Un amour fou

De vorige week op 82-jarige leeftijd overleden Elly Overzier was de eerste vrouw van Hugo Claus.

‘Over Elly kan ik niet uitweiden. Mijn houding tegenover haar is niet veel veranderd sedert ik haar voor het eerst ontmoette. Veel minder dan ik uit de treurige verhalen van andere door verveling en sleur schipbreuk geleden menages kan opmaken. Ik ben dol op mooie vrouwen, maar ik geloof dat ik de man van één vrouw ben. Zoals Dalí, Hölderlin, en mijn lievelingsdier, de valk. Ik houd van haar. Zij is wild, lastig, jaloers en zeer mooi. Een luxevrouw die doorlopend en makkelijk in armoede kan leven met mij. Zij noemt mij Claus. Ik maak haar het leven lastig. Wij leven samen. Basta.’ (Uit het archief van Hugo Claus. Ongedateerd, vermoedelijk geschreven in 1959.)

De vorige week op 82-jarige leeftijd overleden Elly Overzier was de eerste vrouw van Hugo Claus. Ze leerden elkaar kennen na een poëzieavondje in Oostende, januari 1949 – hij een berooide jonge dichter, zij de dochter van een rijke Nederlandse reder.

Vader Overzier, een gerespecteerd lid van de plaatselijke Rotary Club, verzette zich met hand en tand tegen hun relatie. Dat veranderde pas, zou Claus later beweren, nadat hij zijn toekomstige schoonvader toevallig in een bordeel tegen het lijf was gelopen.

Un amour fou noemde hij het altijd. De jonge Elly Overzier was een oogverblindende schoonheid, zoals op foto’s uit die tijd te zien is, une femme du monde – naast haar maakte de jonge Claus een wat boerse indruk.

In het najaar van 1950 verhuist ze naar Parijs, waar haar een rol in een speelfilm is aangeboden en ze onder de artiestennaam Elly Norden aan de kost hoopt te komen als fotomodel en mannequin. Claus reist haar achterna, ze blijven ruim twee jaar in Parijs.

Die Parijse jaren zullen later van beslissende invloed blijken voor Claus’ artistieke ontwikkeling: hij komt er in de ban van de CoBrA-beweging en vindt er aansluiting bij de Nederlandse kunstenaars-kolonie met schilders als Karel Appel en Corneille, schrijvers als Simon Vinkenoog, Hans Andreus, Rudy Kousbroek en Remco Campert.

Ze zijn ‘arm als kerkratten’, verblijven in luizige hotelletjes waar ze telkens weer uitgezet worden omdat ze de rekening niet kunnen betalen. Claus maakt met lipstick ingekleurde tekeningen die Elly onder haar naam probeert te verkopen aan ‘filmrijkaards’. ‘Ze hadden vaak mot met elkaar’, herinnert Karel Appel zich later ‘Elly stond altijd klaar om uit het raam te springen. “Spring dan”, riep Hugo. Maar dat deed ze natuurlijk niet.’ (Interview met Karel Appel in 2006, enige maanden voor zijn dood.)

In 1953 krijgt Elly Overzier een filmcontract in Italië, Claus gaat met haar mee en leidt er ‘het leven van een gigolo’ – die episode zal hij later verwerken in zijn roman De koele minnaar. In 1955 keren ze naar Vlaanderen terug om te trouwen. Het huwelijk wordt gevierd met een memorabel feest in de Brusselse staminee La Fleur en Papier Doré.

Louis Paul Boon is een van de genodigden: ‘Simon Vinkenoog moest de preek houden en zo zat als een patat zei hij: “Hugo, ge hebt ginder in Parijs mijn tandenborstel gebruikt, mijn scheermes, mijn kam, mijn vrouw… waarom trouwt ge dan nu met mijn meisje?”‘ ( Memoires van Boontje).

In 1963 wordt hun zoon Thomas geboren, in 1964 verhuizen ze naar een afgelegen herenboerderij in Nukerke, in de Vlaamse Ardennen. En daar gaat het mis. Hun toch al tumultueuze relatie loopt op de klippen en eind jaren zestig trekt Claus naar Amsterdam, waar zal blijken dat hij toch minder de man van één vrouw was dan hij zelf graag wilde geloven. Maar dat is weer een ander verhaal.

Piet Piryns