De eindeloze muren van Pieter Vermeersch

Pieter Vermeersch grijpt drastisch in de architectuur van Be-Part in Waregem in. (***1/2)

Pieter Vermeersch (1973) is inmiddels een vaste waarde in de context van de Belgische kunst en behoort samen met kunstenaars zoals Koen van den Broek, Hans Op de Beeck en Koenraad Dedobbeleer tot een generatie die stilaan “fakkels’ overneemt.

Pieter Vermeersch, die vorig jaar samen met zijn broer Robin de poort van Be-Part op een artistieke manier vernieuwde, geniet bekendheid met een aparte manier van schilderen waarbij vooral de relaties worden onderzocht tussen architectuur, ruimte en kleur.

Dégradé

Pieter Vermeersch is een begenadigd schilder die al vele jaren bekend staat om zijn perfecte toepassing van de dégradé-techniek op muren en op andere dragers zoals canvas.

In Be-Part in Waregem bedacht hij één groot “architecturaal” schilderij. Dwars door alle lokalen van de kunstruimte bouwde hij muren, waarop langs beide kanten een fantastische dégradé, gaande van wit tot diep hemelsblauw en viceversa, werd geschilderd.

De muren van Be-Part worden niet gebruikt om er werk tegen te hangen of als muren om nieuwe tijdelijke kamers of ruimtes te concipiëren. Pieter Vermeersch presenteert één doorlopende muur. Die muur is het énige, maar wel uiterst ruimte bepalende kunstwerk op deze expo.

Muur als drager

Dit monumentale werk is dus te beschouwen als één tijdelijke picturale installatie die nooit helemaal in één keer kan worden waargenomen. De dégradé neemt de toeschouwer mee in een wandeling die wordt ervaren als één ononderbroken beweging in de tijd.

Aan de ene kant van de muur zwelt de kleur langzaam aan tot een diepblauwe climax die eindigt in de grauwe betonnen kelder waarna bij het keerpunt de diepe blauwe kleur opnieuw afneemt tot het neutrale wit. Op die manier wordt de toeschouwer opnieuw naar de inkom geleid van Be-Part, waar de vertrouwde “white cube” kleur de expo afsluit en de uitgang aanwijst.

Yves Klein

Er wordt qua kleurgebruik in een begeleidende zaaltekst gewag gemaakt van een verwijzing naar de kleurgradaties die diepte in landschappen suggereren in de oude schilderkunst van Jan van Eyck en de andere zogenaamde Vlaamse Primitieven.

Dégradés zijn omni-present in de schilderkunst; denken we ook maar aan het fantastische tubisme van Fernand Léger en de vele experimenten die leidden tot fraaie “afnames” in kleurintensiteit bij de Russische avant-garde. In het muurwerk van Pieter Vermeersch zijn wij eerder geneigd het dichter bij de tijd te zoeken met het effect dat het Yves Klein blauw veroorzaakte, gekoppeld aan de ijle ruimtes die Yves Klein ontwierp en relateerde aan de ervaring van oneindige diepte en woordeloze leegte. De lange muur die Pieter Vermeersch in Waregem liet bouwen laat af en toe een knik zien zodat een deel van de andere kant van Be-Part kan worden waargenomen.

Het zijn doordachte ingrepen die een al te kalme esthetische ervaring onderbreekt en laat “zien” dat deze ingreep niet helemaal in een blauwe illusie is ondergedompeld.

Poëzie/ ruimtelijke kritiek

Er zijn heel veel kunstenaars die muren plaatsen als een kunstwerk dat zich dan verhoudt tot de specifieke context van een galerie, kunstruimte of museum. De dragende muren worden een kunstwerk dat al dan niet op een kritische manier laat zien hoe de ruimte de lectuur van het kunstwerk beïnvloedt.

Pieter Vermeersch deelde Be-Part in tweeën en laat via de wandeling vooral en ook de aankleding zien van een kunstruimte die in oorsprong de lokatie was van een plaatselijke galerie.

De eclectische ruimtes inclusief een heuse passerelle vertonen alle mogelijke materialen en de grauwe, benauwende betonnen kelder veroorzaakt bij dit alles een onderkoelde anti-climax.

Pieter Vermeersch bedacht en realiseerde met zijn team in Be-Part een drastische ingreep die op een ingrijpende en tegelijk artistiek aanlokkelijke manier de lege en naakte en ietwat naar spektakel neigende architectuur laat zien van kunstcentrum Be-Part dat er nu als officieel “cultureel” gebouw écht post-modern uitziet.

Publicatie

In samenwerking met MER. Paper Kunsthalle presenteert Be-Part ook een “poster-grote” publicatie van de jonge kunstenaar Hans Demeulenaere die in de lijn van kunstenaars zoals Pieter Vermeersch en Richard Venlet vooral zijn verhouding tot de ruimte en de architectuur als onderwerp neemt.

Een begeleidende tekst van Julie Rodeyns brengt een helder inzicht in dit prille oeuvre.

Luk Lambrecht

Pieter Vermeersch nog tot 6 november in Be-Part in Waregem.