Redactie Knack

Expo: Painting history. Delaroche & Lady Jane Grey (****)

Rond The execution of Lady Jane Grey (1833), een meesterstuk in de collectie van de National Gallery in Londen, heeft men een voortreffelijke expo gebouwd.

Rond The execution of Lady Jane Grey (1833), een meesterstuk in de collectie van de National Gallery van Londen, heeft men een voortreffelijke expo gebouwd.

Historieschilderkunst

Het monumentale canvas werd pas in 1973 herontdekt nadat overstromingen van de Theems de kelderdepots van de Tate bedreigden. Na een check-up bleek dit grootschalige opgerolde doek intact. Twee jaar later besliste de National Gallery om het tentoon te stellen. In de begeleidende catalogus werd de maker ervan, Fransman Paul Delaroche (1797-1856), nog verontschuldigend als een charlatan geportretteerd. In feite mocht het publiek dit niet goed vinden. Het was werk dat, zo stelt men in de huidige catalogus, gebaseerd was op de verlokkingen van oppervlakkige narratieve structuren van suspense, sentiment en realisme. Dat was de argumentatie van een aantal critici die het bij de officiële intrede tijdens de Parijse Salon van 1834 veroordeelden.

Het bleek een onvoorziene misstap: het publiek viel en masse voor het theatrale historiestuk en dat doet het nog altijd. Het blijkt sinds ’73 een echte publiekstrekker. Delaroche was simpelweg een zeer goed vakman. Technisch deed hij niet onder voor tijdgenoten als Ingres of Delacroix. Dit stuk mag, steunend op de eigen merites, gerust naast werk van Jacques Louis David staan.

En wat de petite histoire betreft: op de officiële Salon zou Ingres veel applaus geoogst hebben, ware het niet dat Lady Jane Grey met de eer ging lopen. Delaroche verdween na zijn overlijden in 1856 geruisloos uit het oog van de kunstliefhebber. In die mate zelfs dat de Theems in 1928 moest overstromen om dan een kleine halve eeuw later de herontdekking in te luiden.

De monografische expo rond Delaroche in 1999 werd in Nantes en Monpellier georganiseerd en niet in Parijs. Men wil het niet met zoveel woorden gezegd hebben, maar echt trots is men in het Franse centrum nog altijd niet.

Indirecte verwijzingen

De kritiek dat zijn modus operandi oppervlakkig zou zijn, is niet correct. Ja het is waar dat de man een neus heeft voor de interne timing van een schilderij, voor het meest effectvolle moment van de schildering. En dat heeft niets met slechte smaak te maken. Het is daarentegen één van de noodzakelijke kwaliteiten van een goed schilder.

Delaroche ging overigens toch subtiel te werk. Via de Engelse monarchie – Grey was 9 dagen koningin – alludeerde Delaroche op het levenseinde van Marie-Antoinette. Het oogt classicistisch, dat gestileerde theaterstuk dat op een podium – het schavot – opgevoerd wordt. Het naturalistische stro zal het bloed na de onthoofding opvangen. Handen en jurk van dame Grey, het is allemaal bijzonder goed geschilderd.

Minder voor de hand liggend is Cromwell and Charles I uit 1831. Daar waar men bij Lady Jane Grey zeurde over gratuit emotioneel winstbejag, is dat in de Cromwell minder evident. Charles is al gestorven en gekist. Het is Cromwell die onbewogen bij de geopende kist staat. Heinrich Heine was er zeer over te spreken en vergelijkt Cromwell met een houthakker die net een eik heeft geveld, stevig en sterk zonder pathos.

Gelijklopend met de expo toont men in een aparte zaal Charles I insulted by Cromwell’s soldiers uit 1837. Het grote werk werd bij het bombardement van Londen in 1941 zwaar geraakt door shrapnel. Vorige zomer werd het na 70 jaar in comateuze toestand terug uitgerold en bleek het grondig beschadigd maar niet onleesbaar. Men plant een volledige restauratie.

De schetsen, amoureuze verwikkelingen met ene Anaïs, schilderijen van de pittoreske tijdgenoten en navolgers van Delaroche, waaronder de Belg Louis Gallait (1810-1887), zijn lucide samengebracht. Deze expo is piekfijn opgesteld en voorbereid. Een omweg naar Londen is dit niet waard, maar als men in de buurt is, dan is een bezoekje aan Lady Jane Grey zeker aanbevelenswaardig.

Painting history. Delaroche & Lady Jane Grey Tot 23 mei

National Gallery

Trafalgar Square Londen

Matthias Depoorter

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content