Land van herkomst: Chili. – Beroep: werknemer in chemiefabriek, met pensioen. – In België sinds: 1975.

We hebben afgesproken in provinciaal recreatiedomein De Ster in Sint-Niklaas. Hij maakt er haast elke dag een gezondheidswandeling. Op doktersvoorschrift, hij heeft al een hartaanval overleefd. Nu hij er bij stilstaat: heel wat van zijn lot- en generatiegenoten, Chileense ballingen die tussen 1973 en 1976 naar België vluchtten, zijn al gestorven. ‘De jaren beginnen natuurlijk te wegen’, zegt hij. ‘Toch denk ik dat er meer aan de hand is. We hebben allemaal een zwaar leven achter de rug. Ik ben zelf niet fysiek gemarteld, maar als balling ga je gebukt onder de psychologische druk.’

De militaire staatsgreep van Augusto Pinochet op 11 september 1973 tegen het linkse bewind van president Salvador Allende, kwam niet als een donderslag bij heldere hemel. Manuel, die op dat moment aan de universiteit onderzoek deed naar arbeidsomstandigheden in de genationaliseerde industrie, stond gelukkig niet bovenaan de hitlist van de geheime politie. ‘Er werd een klopjacht gehouden op de linkse leiders. Ik hield me gedeisd, maar mijn werk aan de universiteit was ik natuurlijk kwijt. Anderhalf jaar heb ik het nog uitgehouden, tot de grond onder mijn voeten te heet werd. Nog niet zo lang geleden werden de archieven van de veiligheidsdiensten vrijgegeven. Ook mijn naam stond erin. Ik ben geen dag te vroeg vertrokken.’

De internationale contacten met linkse medestanders uit zijn academische periode bewezen hun nut. Een steuncomité van proffen en studenten van de ULB en VUB haalde hem naar België. ‘Er was enorm veel solidariteit met Chili. Socialisten, communisten, maoïsten, alle linkse stromingen die elkaar normaal rauw lusten, stonden als één blok achter ons. Maar we kregen ook veel steun van vakbonden en progressieve katholieken. Vooral in Vlaanderen leefde dat sterk. Niet dat er een massale instroom was, ik schat dat in de eerste periode tussen 1973 en 1976 hooguit 150 Chilenen naar België zijn gevlucht. En ere wie ere toekomt: heel wat van die mensen hebben hun leven te danken aan Leo Tindemans. Als premier heeft hij veel gedaan om visa aan Chileense dissidenten te verstrekken.’

Manuel werd achternagereisd door zijn vrouw en oudste zoon, een tweede werd in België geboren. Hij studeerde in Louvain-la-Neuve om zijn diploma’s te laten homologeren, de bescheiden vluchtelingentoelage van de VN vulde hij aan met interimwerk. ‘Ik heb in een garage en in de bouw gewerkt, zelfs in een munitiefabriek. Een van mijn beste vrienden was in Chili burgerlijk ingenieur, hier werkte hij als arbeider in de kerncentrale van Doel. We maalden er niet om, want we waren ervan overtuigd dat we snel terug zouden keren. De dictatuur kon toch niet eeuwig blijven duren? Pas rond 1980 drong het besef door: Pinochet zat steviger dan ooit in het zadel. Dat was een kantelpunt, ik ben toen pas begonnen met Nederlands te studeren. Tot dan toe had ik me altijd met Frans, mijn tweede taal, gered.’

‘Na de dictatuur, eind jaren tachtig, zijn mijn vrouw en ik elk afzonderlijk naar Chili gereisd. De maatschappij was onherkenbaar veranderd. Het was ieder voor zich, alles was geprivatiseerd. Onderwijs was peperduur, en veel slechter dan in Vlaanderen. Toen hebben we beslist in België te blijven. Ik had intussen een vaste baan in een chemiefabriek, we hebben een appartement gekocht. Een baksteen in de maag, zoals echte Vlamingen’.

Hij volgt de asielcrisis op de voet. ‘Uitspraken zoals die van Bart De Wever over die dode kleuter, daar krijg ik kippenvel van. Ik erger me ook aan het verschil dat men altijd maakt tussen politieke en economische vluchtelingen. In Syrië, Libië en Irak zijn de voorbije jaren 10.000 scholen verwoest. Ziekenhuizen zijn gesloten en er is geen drinkbaar water. Het maakt niet uit of de mensen die van dergelijke omstandigheden weglopen politieke of economische vluchtelingen zijn. We moeten ze helpen.’

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content