van zijn tweede voornaam plots Filip Antoine ging heten, lijkt wel van de aardbodem te zijn verdwenen.
Geen commentaar
Fascinerend aan het hele verhaal is de ernst waarmee het deze winter wekenlang, dag in dag uit, door Hofmans aan de buitenwereld werd geserveerd. Ergens in de verte klonk wel wat scepsis, maar bovenal regeerde de verwachting. In een tijd dat zo veel clubs worden opgekocht door sjeiks en Arabische koningen kon R Antwerp FC er ook nog wel bij. Waarom niet? Ook al heet de sjeik Filip Antoine De Graeve en heeft hij behalve een dubbele voornaam ook een palmares om u tegen te zeggen. Dat diezelfde De Graeve de deal zou hebben opgeblazen mocht Antwerp zich met zwart geld hebben ingelaten, lijkt gezien zijn persoonlijke verleden surrealistisch.
Maar Hofmans zat wel degelijk in de reportage namens de niet nader genoemde tweedeklasser Antwerp. Net als De Veirman bij Beerschot werd hij erbij gehaald toen de onderhandelingen in een beslissende fase traden. Op de vraag van de undercover Panoramaploeg of een derde van de factuur officieel kon en de rest onder tafel, hoefde hij niet na te denken. “Dat kan ook. Geen probleem.”
Zowel Hofmans als De Veirman verkiest geen commentaar te geven bij zijn optreden in de Panoramareportage over zwart geld in het Belgische voetbal. ?
DOOR KRISTOF DE RYCK & JAN HAUSPIE
De lichtzinnigheid waarmee Vanoppen zijn handtekening onder contracten zet, is stilaan legendarisch.
