Veel Belgen verdienen hun vaderland niet (1)

De Vlaamse nationalisten slachten het verkeerde varken, aldus Benno Barnard in het eerste deel van zijn flamingantisch-belgicistische bespiegelingen.

Voor de Lions Club in Zeeuws-Vlaanderen hield ik de Willem Beukelszoon-lezing 2011. Traditioneel handelt die lezing over België en soms ook de verhouding met Nederland. Beukelszoon was de middeleeuwse Zeeuwse uitvinder van het haringkaken, het grommen en vervolgens pekelen van haring. Omdat zout in de wonde strooien dus tot de gezondheid bijdraagt, wordt de spreker verzocht de Belgen c.q. Nederlanders niet te sparen. De landelijke kranten hebben hun redactie in Brussel, maar dat betekent niet perse dat de hoofdredacteurs en de journalisten ook in die stad wonen. Naar mijn mening zou dat wel verplicht moeten worden gesteld, want hoe kan een dokter de vinger aan de pols houden als hij zich op veilige afstand van de patiënt bevindt? Maar zowel Vlamingen als Walen hebben de pest aan hun hoofdstad, wat waarschijnlijk verklaart waarom de betere kranten zoveel stommiteiten blijven herhalen over datgene wat hun anderstalige medeburgers uitrichten. De provinciale pers sla ik maar over. In Het Belang van Limburg bijvoorbeeld is Wallonië zo verschrikkelijk ver weg, dat de weerkaart in die krant uitsluitend uit Vlaanderen bestaat.

Onder de zoogdieren behoren de journalisten tot de herkauwers. En ze verergeren de situatie nog door hun gebrekkige kennis van de andere landstaal. Dit alles maakt dat de Belgische journalisten erin slagen van een heel klein land iets ongelooflijk onoverzichtelijks te maken.

De buitenlandse schrijvende pers vertoeft nog integraal in de sferen van het ancien régime. Aangezien het gezelliger is om in voortreffelijke restaurants met je collega’s te drinken en af en toe enkele woorden uit de mond van een Europees ambtenaar te noteren terwijl je voedsel in de jouwe steekt, komen de meeste buitenlandse journalisten er nooit toe over het tastbare, reëel bestaande Brussel te berichten. Datgene wat er bij de Europese instellingen geschiedt is uiteindelijk ook veel belangrijker – ik ontken het niet – dan het lot van de lokale stammen, die sinds mensenheugenis hun voorliefde voor overvloedig besprenkelde maaltijden aan een grote geestdrift voor onbegrijpelijke twisten paren.

Een bijkomend probleem is dat buitenlandse journalisten hun informatie eenzijdig uit Franstalige bronnen overnemen. Behalve de Nederlanders kennen ze namelijk geen Nederlands, enkele uitzonderingen daargelaten. In een land waar de spanningen nagenoeg altijd een linguïstische component hebben, betekent dat een permanente overtreding van de elementairste aller regels in recht en journalistiek: hoor en wederhoor. Het resultaat is ernaar. In de buitenlandse kranten die ik kan lezen worden de Vlamingen steevast afgeschilderd als fascistoïde fanatici. Hoewel ik het separatisme als een stommiteit beschouw, begrijpt een kind dat dit niet rechtvaardig is.

Is dat tot u doorgedrongen? Mooi zo. Dan kan ik nu eerst over dat Frans uitweiden. Tot de stompzinnige ideeën van de Batavieren – aan deze stam ben ik zelf ontsproten – behoort de overtuiging dat Engels de alleen zaligmakende vreemde taal is. Dat gaat zo ver, dat veel Nederlanders zich ergeren aan het feit dat die opgeblazen Franse kikkers tegen buitenlanders Frans blijven kwaken in plaats van als nette mensen Engels te spreken. Intussen spreekt u zelf een Engels dat volgens mijn Amerikaanse vrouw het slechtste van Europa is, juist omdat u stralend van zelfgenoegzaamheid het misverstand omhelst dat u ook werkelijk Engels kent. Heel aandoenlijk. U kent een sterk vereenvoudigd derivaat van die taal, dat u bovendien uitspreekt met een accent waar het bier van verschaalt.

Daarbij komt de banale overtuiging dat een taal louter economische doelen dient. Vandaar uw domme verwaarlozing van het Frans. Nog in de jaren dertig prees Johan Huizinga uw belangrijkste nationale talent: een redelijke kennis van de drie grote moderne talen. Daar is niets van over. Uw kinderen lezen geen Flaubert of Baudelaire meer op school – en overigens zou het me verbazen als ze in het Nederlands nog iets lezen van voor Jan Wolkers. Nederland is een willoos slachtoffer van veertig jaar socialisme op onderwijs, alsmede van zijn eigen hebzucht. U zou desnoods uw eigen moeder verkopen, als u aan die transactie voldoende verdiende.

De tragedie van Vlaanderen is dat dit gewest – in het kader van zijn diepe frustraties jegens de Franstaligen – in hoog tempo germaniseert, waarbij het met grote toewijding de navolgende historische waarheid verdringt: de Franstalige bazen onder wie het noest arbeidende voorgeslacht gebukt ging waren zelf Vlamingen, Franstalige Vlamingen namelijk. Geen Walen. Merkwaardig, niet? De Vlaamse nationalisten slachten dus het verkeerde varken.

De charme van Vlaanderen en België heeft voor mij altijd gelegen in het feit dat de Vlamingen ‘le plus latin des peuples germaniques’ waren, de meest Mediterrane van alle Germanen. Maar daar is weinig van over. Mijn dochter zit in Leuven op de middelbare school en leert uitsluitend behoorlijk Frans doordat ze in Brussel voetbalt. Mijn zoon zit in Wallonië op school: hij reist elke dag met de trein naar de andere kant van zijn hoofd; en hoewel de Vlamingen beweren dat het Waals onderwijs buitengewoon slecht is, leert mijn zoon veel meer over geschiedenis en literatuur dan mijn dochter. Hij heeft à propos elf uur les in het Nederlands.