Pleidooi voor meer ‘huiselijke gezelligheid’

Als opvoedingsondersteuner in de Bijzondere Jeugdzorg en als auteur van het boek ‘Opvoeding in evolutie’ wou ik graag kort even reageren op de berichten over de onrustwekkende zelfmoordcijfers.

Met de regelmaat van een klok krijgen we verontrustende cijfers voorgeschoteld over torenhoge zelfmoordcijfers in Vlaanderen. Voor de extreem hoge Vlaamse cijfers heb ik geen verklaring maar onze levensstijl draagt zeker bij tot een hoog stressniveau, het gevoel niet meer mee te kunnen of mee te tellen en zich geïsoleerd voelen.
We hebben in Vlaanderen de voorbije 100 jaar een juk van ‘brave volgzaamheid, discipline en zelfopoffering’ van ons afgegooid. In de plaats daarvan vochten we ons vrij, bouwden we onze democratie verder uit, net als een heel rechtenarsenaal en een bloeiende welvaartsstaat. Maar de laatste 20 jaar schakelden we nog een versnelling hoger en legden we een grote klemtoon op perfectie en grenzeloosheid; het moet alsmaar sneller, beter, mooier, extravaganter, competitiever enz. De verworven vrijheid dreigt uit te groeien tot een nieuw keurslijf; een permanente druk om ofwel keihard te presteren ofwel grenzeloos te genieten. Voor velen is deze ratrace nog net haalbaar maar de groep afvallers wordt steeds groter.

Het stressniveau en de prikkelbaarheid stijgen, de verdraagzaamheid en de frustratietolerantie dalen. Als er dan onvoldoende erkenning, verbondenheid en perspectief is, staat de deur open voor depressie en / of agressie. En wordt bij mensen met een beperkt zelfvertrouwen en die gesloten zijn van aard een voedingsbodem gelegd voor een negatieve spiraal die finaal eventueel kan eindigen in een vluchtpoging uit het leven.

Het is zeker niet de bedoeling om ouders met de vinger te wijzen want we zijn met zijn allen in hetzelfde bedje ziek. Het is een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid maar tegelijk een uitdaging voor de hele gemeenschap, namelijk:

– Een terugkeer naar wat meer ‘huiselijke gezelligheid’; meer rust en relativering in de opvoeding, meer momenten van écht samenzijn. Wat meer eenvoud, wat meer back to basics.

– Streven naar ‘rustige vastheid’:

– rust en relativering worden in de perfectiemaatschappij meer en meer in de vernieling gereden terwijl dit juist goudklompjes zijn in de opvoeding, Ze dragen bij tot een positieve verbondenheid en een algemeen welbevinden.

– het alom tegenwoordig streven naar perfectie, ook bij onze kinderen, maakt ons soms blind in de zoektocht naar en het respect voor hun gevoeligheden, beperkingen, sterktes en interesses.

– anderzijds moeten we onze kinderen durven stimuleren tot autonomie en verantwoordelijkheid. Ze moeten van kleins af leren omgaan met beperkingen, keuzes, wachttijden, inspanningen en frustraties.

Streven naar ‘sociale verbondenheid’; een mens moet af en toe eens bijtanken, zijn trots opzij kunnen zetten en zorgen en problemen kunnen delen.

Deze drievoudige beweging zou het psychisch welbehagen van ouders en kinderen zeker ten goede komen en wellicht een bijdrage kunnen zijn in het naar beneden halen van onlustgevoelens die een invloed kunnen hebben op zelfmoordpogingen.

Hierbij moet wel een belangrijke kanttekening gemaakt worden. De zelfmoord van een kind mag zeker niet zomaar in de schoenen geschoven worden van de ouders of van de opvoeding! Want dan gaan we voorbij aan het complex samenspel van een hele resem factoren die een invloed hebben op ons voelen, denken en handelen.

Joost Devolder, Auteur van ‘Positief opvoeden’ (2005) en ‘Opvoeding in evolutie’ (2011)