De Verenigde Staten hebben nog steeds geen nieuwe president en de Amerikanen zijn het wachten eindelijk zat.
Zes dagen heeft Al Gore nog om de verkiezingsnederlaag af te wenden. Op 12 december moet bekend zijn of de 25 kiesmannen die Florida naar het federaal kiescollege afvaardigt Republikeinen of Democraten zijn. Daarvan hangt af wie Bill Clinton op 20 januari in het Witte Huis opvolgt. Staatssecretaris Katherine Harris heeft George W. Bush eind vorige maand al als verkiezingsoverwinnaar in Florida uitgeroepen. Als de rechtbank die uitslag voor aanstaande dinsdag niet ongeldig verklaard, is Bush junior de 43ste president van de Verenigde Staten.
Tientallen processen hebben de Democraten ingespannen om te proberen Al Gore vooralsnog de verkiezingszege te geven waarop hij meent recht te hebben. Veel hebben die tot nu toe eigenlijk niet opgebracht. Maar deze week worden het pas echt cruciale dagen. Vooreerst is er het verzoek van Gore aan de rechtbank van Florida om veertienduizend betwiste stemmen manueel te laten hertellen en ook de gedeeltelijke manuele hertellingen die in bepaalde kiesdistricten zijn gebeurd in rekening te brengen. Maandag (na het ter perse gaan van Knack) zou hierover een oordeel worden geveld, maar verwacht werd dat de verliezende partij onmiddellijk beroep zou aantekenen. Als Gore dat proces verliest, verliest hij ook het presidentschap. Dan behoudt Bush immers zijn flinterdunne voorsprong van 513 stemmen.
Haalt de vice-president zijn slag thuis voor de rechtbank van Florida, dan is het nog veel te vroeg om victorie te kraaien. Ook deze week werd een vonnis van het federale hooggerechtshof verwacht dat roet in het eten van het Democratische kamp kan gooien. De Republikeinen hebben het hof namelijk gevraagd om alle manuele hertellingen ongrondwettelijk te verklaren, omdat een wettelijk vastgelegde deadline werd overschreden en omdat manuele hertellingen in se niet betrouwbaar zijn.
Wijst het hooggerechtshof de eis van het Bush-kamp af of oordeelt het dat het als federale instelling niet bevoegd is om te vonnissen in een zaak die alleen de staat Florida aangaat, ook dan gaat Gores levensdroom nog niet in vervulling. Natuurlijk moeten de betwiste stemmen dan nog echt herteld worden – en dat op nauwelijks enkele dagen tijd – en moet Gore zijn achterstand van enkele honderden stemmen daadwerkelijk inhalen.
En dan nog zijn de Republikeinen niet uitgespeeld: het door Republikeinen gedomineerde Congres van Florida overwoog begin deze week heel sterk om in speciale zitting samen te komen en zelf de 25 kiesmannen van de staat aan te wijzen – daar hebben ze grondwettelijk het recht toe. Dat zou ertoe kunnen leiden dat Florida tweemaal 25 kiesmannen naar het federaal kiescollege afvaardigt: 25 Democraten, als Gore zijn slag voor het gerecht thuishaalt én zijn achterstand in stemmen goedmaakt, en 25 Republikeinen aangesteld door Huis en Senaat in Tallahassee. Het is dan aan het federale Congres om uit te maken welke kiesmannen erkend worden en wie dus uiteindelijk Campaign 2000 wint.
FEUILLETON
Amerika zou Amerika niet zijn als de betrokken partijen, en ook de media, niet dagelijks naar de publieke opinie zouden peilen. De Amerikaanse burger kon tot voor kort opmerkelijk veel geduld voor de verwikkelingen in Florida opbrengen, maar daarin begint duidelijk een kentering te komen. Volgens de recentste poll van Newsweek vindt een kleine meerderheid (52 procent) nog steeds dat het belangrijker is om ‘iedere twijfel over de verkiezingsuitslag weg te nemen’ dan om ‘de zaak zo snel mogelijk op te lossen’. Maar 53 procent (tegenover 42 procent) oordeelt tegelijkertijd dat voor Gore het nu tijd is om zijn nederlaag toe te geven. Als hij als president over enige legitimiteit wil beschikken, moet de huidige vice-president dus héél snel zijn lot kunnen keren. Dat beseffen ook steeds meer Democraten. Officieel blijven ze hun presidentskandidaat nog altijd steunen, maar off the record laten velen verstaan dat het voor de partij nadelig kan zijn om nog veel langer op het hoogste ambt aan te dringen.
Commentatoren mogen zich verheugen in de hoge kijkcijfers van de nieuwsuitzendingen en talkshows die aan de eindeloze verkiezingsstrijd zijn gewijd. Maar daaruit besluiten dat het Florida-feuilleton de betrokkenheid van de burger bij de politiek heeft verhoogd, zoals velen doen, is al te simplistisch.
Natuurlijk is de rauwe machtsstrijd tussen Gore en Bush boeiender om te volgen dan de fletse, voorgekookte en voorgekauwde verkiezingscampagnes van beide heren – al waren O.J Simpson (moord!) en Monica Lewinsky (seks!) sappiger onderwerpen. Maar goed voor het vertrouwen in politiek en politici is het schouwspel in Florida niet. Als er straks eindelijk een winnaar en een verliezer is en de televisiecamera’s weer wegdraaien, zal de Amerikaanse kijker-kiezer er weer een stukje cynischer op geworden zijn.
C.A.
