Gaat u binnenkort betalen voor nieuws op internet?

De website van The New York Times vraagt voortaan geld voor nieuws. Volgen alle andere media – dus ook de Belgische – straks dit voorbeeld of moeten uitgevers zich er bij neerleggen dat mensen niet meer willen betalen voor iets dat ze al zolang gratis kregen?

Er breken spannende dagen aan voor de media. Wereldwijd zijn uitgevers van kranten en weekbladen razend benieuwd of de bezoekers van de website van The New York Times voortaan bereid zullen zijn om 15 tot 30 dollar (11 tot 25 euro) te betalen om de krant en haar ontelbare bijlagen op computer, smartphone of tablet-pc te lezen. Als het experiment slaagt, dan groeit de hoop dat digitale media op termijn ook rendabel zullen zijn en dus een volwaardig alternatief kunnen worden voor de gedrukte pers.

Als het experiment mislukt, ziet het er volgens beschavingspessimisten bedroevend uit voor de kwaliteitsjournalistiek. Dat zou immers betekenen dat de lezer – verwend door de stroom aan gratis nieuws – nimmermeer bereid zal zijn om te betalen voor nieuws, duiding en achtergrond. Dan komt ook de voorspelling van Bill Gates (in het coververhaal van Knack Wereldtijdschrift) uit: ‘Misschien zullen journalisten over twintig jaar nog betaald worden. Of misschien moeten ze overdag werken als kapper en ’s avonds hun artikels schrijven.’

Omzeilen
Een kleine pronostiek? Het experiment van The New York Times zal mislukken. Waarom? In de eerste plaats omdat het hinkt op twee benen. Zo kan wie zich gratis registreert toch nog 20 artikels (+ 5 via Google) lezen. Pas daarna moet er worden betaald. Hoeveel van de 30 miljoen online lezers van nytimes.com lezen er meer dan 20 artikels per maand? De betaalmuur is trouwens, zo vertellen computernerds, makkelijk te omzeilen door regelmatig de ‘cookies’ in je browser te wissen of met IP-adressen te goochelen. U weet niet hoe dat moet? Vraag het even aan uw tienerneefje.

Maar er is nog een andere reden waarom The New York Times wellicht te hoog mikt. Uit onderzoek blijkt dat online lezers wel degelijk bereid zijn om te betalen voor kwaliteitsjournalistiek, maar dan liefst uit zo veel mogelijk verschillende bronnen. Door het aanbod te beperken tot één krant, verliest het aan aantrekkingskracht bij de nieuwsomnivoren die nu het internet afschuimen om hun honger naar feiten en achtergronden te stillen.

De verschillende uitgevers moeten de krachten bundelen en een voorbeeld nemen aan de muziekindustrie. Als ze het zelf niet doen zal Apple of een andere gigant binnenkort op te proppen komen met iNews, naar het model van iTunes. Die digitale platenwinkel heeft de muziekindustrie van de totale ondergang gered. Muziekliefhebbers bleken bereid om 99 cent per nummer te betalen, veeleer dan als ‘crimineel’ gebrandmerkt te worden wegens het bezit van illegale MP3’s. Ok, digitaal downloaden en kopiëren zal altijd bestaan. Dat bestond al lang voor Bow Wow Wow in 1980 een ode aan het cassettebandje bracht (‘C30, C60, C90, Go’). Voor de economie is het van belang dat de kapitaalkrachtige middenklasse bereid is om te (blijven) betalen voor muziek.

Leeskrediet Het iTunes-model is ook het model van de digitale televisie. ‘Providers’ zoals Telenet en Belgacom bieden een ruime portefeuille aan zenders aan. Je betaalt een basisbedrag om een basispakket aan zenders te kunnen bekijken. Wie gespecialiseerde kanalen wil (van geschiedenis of koken tot porno en tekenfilms), kan daarvoor extra betalen.

Dit systeem van leeskrediet werd vorig jaar door PriceWaterhouseCoopers naar voor geschoven als levensvatbaar businessmodel voor kranten en weekbladen. In de studie ‘ De transitie naar digitale proposities in de krantenindustrie’ in opdracht van het Nederlandse Stimuleringsfonds voor de Pers stellen ze vast dat lezers bereid zijn om meer te betalen voor digitaal leesvoer wanneer ze kunnen ‘shoppen’ bij verschillende kranten naar keuze. Betalen om toegang te krijgen tot één site, was minder aantrekkelijk. PWC heeft het over een ‘strippenkaart’ voor digitaal nieuws.

Meerwaarde
Andere bezwaren tegen de betaalmuur van nytimes.com is dat de inhoud van de website niet gespecialiseerd genoeg is en ook geen ’toegevoegde waarde’ heeft. Dat moet u dan vooral letterlijk nemen. Zo heeft The Wall Street Journal wel meer dan 200.000 betalende lezers, omdat met de koersgevoelige informatie die er te rapen valt, geld te verdienen is op de beurs. Ook gespecialiseerde vakbladen als Nature of Janes Defence Weekly kunnen veel geld vragen voor een digitaal abonnement.

Wat te doen?
De digitale media moet ophouden het warme water uit te vinden. Uit andere sectoren zijn voldoende succesverhalen bekend die ook toepasbaar zijn op kranten en weekbladen. Zo is er in Nederland al het platform eLinea . Dat biedt artikels uit verschillende publicaties aan (NRC Handelsblad, Elsevier, Vrij Nederland) maar ook van individuele publicisten. Voor 1,99 euro lees je bijvoorbeeld 177 artikels uit NRC. Je kunt je eigen leesportefeuille samenstellen op zo’n manier dat je voor 25 euro (cfr. nytimes.com) meer artikels kunt lezen dan je menselijkerwijs op een maand kunt verwerken.

Het systeem werkt – zoals iTunes – ook in de diepte. Zo kun je je abonneren op artikels of cartoons van individuele publicisten of tekenaars. Dat zou bijvoorbeeld de redacties van literaire tijdschriften als muziek in de oren moeten klinken.

eLinea komt ook naar Vlaanderen, maar een digitale databank als Mediargus zou een perfecte springplank zijn om een ‘strippenkaart’ voor digitaal nieuws te lanceren.

De (Vlaamse) uitgevers moeten de sprong durven wagen. Zullen er abonnees afhaken omdat ze à la carte kunnen lezen? Misschien wel, maar er zullen even veel of zelfs meer occasionele lezers zijn die een leeskrediet zullen aanschaffen. Dat zijn mensen waar uitgevers nu geen geld aan verdienen.

Er staat de uitgevers maar een ding te doen om de toekomst te omhelzen en dat is: samenwerken. Hoe diverser het aanbod van de leesportefeuille, hoe groter de kans op slagen.

Karl van den Broeck

Volg Knack op Facebook