Johan Van Overtveldt (N-VA)

ECB-baas Trichet erkent systeemcrisis in eurozone

Johan Van Overtveldt (N-VA) Europarlementslid, voormalig minister van Financiën en ex-hoofdredacteur Trends en Knack.

Terwijl Duitsland en Frankrijk bekvechtend aan tafel zitten, luidt ECB-topman Jean-Claude Trichet de alarmklok.

Het grote woord is eruit: “systeemcrisis”. En het komt niet van een eigenzinnige analist of een betweterige econoom maar van de officiële topman van de eurozone, Jean-Claude Trichet, de president van de Europese Centrale Bank (ECB). Zoals elke ervaren en gedegen centraal bankier is Trichet een man van voorzichtige, altijd goed doordachte uitspraken. Zijn alarmkreet is dan ook van uitzonderlijk belang.

Sprekend als voorzitter van de European Systemic Risk Board liet Trichet zich in niet mis te verstane bewoordingen uit voor het Europees Parlement: “De crisis is systemisch en moet op een gedecideerde manier aangepakt worden … De grote verbondenheid binnen het financieel systeem van de EU heeft geleid tot een snel stijgend kans op belangrijke besmetting. De financiële stabiliteit is bedreigd binnen de EU als geheel en oefent een negatieve impact uit reële economie in Europa en daarbuiten”.

Nog niet zo lang geleden ontkende Trichet dat de crisis in de eurozone mocht omschreven worden als een “crisis van de euro”. Nu neemt hij het woord systeemcrisis in de mond. Vermits de monetaire unie het enige echt systemische binnen de EU is (de euro is hét bindende element binnen het financieel systeem van de lidstaten), ziet Trichet dus een systemische bedreiging voor het voortbestaan van de euro.

Het is geen toeval dat de waarschuwing van Trichet er nu komt. Het uitstel van de Europese top van deze week naar eind volgende week diende er te komen omdat met name Duitsland en Frankrijk het grondig oneens zijn over de twee meest prangende aspecten van de eurocrisis, nl. het Griekse drama en de toestand van het Europese bankwezen. Tussen deze twee acute crisishaarden bestaan trouwens innige banden.

Eerst Griekenland. Het land zakt steeds dieper weg in een verpletterende recessie. De Griekse maatschappij drijft steeds meer af naar anarchie. Het reddingsplan van juli (109 miljard euro en 21% “haircut” voor de private obligatiehouders) volstaat niet om het land financieel drijvende te houden. Er moet bijkomend geld op tafel komen vanwege de rest van Europa. Duitsland wil ook een fors hogere haircut voor de private sector (zeg maar de banken), meer iets in de grootte orde van 50%. Frankrijk is daar virulent tegen, niet in het minst omdat de Franse banken veel meer Grieks papier aan boord hebben dan bijvoorbeeld de Duitse.

Zo zitten we meteen bij het tweede luik van de franco-germaanse oneigheid: de bankencrisis. Het onderlinge wantrouwen tussen de Europese banken is schrijnend, zo mogelijk nog hoger nu dan ten tijde van de Lehman-faling. Vandaag staat 265 miljard aan bankgelden geparkeerd bij de ECB. Ruw gerekend betekent dit dat de Europese banken als geheel verzaken aan minstens 10 miljoen euro rente-inkomen per werkdag. Blijkbaar schatten zij de risico’s van leningen op de interbankenmarkt zo hoog in dat zij deze winstderving er graag bijnemen.

Mede omwille van de nu onafwendbare zware default van Griekenland moeten de Europese banken als groep geherkapitaliseerd worden. In juli wezen de stress tests uit dat het Europese bankwezen in haar geheel 2,5 miljard euro aan kapitaal tekort kwam. Nu schommelen de schattingen van de behoeften aan vers kapitaal tussen de 100 en de 300 miljard euro.

Frankrijk wil een Europese aanpak van de herkapitalisering van de banken, Duitsland niet. Volgens Berlijn moet elk land daarin zijn eigen verantwoordelijkheid nemen. Duitse banken zitten vandaag redelijk comfortabel daar zij door de daling van de lange termijn-rentes aanzienlijke meerwaarden zien op hun portefeuille aan Duits staatspapier. Hun directe bijkomende kapitaalbehoeftes zijn beperkt. Franse banken zitten veel meer met papier uit landen als Griekenland , Portugal, Spanje en Italië. Forse afschrijvingen loeren om de hoek. Moet Frankrijk zelf de herkapitalisering van haar banken doen dan verliest het land zeker en vast haar AAA-rating. Dat zou o.m. de mogelijke herverkieizing van Nicolas Sarkozy zwaar hypotheceren en Frankrijk binnen de eurozone definitief ondergeschikt maken aan Duitsland.

Komt er een Europese aanpak van de dringend nodige herkapitalisering van de Europese banken, dan zullen de fondsen daarvoor haast zeker uit het EFSF komen, het Europese stabiliteitsfonds. De mogelijkheden van het EFSF om staatsobligaties van landen in financiële nood te kopen, worden dan zwaar aangetast. Uiteraard zal het dan vooral van de ECB moeten komen om de obligaties van Griekenland, Italië, en andere Spanjes via aankopen op de markt te steunen. De Duitsers tonen een toenemende allergie tegen dit ECB-beleid.

Met een Duits-Frans vergelijk rond Griekenland en de bankencrisis is de euro nog lang niet gered. De systemische crisis van Trichet zal dan enkel even minder acuut zijn.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content