In Koekelberg worden kinderen van jonger dan veertien jaar, die zich na tien uur ’s avonds nog op straat bevinden, door de politie meegenomen en naar huis gebracht. Een veeleer preventieve dan repressieve maatregel, aldus hoofdinspecteur Eric Viaene van de Koekelbergse politie, die het woord avondklok niet in de mond wil nemen.

ERIC VIAENE

“Sedert enige tijd stellen we in Koekelberg vast dat meer en meer jongeren, vooral kinderen tussen zeven en twaalf jaar, na tien uur ’s avonds en zelfs na middernacht op de openbare weg vertoeven. Zonder toezicht van ouders of oudere broer of zus. Daar willen we iets aan te doen. Agenten die’s avonds laat patrouilleren, vragen aan het kind naar de reden van zijn aanwezigheid op straat. In tweede instantie wordt het kind door een patrouille in burger met een anonieme wagen, dus heel discreet, naar huis gebracht. Daar worden de ouders de levieten gelezen,’s anderendaags gaan mensen van de preventiecel – psychologen, sociale bemiddelaars of sportanimatoren – bij hen op bezoek. Zij tonen de ouders dat er andere mogelijkheden zijn voor de jongeren om hun vrije tijd door te brengen.

Tot op heden hebben we vijf kinderen terug naar huis gebracht. Vier van hen waren jonger dan twaalf, één was slechts zeven. Een van hen woont in Huldenberg, op twintig kilometer van Koekelberg. De ouders wisten zelfs niet dat hun kind van huis was, ze dachten dat het braaf in bed lag. Dat is toch niet normaal.

Problemen van nachtlawaai en vandalisme doen zich ook voor met jongeren ouder dan veertien, maar die gevallen pakken we op een andere manier aan. Voor jonge kinderen geldt: beter voorkomen dan genezen. Toen ik vijftien jaar geleden als politieman begon, viel de jeugdcriminaliteit te situeren in de leeftijdscategorie zestien tot achttien. Vandaag begint het al rond tien, twaalf. De jongeren op wie wij ons richten, zijn een belangrijke risicogroep. We treden niet repressief, maar wel preventief op. We kiezen niet de gemakkelijkste, maar wel de moeilijkste weg. We zouden een combi in de probleembuurt kunnen stationeren met enkele agenten erin, dàt zou gemakkelijk zijn. De term avondklok wil ik niet gebruiken, want ze is fel overdreven. We sleuren de kinderen niet mee, we vragen hen eerst waarom ze ’s avonds laat nog op straat vertoeven. We bekijken dus geval per geval. Een belangrijke nuance, die totnogtoe niet in de berichtgeving naar voren is gekomen.”

GEERT CAPPELAERE

Het instellen van een nachtelijk uitgaansverbod betekent een belangrijke aantasting van de vrijheid en treft bovendien ook de jongeren die geen problemen veroorzaken, stelt Geert Cappelaere, expert kinderrechten bij Unicef. Volgens hem lokt deze nepoplossing bij jongeren slechts een tegengesteld effect uit.

“De politie schiet met een kanon op een mug. Het nachtlawaai en het vandalisme worden veroorzaakt door een heel kleine groep jongeren, die bovendien makkelijk identificeerbaar is. Een nachtelijk uitgaansverbod instellen, is dan een wel bijzonder drastische maatregel. Bovendien treft ze àlle jongeren die zich’s avonds op straat begeven, ook diegenen die nooit problemen veroorzaken. En het verbod is een belangrijke aantasting van de vrijheid.

Repressief optreden is gemakkelijk. Veel gemakkelijker dan de jongeren opzoeken en samen met hen een oplossing uitwerken. Zowel in de Verenigde Staten als in Frankrijk als in Zwitserland, waar de politie zich op hetzelfde pad begeeft, blijkt dat de maatregel weinig effect heeft. De jongeren voelen zich in de hoek geduwd en rebelleren. En je mag er zeker van zijn: als je een repressieve maatregel invoert en die blijkt niet te werken, dan heb je pas echt een probleem. Want jongeren aanvaarden je niet meer als gesprekspartner. Daarom: we moeten uit die repressieve sfeer. Zie in dat verband ook het besluit om jeugdgevangenissen te openen omdat de gesloten instellingen vol zitten. Helemaal fout.

De problemen stellen zich ook niet alleen bij jonge kinderen. Waarom dan veertien jaar als grens? Omdat dat idee verkoopbaar is aan de bevolking. Als je achttienjarigen verbiedt om ’s avonds op straat te komen, verklaren ook de ouders je voor gek. Van veertienjarigen kan je veel gemakkelijker zeggen dat ze ’s avonds in bed moeten liggen in de plaats van op straat rond te lopen. Ik vrees dat dit soort populisme navolging krijgt in andere gemeenten. Ik hou mijn hart vast. Ouders responsabiliseren, heet het. Maar je kan toch niet verwachten dat mensen die in een klein appartementje in de stad wonen, bij zomerweer hun kinderen binnenshuis houden. Er zijn misschien te weinig ontspanningsmogelijkheden voor die kinderen, maar dan moet dààr iets aan gedaan worden. In samenspraak met de jongeren. Want de ervaring leert: betrek jongeren in je plannen en ze werken mee. Geef ze inspraak en ze worden de beste politieagenten.”

Opgetekend door Bart Vandormael

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content