Info : De auteur doceert aan de universiteiten van Tilburg en Leuven.

‘Eén op de vier. Het Blok komt wel heel dichtbij. Wellicht wollig verpakt in vriendelijke mensen. Gelukkig heeft zo’n lange verkiezingsavond ook een voordeel: aan het eind van de strijk blijft er nog programma over… Meestal is het andersom.’

Met die verzuchting ging in de vroege ochtend van 14 juni de televisie uit.

Veel politici zijn slachtoffer van het zo begeerde BV-statuut. Wie niet mordicus zichtbaarheid nastreeft, riskeert het lot te delen van Groen!-kandidaat Johan Malcorps. Het BV-statuut maakt incognito reizen per bus of trein, tweede klasse uiteraard, moeilijk.

Nochtans is dat een leerrijke ervaring voor de stille observator die luistert naar gesprekken over ogenschijnlijk banale dingen. Daarin wordt duidelijk wat mensen bezighoudt. De hond is ziek, vrachtwagens vertrekken om vier uur ’s morgens en houden mensen wakker, iemand valt uit de boot voor een brugpensioenregeling, een tienerdochter is tot over haar oren verliefd en verwaarloost de school, vader wordt prima verzorgd in het ziekenhuis, de werken op de Antwerpse ring betekenen ’s avonds zoveel later thuis, die van bio is een toffe en alleen al voor haar zou je lid worden van de leerlingenraad, de duisternis van de parking bij het station boezemt angst in… Geen grote wereldthema’s, zelden een woord over een schitterend stukje literatuur, over Kyoto-normen, mondiale solidariteit, staatshervormingen.

Vaak is het verenigingsleven de schakel die dergelijke directe ervaringen verbreedt naar ruimere maatschappelijke, culturele en sportieve belangstelling. Vrijwilligerswerk kan een oefenschool zijn van verantwoordelijkheidszin, burgerschap en democratie. SP.A-boegbeeld Frank Vandenbroucke pleitte the day after voor een ‘warme samenleving’. Mooie slogan, maar hoe zet je dat om in concreet beleid? Ik vertaal het onder andere als: geef maximale steun aan (democratisch werkende) middenveldorganisaties. En dan bedoel ik méér dan de eenmalige financiële steun voor barbecues in het gratisbeleid van Steve Stevaert.

Leidt lidmaatschap van verenigingen tot minder individualisme, tot minder politieke machteloosheid? Studies van onder meer Billiet, Elchardus en Hooghe over dit thema zouden in deze duistere politieke tijden verplichte literatuur moeten zijn voor politici. Wat blijkt? Niet enkel actueel lidmaatschap heeft invloed op democratische attitudes, ook vroegere lidmaatschappen, bijvoorbeeld van een jeugdbeweging, behouden een langetermijneffect.

Momenteel kleuren ze weer het landschap: de jeugdbewegingen, kampen en speelpleinwerkingen die kinderen met minimale middelen maximaal laten genieten, begeleid door jongeren die zich voor een appel en een ei inzetten en niet meteen het grote geld van een vakantiejob zoeken. Een warme samenleving laat deze jongeren voelen dat ze zinvol werk doen en zet deze waardering om in een krachtig subsidiebeleid. Een warme samenleving zorgt voor voldoende begeleiding in de bureaucratie van regels en voorschriften, zodat deze jongeren toch nog op kamp durven gaan.

Onderzoek toont overduidelijk aan dat inzet in jeugdbewegingen het democratische en tolerante gedachtegoed bij jongeren bevordert. Tegen de achtergrond van de verkiezingsuitslag van 13 juni, een reden om jeugdbewegingen en jongerenkampen te koesteren. Koesteren is: met zorg bewaren voor de toekomst. Iets heel anders dan electoraal doodknuffelen.

Veerle Draulans

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content