Vertrouwen is goed, controle is beter: dat motto spreekt steeds meer ouders aan. Dankzij nieuwe toepassingen voor de smartphone kunnen moeders en vaders hun kind tegenwoordig altijd en overal traceren.
Childtrack: zo heet een van de opvallendste uitvindingen uit The Circle, de bejubelde roman van de Amerikaan Dave Eggers. Hij neemt de lezer mee naar een machtig internetbedrijf in de nabije toekomst – velen moeten meteen aan Facebook denken – met motto’s als ‘sharing is caring’ en ‘privacy is diefstal’. In die wereld lijkt het volkomen logisch om bij ieder kind een chip in te planten. Diep in het bot, zodat perverse geesten hem niet zomaar kunnen wegsnijden. ‘Zodra het kind één seconde niet is waar het moet zijn, gaat er een luid alarm af, en kan het kind onmiddellijk opgespoord worden. (…) Zo reduceer je meteen alle ontvoeringen, verkrachtingen en moorden met 99 procent. De prijs die je daarvoor moet betalen, is dat kinderen een chip in hun enkel hebben. Maar wil je een levend kind met een chip in zijn enkel, (…) of een dood kind? Of jaren van ongerustheid, telkens als je kind naar de bushalte wandelt?’ In het boek beweert de uitvinder dat 88 procent van de ouders wereldwijd dit een goed idee vindt. ‘Hiermee begint er een nieuwe gouden eeuw voor jongeren. Een eeuw zonder zorgen.’
Het lijkt misschien pure sciencefiction, maar Childtrack komt toch aardig in de buurt van de werkelijkheid. Tegenwoordig hééft zowat elk kind namelijk al een chip op zak: zijn gsm. En er verschijnen steeds meer apps die ouders helpen om hun kroost constant in de gaten te houden. Het Amerikaanse MamaBear is een van de bekendste. Op hun website zien we een getuigenis van Jonathan Jason, een vader van drie dochters. ‘Ik wil niet dat zij in de statistieken van ontvoeringen en verkrachtingen belanden. Daarom heb ik MamaBear geïnstalleerd op onze smartphones. Om altijd te weten of ze veilig zijn.’ Als de kinderen van Jason buiten een afgesproken perimeter treden, gaat er een alarm af. En er zijn nog mogelijkheden: hij kan updates krijgen over wat zijn dochters zoal uitspoken op Facebook, en zelfs controleren of ze geen snelheidslimieten overtreden. Al heeft zo’n app ook voordelen voor de kinderen zelf, lezen we. Zo is het eindelijk voorbij met dat constante ge-sms naar ongeruste ouders, want ze weten toch waar je zit. En je kunt altijd op de ‘paniekknop’ duwen als er echt gevaar dreigt.
Geen veiligheid, wel gemoedsrust
Ook in Nederland is er een soortgelijke app ontwikkeld: Wheresapp, gratis te downloaden voor iPhone en Android. Voor bedenker Eric Bastiaansen draait deze app niet zozeer om veiligheid, maar wel om gemoedsrust. ‘We kunnen kinderen niet beschermen tegen de gekken die daarbuiten rondlopen. Maar àls ze vermist raken, weten we veel sneller waar ze voor het laatst waren. En uiteraard zullen ze nog altijd in de gracht sukkelen. Maar als ze er niet zelf uit kunnen krabbelen, weet je tenminste in welke gracht ze liggen. Met onze app kun je tot op vijf meter nauwkeurig zien waar je kind is. Er verschijnt zelfs een adres op je scherm. En je kunt ook een hotspot instellen: tussen halfnegen en halfvier moet je kind zich binnen de honderd meter van school bevinden. Anders gaat er een alarm af. Tenzij je kind zijn gsm uitzet, natuurlijk. Maar ook dan krijg je een melding.’ Al hoeft het gebruik zich niet te beperken tot ouders en hun kind(eren). ‘Onlangs heeft een school voor kinderen met een mentale handicap de app geïnstalleerd. Zij gingen op uitstap naar de Efteling en de begeleiders wilden altijd weten waar hun leerlingen waren. En mijn vrouw en ik gebruiken de app ook onderling. Als ik op vakantie zin heb in een lange wandeling en mijn vrouw liever aan het zwembad blijft liggen, hoeft ze nooit meer ongerust te zijn.’ Intussen hebben al ‘een paar duizend’ mensen de gratis app gedownload, ook Belgen. En dat aantal zal alleen maar toenemen, denkt Bastiaansen. ‘Over tien jaar zal dit de normaalste zaak ter wereld zijn. Er is nu eenmaal steeds meer aandacht voor veiligheid in onze samenleving.’
Kinderrechtencommissaris Bruno Vanobbergen is daar toch bezorgd over. ‘Uiteraard is veiligheid belangrijk. Maar moet dat echt ten koste van alles gaan? Dit soort apps gaan toch wel erg ver. Ze ontnemen kinderen heel veel kansen: op hun eentje ravotten, de wereld ontdekken. Ook kinderen hebben toch recht op privacy? Wat als scholen dit in de toekomst ook gaan toepassen? En werkgevers? Met dit soort apps verdwijnt alle vertrouwen, en daarop zou een ouder-kindrelatie toch gebaseerd moeten zijn. Bovendien dreig je zo een opvoedingscultuur uit te bouwen die volledig rond risico’s draait. Terwijl we net moeten leren omgaan met onzekerheid: je kunt nooit alle problemen uitsluiten. Het lijkt me verstandiger om jongeren bewust te maken van reële risico’s, zonder hen op te zadelen met een constante angst en onzekerheid.’
DOOR STEFANIE VAN DEN BROECK, ILLUSTRATIE BART SCHOOFS
‘Met onze app kun je tot op vijf meter nauwkeurig zien waar je kind is. Er verschijnt zelfs een adres op je scherm.’
