Reacties op onderwijshervorming: ‘Wij zijn geen mierenneukers’

Het regent reacties op het nieuwe onderwijsakkoord.

Vrijdag bereikte de Vlaamse regering een akkoord over de hervorming van de tweede en de derde graad van het secundair onderwijs in acht studiedomeinen, waarbinnen er telkens richtingen zijn die de doorstroom naar het hoger onderwijs toelaten, voorbereiden of de arbeidsmarkt of de opties openlaten. De acht toekomstige domeinen zijn: Taal & Cultuur, STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics), Kunst & Creatie, Land- en tuinbouw, Economie & Organisatie, Maatschappij & Welzijn, Sport en Voeding & Horeca.

Oppositiepartij Groen kwam vrij snel met een harde reactie. Volgens onderwijsspecialiste Elisabeth Meuleman heeft ‘N-VA haar slag thuis gehaald’ en zijn ‘de leerlingen de dupe’ van de hervorming. ‘Ondanks haar mooie woorden om van integratie en inclusie haar topprioriteit te maken voor 2017 en om haar ogen niet te sluiten voor de grote groepen leerlingen uit kwetsbare gezinnen die we niet meekrijgen gaat minister Crevits toch plat op de buik voor het eliteverhaal van N-VA.’

Meuleman vindt het niet goed dat er wordt vastgehouden aan acht studiedomeinen, hoewel er eerder over gesproken werd om dat in te perken. Volgens Meuleman kiest de regering voor het systeem van ‘early tracking’, het vroeger opsplitsen van leerlingen in plaats van differentiatie en maatwerk om sterke leerlingen uit te dagen en zwakkere leerlingen bij te werken.

De hervorming zal volgens haar ook de echte problemen van het onderwijs niet helpen oplossen. ‘Vijftien jaar discussie voor een dooie mus’, aldus Meuleman.

Vlaams viceminister-president Liesbeth Homans van N-VA pareerde de kritiek. Ook de N-VA wilde volgens haar een ‘grondige hervorming’ en het beeld dat de Vlaams-nationalisten zich in de onderhandelingen gedroegen als ‘mierenneukers’ en bleven hangen in discussies over namen en symbolen, klopt volgens Homans niet. De politica gaf wel toe dat het volgens haar partij geen zin had om dingen te veranderen die goed waren. Zo is de N-VA blij met het behoud van de benamingen aso, tso, bso en kso en is de partij ook tevreden dat de naam van de studierichting Latijn-Grieks niet wordt omgevormd tot Klassieke Talen.

Verder toonde Homans zich tevreden met de reductie van het aantal richtingen, de opwaardering van het tso en de vrije keuze die bewaard blijft voor scholen en leerlingen.

Ook uit de Open Vld-hoek niks dan tevredenheid over het bereikte resultaat. Viceminister-president Bart Tommelein juicht onder meer de grotere transparantie en duidelijkheid toe. Dat is net als de aanzienlijke reductie van het aantal studierichtingen een goede zaak.

Met de matrix van studierichtingen in de tweede en derde graad van het secundair onderwijs komt er volgens de CD&V een transparante en duidelijke structuur., klinkt het in een algemene reactie Leerlingen en ouders zullen beter kunnen kiezen met de mogelijke finaliteit van een opleiding in het achterhoofd. Vooral het ‘zalmprincipe’, waarbij leerlingen de mogelijkheid krijgen om zoals zalmen op te zwemmen van een meer praktische naar een meer abstracte/theoretische richting, is een goede zaak.

De CD&V is ervan overtuigd dat de hervorming vruchten zal afwerpen. Zo moet het helpen om ‘de ongekwalificeerde uitstroom te verminderen, de aansluiting van het secundair onderwijs met de arbeidsmarkt en het hoger onderwijs te versterken, en onze plaats in de PISA-ranking voor zowel sterke als minder sterke leerlingen te verstevigen.’

Het akkoord dat de Vlaamse regering vrijdag presenteerde heeft volgens oppositiepartij sp.a als grootste verdienste dat het er is. Onderwijsspecialiste Caroline Gennez en fractieleider Joris Vandenbroucke zijn ook positief over een aantal zaken zoals de vereenvoudiging van het aantal studierichtingen.

Toch vreest de partij dat de hervorming niet ver genoeg gaat om een aantal essentiële uitdagingen, zoals de ongekwalificeerde uitstroom en de kloof tussen sterke en zwakke leerlingen… aan te pakken. ‘Door kinderen later te laten kiezen, wanneer ze er echt rijp voor zijn, door het aanbod transparanter te maken, zodat men de juiste studiekeuze maakt, door de schotten tussen aso, tso, bso en kso af te bouwen en door de lat echt voor iedereen hoger te leggen, kunnen we deze problemen oplossen’, klinkt het. Maar volgens sp.a komen de plannen van de Vlaamse regering hier nauwelijks aan tegemoet.

‘De studiekeuze wordt weliswaar getrapt, maar de eerste trap wordt vroeger gelegd dan vandaag het geval is, namelijk in het zesde leerjaar basisonderwijs. In plaats van de lat voor iedereen hoger te leggen door bindende eindtermen, houdt de Vlaamse regering vast aan haar plannen om de lat lager te leggen’, zeggen Gennez en Vandenbroucke .

Boeve: ‘Niet waarvan we droomden’

‘Dit is niet de ambitieuze hervorming van het secundair onderwijs waarvan we droomden’, zegt Lieven Boeve, directeur-generaal van Katholiek Onderwijs Vlaanderen, over het akkoord. ‘Het bereiken van een akkoord door minister Crevits blijkt al een hele prestatie’, stelt hij in een persmededeling.

Boeve stelt vast dat er weliswaar een serieuze reductie is van studierichtingen, maar ‘enkel in de huidige richtingen van het technisch en het beroepsonderwijs en nauwelijks in het algemeen secundair onderwijs waar snoeien en herprofileren de doorstroomgerichte leerling enkel ten goed kon komen.’

De eerste conclusie klinkt dan ook vrij hard: ‘Dit blijven gemiste kansen, zeker als we in acht nemen waarom het secundair onderwijs hervormd moest worden.’

Onderwijsexpert Pedro De Bruyckere zegt dat het verhaal nog niet ten einde is: ‘De scholen krijgen in dit akkoord heel veel vrijheid, wat ook al in het Masterplan zat. Maar de vraag is wie die vrijheid zal nemen. Zullen scholen dit zelf doen, of zullen de koepels en netten hun scholen oproepen toch veel verder gaan en dichter aansluiten bij wat in het oorspronkelijke plan zat?’