Forza finanza!

Met de val van de Griekse premier George Papandreou en zijn Italiaanse evenknie Silvio Berlusconi, regeringsleiders van historische paradepaardjes, krijgt het Oude Europa een flinke deuk.

De Grieken maakten de democratie groot, Italianen halen nog steeds hun trots uit het Romeinse Rijk. Maar dat ligt nu al een tijdje achter ons. Berlusconi was niet minder dan een beetje Afrika in Europa. Of toch het Afrika van doorgedraaide clowns als Idi Amin Dada en Muammar Khaddafi. Berlusconi is dan wel geen kannibaal of de aanstoker van een burgeroorlog, zijn 17 politieke jaren, waarvan zo’n 10 jaar als premier, zijn een puinhoop gebleken.

De operettepremier veegde schaamteloos zijn voeten aan de scheiding der machten. Hij discrediteerde de in een democratie noodzakelijke pers en gerechtelijke macht door hen consequent als samenzwerende verraders verdacht te maken. Hij vernederde zijn volk en vooral de Italiaanse vrouw met de groteske karikatuur die hij van de Italiaanse volksaard maakte. De ‘Generatie 1000 euro’, de Italiaanse twintigers, dertigers en zelfs veertigers, heeft niet gek veel meer vooruitzichten dan dezelfde generatie aan de overkant van de Middellandse Zee. Die generatie die de Arabische Lente in gang trapte.

En net daar schuilt het Italiaanse, maar ook en vooral Europese drama: de sclerose van de Europese Unie is hardnekkiger gebleken dan die van de Arabische wereld, die nochtans legendarische proporties aannam. De Arabische verontwaardigden hebben bereikt wat in Europa enkel de financiële markten – bezwaarlijk vaandeldragers van emancipatorische bewegingen te noemen – nog kunnen: incompetente leiders onderuit halen.

Gedurende 17 jaar tolereerde de ‘bakermat van de democratie’, de uitdrager van de mensenrechten en de keizer van de soft power een gevaarlijke clown in haar midden. Europese leiders kwamen niet verder dan schaamrood op de wangen als Berlusconi nog maar eens zichzelf, Italië en Europa belachelijk maakte op het internationaal toneel.

Zijn desastreuze tragikomedie wekte blijkbaar niet genoeg democratische verontwaardiging op om de grootste Europese democratische aanfluiting sinds lang tot orde te roepen. Het Avondland van Plato en de renaissance is voor zijn democratische waardigheid dus afhankelijk geworden van de financiële markten.

Simon Demeulemeester